YUNUS EMRE AŞKIN YOLCULUĞU: MENKIBEDEN TELEVİZYON DİZİSİNE METİNLERARASI BİR YAKLAŞIM

Yıl 2016, Sayı: 18, 137 - 155, 30.06.2016

Gültan Küçükbasmacı

Öz

Yunus Emre menkıbeleri sözlü kültür ve sözlü kültürün kaydedildiği Hacı Bektaş-ı Velî Vilâyetnâmesi, İbrahim Hâs’ın Tezkiretü’l-Hâs’ı, Aziz Mahmud Hüdâyî’nin Vâkıât’ı gibi eserlerle yazılı ortam aracılığıyla günümüze ulaşmıştır. Günümüzde geleneğin güncellendiği başka bir alan elektronik ortamdır. Metinlerarasılık kültürü güncellemenin etkin bir yoludur. Halkbilimi ürünleri yazıya aktarılarak metinleştirildiğinde alıntılama nesnesi haline gelebilir ve sanatın farklı biçimlerinde kullanılabilir. Bu çalışmada Yunus Emre menkıbelerinden hareketle hazırlanan “Yunus Emre: Aşkın Yolculuğu” adlı dizi metinlerarasılık bakışıyla ele alınmıştır. Söz konusu dizi metinlerarası ilişki biçimlerinden Yunus Emre menkıbelerinin yenidenyazımıdır. Dönüştürüm ilişkisi olan yenidenyazma; yansılama, öykünme, çeviri, taklit, bağlam değiştirme, uyarlama ya da ciddi düzende biçimsel ve anlamsal dönüştürme gibi yöntemlere göre
yapılmaktadır. Ana-metinlerin ciddi düzende dönüşümleri açısından dizi incelendiğinde menkıbeler televizyon dizisine dönüştürülürken biçimsel olarak bölüm, ayrıntı, tasvir ekleyerek, kişi sayısı çoğaltılarak genişletmeye başvurulduğu; anlamsal olarak öyküsel ve edimsel dönüşümlerin gerçekleştiği; klişe ve basmakalıp sözler kullanıldığı görülmüştür. Böylece elektronik ortam aracılığıyla ve metinlerarasılık yoluyla gelenek güncele taşınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Menkıbe, Yunus Emre, Televizyon Dizisi, Metinlerarasılık

Kaynakça

• ÖNAL, Mehmet (2008), Yeni Türk Edebiyatı En Uzun Asrın Hikâyesine Teorik Bir Yaklaşım, Ankara: Akçağ Yayınları.
• ÖZAY, Yeliz (2007), “Metinlerarası İlişkilerde Sözlü Yapıtların ve Sanatçıların Konumu Üzerine”, Millî Folklor, S. 75, 164-173.
• ÖZDEMİR, Nebi (2005), Cumhuriyet Dönemi Tük Eğlence Kültürü, Ankara: Akçağ Yayınları.
• TATCI, Mustafa (1991), Yunus Emre Divanı, Ankara: Akçağ Yayınları.
• TATCI, Mustafa (2008), Yunus Emre Dîvân, Risâletü’n-Nushiyye, İstanbul: H Yayınları.
• TATCI, Mustafa (2014), Yunus Emre Yorumları, İstanbul: H Yayınları