Çok kriterli karar verme yöntemleri arasında fikir birliği: yöntemlerin seçmen olarak kullanımı

Yıl 2025, Cilt: 40 Sayı: 1, 103 - 120, 16.08.2024

Mehmet Fatih Hocaoğlu , Emre Tosun

https://doi.org/10.17341/gazimmfd.1342315

Cited By: 1

Öz

Bu çalışma, çok kriterli karar verme yöntemlerinin farklı normalizasyon teknikleriyle verdiği karar sıralamasını seçmen olarak değerlendiren ve bir grup karar verme yönteminde birleştiren yeni bir yaklaşım sunmaktadır. Önerilen çözümde, her bir çok kriterli karar verme yöntemi (ÇKKVY), farklı normalizasyon teknikleri kullanarak kendi seçim sırasını hesaplar ve her sıra bir oy olarak kabul edilir. Sonraki adımda ise bu karar sıralamaları oylama ve sıralama oransal değerleri tartılandırma olarak dikkate alınarak birleştirilir. Bu yöntemi geliştirmenin temel amacı, ÇKKV Yöntemleri arasında fikir birliğini artırmaktır. Grup kararının belirlenmesinde biri oy sayısı optimizasyonuna dayalı, diğeri ise kümülatif ağırlık optimizasyonuna dayalı olmak üzere iki optimizasyon modeli tanımlanmıştır. Nihai karar sıralamasını belirlemek için optimize edilmiş karar ile ÇKKVY tarafından üretilen kararlar arasında bir mesafe hesaplaması yapılmış ve en az mesafeye sahip sıra nihai karar olarak belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ağırlık normalizasyon, Çok kriterli karar verme, Entropi kriterleri normalizasyon, Grup kararı verme, Nozul seçimi, Optimum karardan uzaklık

