A Review of Destinations in Mediterranean Basin Regarding Tourism and Balance of Payment

Yıl 2018, Sayı: 1, 1 - 33, 01.01.2018

Kurban Ünlüönen Yakup Kemal Özekici

Öz

Tourism contributes to balance of payments due to role of its foreign exchange. Thus, it was aimed in this study to reveal the relation between balance of payments and tourism. Data scanning method was conducted to fulfil the research aim. Then, revealing data belonging six destinations was evaluated by comparing destinations via graphics. Research scope encompasses six countries in Mediterranean basin. Research findings highlight that putting net tourism revenue instead of tourism revenue into process makes a significant difference for the situation of destinations in terms of contribution of tourism to financial structure of destinations. At this point, indicators of Spain and Italy have come into prominence compared to other four destinations. France was surprisingly found out to have restricted benefit from tourism revenue On the other hand, it was determined that Turkey placed in one of the most tourist revenue generating destination in basin. The other salient conclusions of this study are that Turkey was seen as an second effective destination in Mediterranean basin. Greece emerge as the destination which is the most influential while France was ranked at the last among six destinations

Anahtar Kelimeler

Tourism, Balance of payment, Mediterranean basin, Foreign trade balance

Turizm ve Ödemeler Bilançosu Açısından Akdeniz Çanağında Bulunan Destinasyonlar Üzerine Bir Değerlendirme

Öz

Turizm, döviz getiren yapısı gereği ödemeler bilançosuna katkı sağlamaktadır. Dolayısıyla, araştırma kapsamında turizm geliri ve ödemeler bilançosu ilişkisinin ortaya konulması amaçlanmaktadır. Bu amacı gerçekleştirmek üzere, kaynak tarama yöntemi doğrultusunda turizm geliri ve ödemeler bilançosuna ilişkin veriler karşılaştırılarak yorumlanmıştır. Araştırma kapsamını Akdeniz çanağında bulunan altı ülke oluşturmaktadır. Araştırma sonucunda, net turizm gelirinin turistik göstergelerde farklılığa neden olduğu görülmüştür. Bu noktada, net turizm gelirinin ekonomi içerisindeki yeri bakımından, İspanya ve İtalya’ya yönelik göstergelerin diğer ülkelere kıyasla belirgin bir biçimde ön plana çıktığı görülmektedir. Diğer taraftan, Fransa’nın net turizm geliri bakımından oldukça sınırlı bir katkıyı elde ettiği, Türkiye’nin ise turizmin ödemeler bilançosuna katkısı yönüyle Akdeniz çanağındaki ilk üç ülke içerisinde yer aldığı görülmüştür. Benzer şekilde, net turizm geliri bakımından, Türkiye’nin Akdeniz çanağındaki ikinci etkili ülke olması, Yunanistan’ın turizmin milli gelire olan katkısı anlamında ilk sırada yer alması ve Fransa turizminin dış ticaret açığını kapama etkisi yönüyle son sırada yer alması, araştırma kapsamında elde ortaya çıkan dikkat çeken sonuçlar arasındadır.

