AZERBAYCAN TÜRKÇESİNDE FİİL ÇEKİMİ Verbal Conjugation in Azerbaijani

Yıl 2008, Cilt: 1 Sayı: 3, 11 - 29, 01.09.2008

Mehman Musaoğlu

Öz

Anahtar Kelimeler

-

AZERBAYCAN TÜRKÇESİNDE FİİL ÇEKİMİ

Öz

Azerbaycan Türkçesinde olumlu ve olumsuz fiil çekimi, ilk defa olarak bilişsel-lengüistik yöntemle kategorileştirilmiştir. Fiil çekiminin -ıb’lı öğrenilen geçmiş zamanının, malı+olmak biçimli gereklik kipinin dizisel özellikleri ve -mı4 soru edatının birleşik cümle modellerinde yer alan dizimsel işlevi belirlenmiştir

Anahtar Kelimeler

Azerbaycan, Türkçe, Fiil, Çekim, Dil Bilimi, Kategorileştirme, Dizisel, Dizimsel, Kip, Cümle

Kaynakça

• ADAMOVİÇ, Milan (1985), KONJUGATIONSGESHICHTE DER TÜRKISCHEN SPRACHE, Leiden, 337 s.
• AMİROV R.S. (1970), Sposobı aktual’nogo çleneniya v kazakskom yazıke. “Sovetskaya Tyurkologiya” Dergisi, No 6, s. 4-38 (Kazak Dilinde Konuya ve Yoruma Parçalanmanın Yöntemleri).
• AKSU-KOÇ, Ayhan (1988), THE ACQUISITION OF ASPECT AND MODALITY. The case of past reference in Turkish, Cambridge University Press, Cambridge, 245 s.
• AZIMOW P, BAÝLΥEW2 X. (1961), Türkmen diliniñ grammatıkasy, 15-nji neşir. Aşgabat, 156 s.
• BALAKAEV M. V. (1987), Qazaq ädäbi tılı, Almatı, 269 s.
• BANGUOĞLU, Tahsin (1998), Türkçenin Grameri, Ankara Üniversitesi, 628 s.
• BERDALİEV A. (1989), Semantiko-signifikativnaya paradigmatika i sintagmatiçeskie otnoşeniya v konstruksiyax slojnopodçinennogo predlojeniya uzbekskogo literaturnogo yazıka, PT özeti, Taşkent (Özbek Yazı Dilinde Birleşik Cümle Yapılanmalarında Anlamsal-Kavramsal Dizi ve Düzlemsel İlişkiler).
• BORGOYAKOVA T. N. (1984), Vremennıe polipredikativnıe konstruktsii v xakasskom yazıke. –v sb: Voprosı xakasskogo literaturnogo yazıka. Abakan, s. 125-137 (Hakas Türkçesinde Zaman Anlamlı Çok Yüklemli Yapılanmalar).
• BROCKELMAN, Carl (1954), Osttürkişe grammatik der Islamischen literatur Sprachen Mittelasirens, Leiden Brill. 429 s.
• CAVADOV, Abdurrahman (1975), Azərbaycan dilində söz sırası. Bakı. “Elm”.
• CORCU, Demet (2005), Zorunluluk kipliği belirtisi -malı’nın anlamsal içyapısı, Dilbilim Araştırmaları, Boğaziçi Üniversitesi.
• DEMİRCAN, Ömer (2003), Türk Dilinde Çatı, Papatya Yayıncılık, İstanbul, 176 s.
• DENY, Jan (1921), Türk Dili Grameri (Osmanlı lehçesi). Çeviren: Ali Ulvi Elöve, İstanbul, Maarif Matbaası, 1941, 1142 s.
• DIRENKOVA N. P. (1940), Grammatika oyrotskogo yazıka, M.-L. (Oyrot Türkçesinin Dil Bilgisi).
• ------ (1941), Grammatika şorskogo yazıka. M.- L. 307 s. (Şor Türkçesinin Dil Bilgisi).
• ------ (1948), Grammatika xakasskogo yazıka. Fonetika i morfologiya, Abakan (Hakas Türkçesinin Dil Bilgisi: Ses Bilgisi ve Biçim Bilimi).
• DMİTRİEV N. K. (1940), Grammatika kumukskogo yazıka. M.-L. (Kumuk Türkçesinin Dil Bilgisi).
• ------ (1948), Grammatika başkirskogo yazıka. M.-L. (Başkurt Türkçesinin Dil Bilgisi).