Kaynakça

• 1. Palczewski K., Sałabun W., Influence of Various Normalization Methods in PROMETHEE II : An Empirical Study on The Selection of The Airport Location, Procedia Computer Science, 159, 2051-2060, 2019.
• 2. Satıcı S., Farkli Normalizasyon Tekniklerinin Çok Kriterli Karar Verme Yöntemlerine Etkisi: Waspas Örneği, İşletme Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 4 (2), 350-361, 2021.
• 3. Vafaei N., Ribeiro R.A., Camarinha-Matos, L.M., Normalization Techniques for Multi-Criteria Decision Making: Analytical Hierarchy Process Case Study, In Doctoral Conference on Computing, Electrical and Industrial Systems, DoCEIS 2020: Technological Innovation for Life Improvement, 43-52, 2020.
• 4. Çirpi M.E., Sev A., Multi-Criteria Decision Making Model for The Applicability of Additive Manufacturing Technologies In Buildings, Journal of Gazi University Faculty of Engineering and Architecture, 37 (4), 1971-1984, 2022.
• 5. Ertuğrul İ., Özçil A., Çok Kriterli Karar Vermede TOPSIS ve VIKOR Yöntemleriyle Klima Seçimi, Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4 (1), 267-282, 2014.
• 6. Aktepe A., Ersöz S., Application of Ahp-Vikor and Moora Methods in Storage Location Selection Problem, Industrial Engineering, 25, (1), 2-15, 2014.
• 7. Demi̇r A., Gelen M.B., A New Selection Strategy Proposal for Multi-Objective Genetic Algorithm: Multi-Moora Rank Selection, Journal of Gazi University Faculty of Engineering and Architecture, 37 (4), 2119-2132, 2022.
• 8. Temiz I., Çalış G., Selection of Construction Equipment by using Multi-Criteria Decision Making Methods, Procedia Engineering, 196, 286-293, 2017.
• 9. Cihan Ş., Ayan E., Eren T., Topal T., Yıldırım E. K., Choosing an Echocardiography Device with Multi-Criteria Decision Making Methods, Journal of Health Sciences and Professions, 4 (1), 41-49, 2017.
• 10. Yılızatı T., Yazıcıoğlu O., Global Supplier Selection with Multi-Criteria Decision-Making Methods: An Application in Automotive Supply Industry, Journal of Eurasian Social and Economic Research, 6 (5), 296-307, 2019.
• 11. Bedir N., Eren T., Personnel Selection Problem with Integration of AHP-PROMETHEE Methods: An Application in Retail Industry, Journal of Social Sciences Research, 4 (4), 46-58, 2015.
• 12. Ayağ Z., Özdemir R. G., Evaluating Machine Tool Alternatives Through Modified Topsis and Alpha-Cut Based Fuzzy ANP, International Journal of Production Economics, 140 (2), 630-636, 2012.
• 13. Saaty T. L., Decision Making with Dependence and Feedback: The Analytic Network Process. Pittsburgh, Pennsylvania: RWS Publications., Cornell University, 1996.
• 14. Özcan İ., İnan U. H., Korkusuz A. Y., Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri ile Metro Şoför Seçimi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 15 (3), 1185-1202, 2020.
• 15. Vatansever K., Akgül Y., Performance Evaluation of Websites Using Entropy and Grey Relational Analysis Methods: The Case of Airline Companies, Decision Science Letters, 7 (1), 19-30, 2018.
• 16. Li H., Wang W., Fan L., Li Q., Chen X., A Novel Hybrid MCDM Model for Machine Tool Selection using Fuzzy DEMA℡, Entropy Weighting and Later Defuzzification VIKOR, Journal of Applied Soft Computing, 91, 106207, 2020.
• 17. Garg H., Agarwal N., Tripathi A., Entropy based Multi-Criteria Decision Making Method Under Fuzzy Environment and Unknown Attribute Weights, Global Journal of Technology and Optimization, 6 (3), 2-4, 2015.
• 18. Özarslan A., Karakaya G., A New Interactive Method for Multi-Criteria Classification Problems: An Application in The Energy Sector, Journal of Gazi University Faculty of Engineering and Architecture, 36 (4), 2239-2254, 2021.
• 19. He D., Xu J., Chen X., Information-Theoretic-Entropy Based Weight Aggregation Method in Multiple-Attribute Group Decision-Making, Entropy, 18 (6), 2-13, 2016.
• 20. Jahan A., Edwards K. L., A State-Of-The-Art Survey on The Influence of Normalization Techniques in Ranking: Improving the Materials Selection Process in Engineering Design, Materials and Design, 65, 335-342, 2015.
• 21. Çelen A., Comparative Analysis of Normalization Procedures in TOPSIS Method: With an Application to Turkish Deposit Banking Market, Informatica, 25 (2), 185–208, 2014.
• 22. Pavlicic D., Normalization Affects the Results of MADM Methods, Yugoslav Journal of Operations Research, 11 (2), 251-265, 2001.
• 23. Mhlanga S. T., Lall M., Influence of Normalization Techniques on Multi-criteria Decision-Making Methods, J. Phys.: Conf. Ser., 2224 (1), 1-12, 2022.
• 24. Xu Z., Chen Q., A Multi-Criteria Decision Making Procedure Based On Interval-Valued Intuitionistic Fuzzy Bonferroni Means, Journal of Systems Science and Systems Engineering, 20 (2), 217-228, 2011.
• 25. Otay İ, Intuitive Fuzzy Multi-Temporal and Multi-Criteria Decision-Making Methodology: An Application in The Healthcare Sector, Journal of Gazi University Faculty of Engineering and Architecture, 37 (2), 1047-1062, 2022.
• 26. Saaty T. L., The Analytic Hierarchy Process. New York, 1980.
• 27. Özveri̇ O., Güçlü P., Değer Akış Haritalamada Analitik Hiyerarşi Süreci (AHP) Uygulanması, Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 7 (1), 1-12, 2015.
• 28. Saaty T.L., How to Make a Decision: The Analytic Hiearchy Process, European Journal of Operational Research, 48, 9-26, 1990.
• 29. Hwang L., Yoon K., Multiple Attribute Decision Making: Methods and Applications. New York: Springer-Verlag, 1981.
• 30. Yoon K., A Reconciliation Among Discrete Compromise Situations, Journal of the Operational Research Society, 38 (3), 277-286, 1987.
• 31. Şahin M., Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri. Nobel, 2022.
• 32. Regulwar D. G., Anand P., Multiobjective Optimization in River Basin Development, Water Resources Research, 16 (1), 14-20, 1980.
• 33. Çelikbilek Y., Çok Kriterli Karar verme Yöntemleri. Nobel, 2018.
• 34. Brans J. P., L’ingénièrie de la décision; Elaboration d’instruments d’aide à la décision.La méthode PROMETHEE in L’aide à la décision:Nature, Instruments et Perspectives d’Avenir. Quebec: Presses de l’Université Laval, 1982.
• 35. Brans J. P., Vincke P., A Preference Ranking Organisation Method: The PROMETHEE Method for MCDM, Management Science, 31 (6), 647-656, 1985.
• 36. Chen C., A Novel Multi-Criteria Decision-Making Model for Building Material Supplier Selection Based on Entropy-AHP Weighted TOPSIS, Entropy, 22 (259), 1-23, 2020.
• 37. Hwang C.-L., Lin M.-J., Group Decision Making under Multiple Criteria. Springer, 1987.