Anahtar Kelimeler

Turizm, Ödemeler bilançosu, Akdeniz çanağı, Dış ticaret dengesi

Kaynakça

• Akbostancı, E. (2012). Ödemeler Dengesi Tanımı, Türkiye’deki ve Dünyadaki Tarihsel
• Gelişmelere Bakış, http://kamag.etu.edu.tr (Erişim Tarihi: 13.11.2016).
• Akdeniz çanağında bulunan Türkiye haricindeki beş ülkeye ilişkin turizm giderleri: https://data.worldbank.org/indicator/ST.INT.XPND.CD?locations=FR Akmeşe, H. (2013). Merkez bankası analitik bilançosu kapsamında para politikalarının ödemeler dengesi ve dış borçlar üzerindeki etkisi (2007-2012). Yayınlanmamış Doktora
• Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Konya. Alkan, U. (2007). Ödemeler Bilançosu Dengesi ve Türkiye’de Bankacılık Sektörünün
• Ödemeler Dengesine Katkısının Analizi. Basılmamış Yükseklisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Bankacılık ve Sigortacılık Enstitüsü, Sermaye Piyasası ve Borsa Anabilim Dalı, İstanbul. Alp, E. A., Genç, E. G. (2015). The Relation between current account deficit and tourism: the case of Turkey, International Journal of Economoics and Financial Issues, 5(2), 448
• Aslan, M. (2010). Turizmin Türkiye’nin Ödemeler Dengesine Etkisinin Analizi. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü Uzmanlık Tezi, Ankara.
• Ayaz, N. (2016). Ekonomik krizlerin turizm sektörüne olan etkileri üzerine bir inceleme.
• Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 15(59), 1360-1371.
• Balaguer, J., Jorda, C. M. (2002). Tourism as a Long-run Economic Growth Factor: The Spanish Case, Applied Economics, 34(7), 877-884.
• Bozgeyik, Y., Yoloğlu, Y. (2015). Türkiye’de turizm gelirleri ile GSYİH arasındaki ilişki: 2002-2014 dönemi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(40), 627-640.
• Börke Tunalı, Ç. (2007). Türkiye Ödemeler Dengesinin Yapısal ve Parasal Sorunları
• Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Brown, W., Hogendorn, J. (1994). International Economics: Theory and Context. Birinci
• Baskı. Massachusetts: Addison- Wesley. Cooper, C., Jackson, S. (1989). Destination life cycle, The ısle of man case study, Annals of Tourism Research, 16, 377-390.
• Çekim, E. (2009). Türkiye’de Cari Açık Sorunu. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Ticaret
• Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. Çelik, A. K., Özcan, S., Topcuoğlu, A., Yıldırım, K. E. (2013). Effects of the tourism industry on the balance of payments deficit. Anatolia, 24(1), 86-90.
• Çelik-Uğuz, B. (2014). Current Account Balance in Turkey and Importance of Tourism.
• Karamanoğlu Mehmet Bey Üniversitesi, Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, (26), 18-22. Demir, C. (2004). How do monetary operations impact tourism demand? The case of
• Turkey. International Journal of Tourism Research, 6, 113-117. Dinler, Z. (2013). İktisada giriş (On dokuzuncu baskı). Ekin Yayıncılık, Bursa. Ekonomisi Turizme Dayalı Ülkeler Sıralaması: https://knoema.com/atlas/topics/Tourism/Travel-and-Tourism-Total-Contribution-to
• GDP/Contribution-of-travel-and-tourism-to-GDP-percent-of-GDP (Erişim Tarihi: 11.2017).
• Enders, W., Sandler, T. (1991) Causality between transnational terrorism and tourism: the case of Spain, 14(1), 49-58.
• Erol, N., Ünlüönen, K. (2014). Turizm sektörü uydu hesapları güncellemeleri ve Türkiye turizm istatistiklerinin elde edilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 13(51), 1-14.
• Farsari, Y., Butler, R., Prastacos, P. (2007). Sustainable tourism policy for Mediterrianean destinations: issues and interrelationships. International Journal of Tourism Policy, 1(1), 78.
• Gökdemir, L., Durdu, K. (2007). Economic significiance of tourism in the economic growth of Turkey. Revisita Tinerilor Economişti, 4, 169-176. İtalya 2015 Turizm Geliri, Worldbank.org, https://data.worldbank.org/indicator/ST.INT.RCPT.CD?locations=IT (Erişim Tarihi: 09.2017).