• ERCİLASUN, Ahmet B. (1996), Örneklerle Bugünkü Türk Alfabeleri, T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları, 301s.
• ERGİN, Muharrem (1972), Türk Dil Bilgisi, Minnetoğlu Yayınları, İstanbul, 391 s.
• ERGUVANLI E. (1987), Netipiçnıy sluçay padejnogo oformleniya v turetskoy kauzativnoy konstruktsii (Türkçe nedensellik yapılanmalarında karakteristik olmayan ad durumsal biçimlenme olgusu). s. 299-310. -v sb. Novoe v zarubejnoy lingvistike. Vıp. XIX, Problemı sovremennoy tyurkologii, Moskva, “Progress” (Dil Biliminde Yenilikler. Çağdaş Türkolojinin Problemleri).
• Grammatika Altayskogo yazıka (1869), Sostavlena çlenami altayskoy missi, Kazan (Altay Dilinin Dil Bilgisi: Altay misyonerlerince düzenlenmiştir.).
• Grammatika azerbaydjanskogo yazıka (1971), Fonetika, morfologiya, sintaksis. Bakı (Azerbaycan Türkçesinin Dil Bilgisi: Ses Bilgisi, Biçim Bilimi, Söz Dizimi).
• Grammatika xakasskogo yazıka (1975), İzd-vo “Nauka”, 418 s. (Hakas Türkçesinin Dil Bilgisi).
• Grammatika kirgizskogo literaturnogo yazıka (1987), T. I, Fonetika, morfologiya, Frunze (Kırgız Türkçesinin Dil Bilgisi: Ses Bilgisi, Biçim Bilimi).
• Grammatika nogayskogo yazıka (1973), T. I, Fonetika i morfologiya, Çerkesk (Nogay Türkçesinin Dil Bilgisi: Ses Bilgisi ve Biçim Bilimi).
• Grammatika sovremennogo başkirskogo yazıka (1981), Moskva (Çağdaş Başkurt Türkçesinin Dil Bilgisi).
• Grammatika sovremennogo yakutskogo literaturnogo yazıka (1982), Moskva (Çağdaş Yakut Türkçesinin Dil Bilgisi).
• Häzirki zaman türkmen dili. Morfologiya (1960), A. M. Gorkiý adındaky Türkmen Dävlet Universiteti, Aşgabat.
• Häzirki zaman Türkmen dili. Sintaksis (1962), A. M. Gorkiý adındaky Türkm. Dävlet Universiteti, 331 s.
• Hozirki uzbek adabiy tili (1966), Fonetka, Leksikologiya, Morfologiya, Toshkent.
• HÜSEYNZADƏ, Muxtar (1973), Müasir Azərbaycan dili. Morfologiya, III hissә, Bakı, “Maarif”, 356 s.
• CLARK, Larry (1998), Turkmen Reference Grammar, Harrassowitz Verlag. Wiesbaden, 708 s.
• KARAHAN, Leyla (1995), Türkçede Söz Dizimi, Ankara, 167 s.
• KÂZIM BEĞ M. (1846), Obşaya grammatika turetsko-tatarskogo yazıka, Kazan, 457 s. (Türk-Tatar Dilinin Genel Dil Bilgisi).
• KAZIMOV, Qәzәnfәr (2004), Müasir Azərbaycan dili. Sintaksis, Bakı, 499 s.
• KHUDAZAROV T. M. (2005), Teach yourself Azeri, For Englısh students, Baku.
• KONONOV A. N. (1956), Grammatika Sovremennogo turetskogo literaturnogo yazıka. M.-L. İzd-vo AN SSSR (Türk Edebi Dilinin Dil Bilgisi).
• -------- (1960), Grammatika sovremennogo uzbekskogo literaturnogo yazıka, M.-L. (Çağdaş Özbek Türkçesinin Dil Bilgisi).
• KORKMAZ, Zeynep (2003), Türkiye Türkçesi Grameri (Şekil Bilgisi), TDK, Ankara, 1224 s.
• MALOV S. E. (1928), İbn-Muxanna o turetskom yazıke. Zapiski kollegi vostokovedov, T. III, Vıp. 2, Leningrad, s. 221-248 (İbn-i Mühennâ Türk Dili Üzerine).
