KAZAKİSTAN VE KIRGIZİSTAN'DA KOLEKTİFLEŞTİRME: SÖZLÜ TARİH ÇERÇEVESİNDEN BİR BAKIŞ

Yıl 2016, Sayı: 19, 11 - 22, 31.12.2016

Güljanat Kurmangaliyeva Ercilasun

Öz

20. yüzyıl Kazakistan ve Kırgızistan tarihinin dönüm noktaları arasında, zorla yerleşik hayat tarzına geçirilmeleri, hayvanlarına devlet tarafından el konması ve varlıklı insanların “kulak” diye etiketlenerek cezalandırılması gibi uygulamalardan oluşan, Sovyetlerin zorla kolektifleştirme politikaları da bulunmaktadır. Sovyetlerin merkezî ekonomi sistemine geçiş yolundaki tavizsiz siyasetine, sert iklim koşullarının eşlik etmesiyle ve 1920'lerin sonundaki – 1930'ların başındaki yetersiz hasatla birlikte yürütülen bu politikalar, milyonlarca insanın yaşamını olumsuz şekilde etkilemiştir.

Bu çalışmada, sözlü tarih araştırmalarına dayanılarak, 1928 yılından itibaren uygulamaya başlanan kolektifleştirme sürecinin, Kazakistan ve Kırgızistan'da halkın hayatını ne şekilde etkilediği üzerinde durulmuş; kolektifleştirmenin sıradan insanlar tarafından algısı, halkın direnişi, kolektifleştirmenin sebep olduğu sonuçlar ve halkın bu süreci değerlendirmesi ele alınmıştır.

Bu çalışmaya temel teşkil eden sözlü tarih verileri, "20. Yüzyılda Kırgız Milli Kimliğinin Oluşum Süreci", "Orta Asya Halkının Yaşayan Tarihi: Kırgızistan Örneği" ve "Orta Asya Halkının Yaşayan
Tarihi: Kazakistan Örneği" adlı projelerin sonuçlarına dayanmaktadır ve bizzat halkın ağzından derlenen yeni bilgileri de içermektedir.

Anahtar Kelimeler

Kazak, Kırgız, kolektifleştirme, kolektivizasyon, kolhoz (kolektif çiftlik), sözlü tarih

Kaynakça

• BAKTIGULOV, Cumadil. (1990), "Kollektivizatsiya kirgizskogo aila: novıy vzglyad" (Kırgız Köyünün Kolektifleştirilmesi: Yeni Bir Bakış), Kommunist Kirgizstana, No: 3, 83-89.
• BOOBBYER, Philip (2000), The Stalin Era. Londra ve New York: Routledge.
• CARR, Edward Hallett (2007), 1917 Öncesi ve Sonrası. Çev.: Begüm Adalet, İstanbul: Birikim.
• GEYNS, A. K. (1866), “Киргизскiе очерки” (Kırgızlar Üzerine Notlar), Туркестанский сборник, St. Petersburg, cilt III, ayrı basım, 179-272.