• İtalya Cari Denge Çizelgesi (2005-2016), https://knoema.com/atlas/Italy/Current- account-balance (Erişim Tarihi: 13.09.2017). İtalya, Dış Ödemeler Bilançosu (Trade of Balance) (2006-2016), https://www.statista.com/statistics/263624/trade-balance-of-goods-in-italy/ (Erişim Tarihi: 16.09.2017). İtalya, GSYİH https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.MKTP.CD?locations=IT (Erişim Tarihi: 09.2017).
• Kara, O., Çömlekçi, İ., Kaya, V. (2012). Turizm Gelirlerinin çeşitli makro ekonomik göstergeler ile ilişkisi: Türkiye Örneği (1992-2011). Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(8), 75-100.
• Kızanlıklı, M., Ünlüönen, K. (2015). Ekonomik Göstergelerle Türkiye Turizmindeki
• Gelişmelerin Değerlendirilmesi. 16. Ulusal Turizm Kongresi Bildiriler Kitabı, Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale, 1162-1179.
• Klint, L. M., Wong, E., Jiang, M., Delacy, T., Harrison, D., Howes, D. (2012). Climate
• Change adaptation in Pacific Island tourism sector: analysing the policy environment in Vanatau. Current Issues in Tourism, 15(3), 247-274. Knomea (2016). Akdeniz Çanağında Bulunan Ülkelerin Turizm Gelirlerinin Ülke Ekonomilerine Toplam Katkıları (2005-2016), https://knoema.com/atlas/topics/Tourism/Travel-and-Tourism-Total-Contribution-to
• GDP/Contribution-of-travel-and-tourism-to-GDP-percent-of-GDP (Erişim Tarihi: 09.2017).
• Kontogeorgopoulos, N. (1999). Sustainable tourism or sustainable development?
• Financial crisis, ecotourism, and the amazing Thailand campaign. Current Issues in Tourism, 2(4), 316-322. Kopuz, B. (2010). Ödemeler Bilançosu Kalemlerinin Muhasebeleştirilme Esasları.
• Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Korstanje, M. E., Clayton, A. (2012). Tourism and terrorism: conflicts and commonalities. Worldwide Hospitality and Tourism Themes, 4(1), 8-25.
• Lanquar, R. (2011). Tourism in MED 11 Countries. The Center for Social and Economic
• Research. Network Reports, No: 98, Warsaw. Lamsso, M. S., Masoomzadeh, S. (2017). Study of impact of Exchange rate on tourism balance of payment in countries with top tourist attractions (vector error correction approach). International Journal of Hospitality Reviews, 4(1), 10-20.
• Lean, H. H., Russell, Smyth (2009). Asian financial crisis, avian flu and terrorist threaths
• Are schocks to Malasian tourist arrivals permanent of transitory?. Asia Pacific Journal of Tourism Research, 14(3), 301-321. Lean, H. H., Smyth, R. (2009). Long memory in US disaggregrated petroleum consumption: Evidence from inivariate and multivariate LM tests for fractional integration, Energy Policy, 37(8), 3205-3211.
• Mantecon, A., Huete, R. (2011). Sociolocial insights on residential tourism: host society attitudes in a mature destination. Europan Journal of Tourism Research.
• Mısır Cari Denge Çizelgesi (2005-2016), https://knoema.com/atlas/Egypt/Current- account-balance (Erişim Tarihi: 13.09.2017).
• Ongan, S. (2008). The Sustainability of current account deficit and tourism receipts in
• Turkey. The International Trade Journal, 22(1), 39-62. Özkök, F., Tufan, E. Hamarat, B. (2007). Effect of Tourism Receipts in Turkey. The International Trade Journal, 22(1), 39-62.
• Pamuk, Ş. (1995). 19. Yüzyılda Osmanlı Dış Ticareti-Ottoman Foreign Trade in the 19th
• Century. Tarihi İstatistikler Cilt 1. T.C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü. İnternet Üzerinden Erişim için, http://www.ata.boun.edu.tr/faculty/Faculty/Sevket%20Pamuk/database/historical%20sta tistics/Historical%20Statistics_01_Foreign%20Trade.pdf Perez, E. A., Nadal, J. R. (2005). Host community perceptions, a cluster analysis. Annals of Tourism Research, 32(4), 925-941.
• Pizam, A., Smith, G. (2000). Tourism and terrorism: a quantitative analysis of major terorist acts and their impact on tourism destinations. Tourism Economics, 6(2), 123-138.
• Prideaux, B. (1999). Tourism Perspectives of the Asian Financial Crisis: Lessons fort he
• Future. Current Issues in Tourism, 2(4), 279-293. Prideaux, B., Witt, S. F. (2000). The impact of the Asian financial crisis on Australian tourism. Asia Pasific Journal of Tourism Research, 5(1), 1-7.
