The Queen of Alay Mountains, Kurbancan Datha

Yıl 2011, Cilt: 1 Sayı: 8, 217 - 230, 01.03.2011

Gülnisa Aynakulova

Öz

Anahtar Kelimeler

-

ALAY DAĞLARININ MELİKESİ KURBANCAN DATHA

Öz

Kurbancan Datha eşi Pervaneci Alimbek (Datha)’in ölümünden sonra Hokant Hanlığının hâkimiyeti altında bulunan Alay Dağları Kırgızlarının önderliğini üstlenerek siyasi, sosyal ve kültürel faaliyetlerine devam etmiştir. Mükemmel önderliği, cesareti ve ince diplomatik kabiliyeti sayesinde söz konusu dönemlerde sadece Alay Bölgesinde değil, bütün Fergana bölgesi, Kaşgar ve diğer Türkistan Hanlıklarında da başarılı bir önder olarak ün kazanmıştır. XIX. yüzyılın ikinci yarısında başlayan Rus işgaline karşı oğullarıyla birlikte kahramanca savaşarak XIX. asır Kırgız ve bütün Türkistan tarihine damgasını vurmuş bir kadın liderdir

Anahtar Kelimeler

Kurbancan Datha, Kırgızlar, Kırgız/Türk kadın liderleri

Kaynakça

• Abdıldayev E., Alay / MANAS. Entsiklopediya (Baş Redaktörü Karıpkulov A.), I. Cilt, “Muras”, Bişkek, 1995.
• Asankanov A. (Baş. Red.), Kırgız Respublikasının Tarıhı. Cogorku Okuu Cayları Üçün Okuu Kitep, “Kırgızstan” Basma Üyü, Bişkek, 2000.
• Aytmambetov D., Dorevolyutsionnıye Şkolı v Kirgizii, Frunze, 1961.
• Bababekov H., Kurmancan Datka’nın Ir Sabaktarı / Kırgızstan Ayaldarı, , No 12, 1989.
• Baddeley J. F., Rusların Kafkasya’yı İstilası ve Şeyh Şamil,Ter. S. Özden, İstanbul, 1995.
• Yuvaçev İ. P., a.g.e., s. 251.
• Galitskiy V., Ploskih V., a.g.e., s. 55.
• Rusya’da nahiye anlamına gelmektedir. Bakınız; Mustafayev E. M., Şçerbinin V. G., a.g.e., s. 100.
• Kurbancan Datha’nın Vasiyeti’ni okumak için bakınız: Köse N., Kırgız Tarihinde Bir Kadın
• General: Kurmancan Datka,Milli Folklor, Yıl 14, Sayı 54, Ankara, 2002, s. 55-61.
• Bartold V. V., İstoriya Kulturnoy Jizni Tuekestana / Bartold V. V. Soçineniya, t. II, ç, 1, İzdatelstvo AN, Moskva, 1963.
• _____________ , Kirgizı. İstoriçeskiy Oçerk / Bartold V. V., Soçineniya, t. II, ç, 1, İzdatelstvo AN, Moskva, 1963.
• Baumann R. F., Rusya’nın Türk Bölgelerinde Yayılması / TÜRKLER, Tercüme eden N. Uslu, Cilt, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara, 2002.
• Çorotegin T. K., Moldokasımov K. S., Kırgızdardın Cana Kırgızstandın Kıskaça Tarıhı, “Mektep” Bişkek, 2000.
• Galitskiy V., Ploskih V., Starinnıy Oş, İzdatelstvo “İlim”, Frunze, 1987.
• Hayit B., Türkistan Devletlerinin Milli Mücadeleleri Tarihi, TTK, Ankara, 1995.
• İlyasov S. İ. (Baş. Red.), İstoriya Kirgizsloy SSR, T. 2, “Kırgızstan”, Frunze, 1986.
• Kanar M., Farsça-Türkçe Sözlük, İstanbul, 2000.
• Karasayev H., Kamus Nama, “Şam” Basması, Bişkek, 1996.
• Kastelskaya Z. D., İz İstorii Turkestanskogo Kraya (1865-1917), “Nauka”, Moskva, 1980.
• Kocatepe Güneş B., UYGARLIĞIN LEVHALARI-SONUN SONU Afganistan http://www.kesfetmekicinbak.com/dunya/00501/ Savaşın Kilit Coğrafyası,
• Köse N., Kırgız Tarihinde Bir Kadın General: Kurmancan Datka,Milli Folklor, Yıl 14, Sayı 54, Ankara, 2002.
• Mamıtov S., Novıye Svedeniya ob “Alayskoy Tsaritse”, Fergana Dolina Drujbı i Vzaimosoglasiya, Bişkek, 1998.
• Mustafayev E. M., Şçerbinin V. G., Büyük Rusça-Türkçe Sözlük, “Russkiy Yazık”, Moskva, 1996.
• Oruzbayeva B. Ö. (Baş Red.), Kırgız Sovettik Sotsialisttik Respublikası. Entsiklopediya,Kırgız SSR İA Kırgız SSR Basma, Poligrafiya Cana Kitep Sooda İşteri Boyunça Mamlekettik Komiteti, Frunze, 1983, s. 48.
• Ömürbekov T. N., Çorotegin T. K., Kırgızdardın Cana Kırgızstandın Canı Doordogu Tarıhı (XVII-XX Kılımdardın Başı), “Kırgızstan”, Bişkek, 1995.
• Ömürzakova T., Kurmancan Datka. Door. İnsan. İşmerdüülük, “Kırgızstan” Bişkek, 2002.
• Ploskih V. (Red.), İstoriya Kırgızov (Dosovetskiy Period), “İlim”, MP “Tabılga”, Bişkek, 1992.
• Ploskih V. M., Kirgizı i Kokandskoe Hanstvo, “İlim”, Frunze, 1977.
• Terentyev M. A., İstoriya Zavoyevaniya Sredney Azii/ Sobraniye Soçineniy v 3-h tomah, SPb., 1906.
• Valihanov Ç. