ANKARA İLİ AĞIZLARI İLE ESKİ ANADOLU TÜRKÇESİNİN ÜNLÜ YUVARLAKLAŞMASI BAKIMINDAN KARŞILAŞTIRILMASI

Yıl 2016, Sayı: 18, 93 - 109, 30.06.2016

Hakan Akca

Öz

Türkçede ünlü yuvarlaklaşması Köktürkçeden beri tarihî Türk lehçelerinde görülen bir ses olayıdır. Ünlü yuvarlaklaşmasının en fazla görüldüğü dönem Eski Anadolu Türkçesi dönemidir.
Dolayısıyla yuvarlaklaşma sebebiyle meydana gelen dudak uyumsuzluğu Eski Anadolu Türkçesinin en karakteristik özelliğidir. Eski Anadolu Türkçesine hatta Eski Türkçeye özgü unsurlar günümüzde Türkiye Türkçesi ağızlarında yaşamaktadır. Eski Anadolu Türkçesindeki yuvarlaklaşmanın günümüzde görüldüğü ağız bölgelerinden biri de Ankara’dır. Bu makalede Ankara ili ağızları ile Eski Anadolu Türkçesi, ünlü yuvarlaklaşması bakımından karşılaştırılacak, Ankara ili ağızlarının II. grubunda görülen diyalektolojik durumdan faydalanılarak Eski Anadolu Türkçesinin oluşumunda yazı dili – ağız ilişkisi konusunda ipuçları aranacaktır.

Anahtar Kelimeler

Ankara İli Ağızları, Eski Anadolu Türkçesi, Küçük Ünlü Uyumu, Ünlü Yuvarlaklaşması.

Kaynakça

• GÜLSEVİN, Gürer (1997), Eski Anadolu Türkçesinde Ekler, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• GÜLSEVİN, Gürer (2010), Yaşayan ve Tarihî Türkiye Türkçesi Ağızları, İstanbul: Özel Kitaplar.
• KARADOĞAN, Ahmet (2003), “Eski Anadolu Türkçesinde Yuvarlaklaşan Ekler”, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten 2001, Cilt: I-II, Sayı: 44, s. 171 – 179.
• KARAHAN, Leylâ (1996), Anadolu Ağızlarının Sınıflandırılması, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• KARAHAN, Leylâ (2006), “Eski Anadolu Türkçesinin Kuruluşunda Yazı Dili Ağız İlişkisi”, Turkish Studies, Vol. 1/1, Summer 2006, s. 1 – 12.