• MELİORANSKİY P. M. (1900), Arab filolog o turetskom yazıke, Tipografiya İmperatorskiy AN.
• -------- (1894-1897) Kratkaya Grammatika Kazak-Kırgızskogo yazıka. Orenburg, 1894, C. I, S. Petersburg, 1897, C. II (Kazak-Kırgız Dilinin Kısa Dil Bilgisi).
• MUSAOĞLU, Mehman (1994), Türk dillәrindә tabeli mürәkkәb cümlә, Profesörlük Tezinin Özeti, Bakı, 67 s.
• MUSAOĞLU, Mehman (2002), Türkolojinin Çeşitli Soruları Üzerine Makaleler- İncelemeler,T. C. Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, 320 s.
• NURMANOV A, MAHMUDOV N, AHMEDOV A. (1992) Uzbek tilinin mazmuniy sintaksisi, Toshkent.
• ÖZTOPÇU K. (1994), Colloqual Azerbaijani. A Mini Course, Copyrigt.
• PHILOLOGIAE TURCICAE FUNDAMENTA. TOMUS PRIMUS, 1959, Wiesbaden Bd. I.
• POKROVSKAYA L. A. (1964), Grammatika gagauzskogo yazıka. Fonetika i morfologiya, Moskva, İzd-vo “Nauka” (Gagavuz Türkçesinin Di Bilgisi: Ses Bilgisi ve Biçim Bilimi).
• -------- (1978), Sintaksis gagauzskogo yazıka v sravnitel’nom osveşenii, Moskva, İzd- vo “Nauka” (Karşılaştrmalı Bağlamda Gagavuz Türkçesinin Söz Dizimi).
• RƏHİMOV, Mirzә (1965), Azərbaycan dilində feil şəkillərinin formalaşması tarixi, Azәrb. SSR EA Nәşri, Bakı, 267 s.
• SEZER E. (2002), Finite inflection in Turkish, The Verb in Turkish. LINGUISTIK AKTUEL/LINGUISTICS TODAY, s.1-45.
• Sovremennıy kazakskiy yazık (1962), Fonetika, morfologiya. Almatı (Çağdaş Kazak Dili: Ses Bilgisi ve Biçim Bilimi).
• Tatarskaya grammatika (1993), T. I, 552 s, T. II 396 s, T. III, 1992, 488 s, Kazan, Tatar. Knijnoe İzd-vo.
• TENİŞEV E. R. (1976a), Stroy salarskogo yazıka, Moskva, 575 s. (Salar Türkçesinin Yapısı).
• -------- (1976b), Stroy sarık-yugurskogo yazıka, Moskva, 307 s. (Sarı Uygur Türkçesinin Yapısı).
• TÄÇMYRADOW T, HUDAÝGULYEW M. (1970), Häzirki zaman Türkmen edebi diliniñ fonetikasy, Aşgabat.
• THE TURKIC LANGUAGES (1998), L. Johanson and Éva Á. Ccató, London And NEW YORK, 474 s.
• Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi, Sayı: 9. Bahar. 2000.
• Türkmen diliniñ grammatikasy (1999), Morfologiÿa, Aşgabat “Ruh” 601 s.
• Türk Lehçeleri Grameri (2007), Editör Prof. Dr. Ahmet B. Ercilasun, Akçağ Yayınları, Ankara, 1340 s.
• VAHABZADƏ, Bәxtiyar (2000), Ağıl başqa, ürək başqa, “Azәrbaycan” Nәşriyyatı, Bakı, 285 s.
• YAZIKİ NARODOV SSSR (1966), Tyurkskie yazıki, Moskva (SSCB Halkları Dilleri. Türk Dilleri)
• YAZIKİ MİRA (1997), Tyurkskie yazıki, Bişkek (Dünya Dilleri. Türk Dilleri).
• YOHANSON L. (1987), Opredelennost’ i aktual’noe çlenenie v turetskom yazıke (Türk Dilinde Belirlilik ve Konuya ve Yoruma Göre Parçalanma), s. 398-425. -v sb. Novoe v zarubejnoy lingvistike. Vıp. XIX, Problemı sovremennoy tyurkologii, Moskva, “Progress” (Dil Biliminde Yenilikler. Çağdaş Türkolojinin Problemleri).