• Ritchie, J. R. B., Molingar, C. M. A., Frechtling, D. C. (2009). Impacts of the World recession and economic crisis on tourism: North america, 49(1).
• Sedmak, G., Mihalic, T. (2008). Authenticity in mature seaside resorts. Annals of
• Tourism Research, 35(4), 1007-1031.
• Şahin, H. (2002). Türkiye Ekonomisi: Tarihsel Gelişimi-Bugünkü Durumu, 7. Baskı, Ezgi Kitap Evi, Bursa. TCMB, Current Account Balance, http://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/TCMB+EN/TCMB+EN/Main+Menu/MON
• ETARY+POLICY/Interactive+Charts/Current+Account+Balance Terzioğlu, M., Gökovali, U. (2016). Economic linkages and leakages in the hotel industry, Tourism Economics, 22 (4), 715-728.
• Tribe, J. (2011). The economics of recrreation, leisure and tourism (Dördüncü baskı), Elsevier, Londra.
• Tuğrul, B. (2007). Türkiye ekonomisinde ödemeler dengesi açıklarının kaynakları ve ödemeler dengesi politikaları, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi
• Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli. TUİK (Türkiye Turizm Geliri), http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=24590 (Erişim Tarihi: 09.09.2017). TURSAB, Turizm gelirlerinin dış ticaret açıklarını kapama payı, https://www.tursab.org.tr/tr/turizm-verileri/istatistikler/turizmin-ekonomideki-yeri/dis- ticaret-aciklarini-kapatmada-payi_916.html (Erişim Tarihi: 13.09.2017). Türk Turizminde Eş ve Akraba Ziyaretlerinin Payı (2015-2016), http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=24608 (Erişim Tarihi: 19.09.2017).
• Türkiye dışında yer alan beş ülkenin dış ticaret dengesi (2005-2016): https://wits.worldbank.org/CountryProfile/en/Country/TUR/StartYear/2005/EndYear/20
• /TradeFlow/Export/Indicator/XPRT-TRD-VL/Partner/WLD/Product/Total Türkiye enerji hariç cari işlemler dengesi (2003-2017): http://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/TCMB+TR/TCMB+TR/Main+Menu/Para+P olitikasi/Interaktif+Grafikler/Cari+islemler+dengesi (Erişim Tarihi: 18.11.2017) Türkiye, Hizmetler Dengesi ve Seyahat Gelirleri http://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/30cdfd52-aa34-40ce-8b57- ef53e322ce4/odemelerdengesi.pdf?MOD=AJPERES&CACHEID=ROOTWORKSPA
• Türkiye’nin turizm gideri (2005-2016): Oecd-library.org : http://www.oecd- ilibrary.org/industry-and-services/oecd-tourism-trends-and-policies-2016/turkey- domestic-inbound-and-outbound-tourism_tour-2016-table95-en Türkiye’nin turizm gideri (2005-2016)a: http://www.turkstat.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=15845 Türkiye’nin turizm gideri (2005-2016)b: http://www.turkstat.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=24590
• Uğuz Çelik, S., Topbaş, F. (2011). Döviz kuru oynaklığı turizm talebi ilişkisi: 1990-2010
• Türkiye örneği. Anadolu International Conference in Economics II, June 15-17, Eskişehir, Turkey. UNWTO, 2016 Highlights, http://mkt.unwto.org/publication/unwto-tourism-highlights- edition (Erişim Tarihi, 06.11.2017).
• UNWTO, 2017 Highlights, http://www.e-unwto.org/doi/pdf/10.18111/9789284419029 (Erişim Tarihi: 09.09.2017). UNWTO, World Tourism Barometer, , https://www.slovenia.info/uploads/dokumenti/raziskave/unwto_barom17_01_january.p df (Erişim Tarihi: 09.09.2017).
• Ünlüönen, K., Tayfun, A., Kılıçlar, A. (2009). Turizm Ekonomisi. 2. Baskı, Nobel, Ankara.
• Wang, Y. (2009). The impact of crisis events and macroeconomic activity on Taiwan’s international inbound tourism demand. Tourism Management, 30(1), 75-82.
• World Economic Forum (2017). The Travel and Tourism Competitiveness Index, Insight Report, http://ev.am/sites/default/files/WEF_TTCR_2017.pdf
• Yılmaz, H., Şanlı, O., Yılmaz, Y. (2015). The Effect of Tourism Revenues on Foreign
• Deficit: The Case of Turkey. International Journal of Business and Management Studies, (1), 25-34. Zengin, B. (2010). Turizm sektörünün Türkiye ekonomisinde reel ve moneter etkileri.
• Akademik İncelemer Dergisi, 5(1), 102-126.