KAZAK AYDINI MİRJAKIP DUVLATULI’NIN (1885-1935) BALKIYA (1922) TİYATRO ESERİNDE CEDİTÇİ DÜŞÜNCE VE DÖNEMİN SOSYAL MESELELERİ

Yıl 2016, Sayı: 18, 171 - 194, 30.06.2016

Cemile Kınacı

Öz

Mirjakıp Duvlatulı, Kazak edebiyatında ceditçi düşünceyi benimseyen bir Kazak aydınıdır. Duvlatov’un ceditçi düşüncelerini ortaya koyduğu eserlerinden biri, 1922 yılında yazdığı Balkıya
tiyatro eseridir. Balkıya, Kazak tiyatrosunun ilk eserlerinden biri olması bakımından önemlidir. Eser, yazıldığı dönemin sosyal meselelerine ışık tutmaktadır. Bu makale, Balkıya tiyatro eserinde yer alan ceditçi-kadimci çatışması, zengin-fakir çatışması, Rusya’daki Müslüman-Türk tebaanın eğitim meselesi, eğitimde metot tartışmaları, Çarlık Hükümeti’nin sömürgeci politikaları ve adaletsiz yöneticileri gibi dönemin sosyal sorunları üzerine odaklanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Mirjakıp Duvlatulı, Ceditçilik, Balkıya, Tiyatro, Kazak edebiyatı, Kazak, Tatar.

Kaynakça

• NURPEYİSOV, K. (1995), Alaş hem Alaşorda, Almatı.
• ÖZDEMİR, Emin (2009), “Kazak Kültürel Hayatında Tatarların Etkisi ve Kazak Ceditçiliğinin Gelişimi”, Bilig, Kış/2009, sayı 48, s. 157-176.
• PİRMANOV, A. KAPAYEVA, A. (1997), Kazak intelligentsiyası: Ulttık intelligentsiyanıng kalıptasu tarihınan, Almatı.
• RORLİCH, Ayşe Azade (2000), Volga Tatarları Yüzyılları Aşan Millî Kimlik, (çev. Mehmet Süreyya Er), İstanbul: İletişim.
• ŞÜKİRULI, S., TİLEŞOV, E. (2009), “Alaştın” Tildik Murası, Almatı: “KİE” Lingvoeltanuv İnovatsiyalık Ortalığı.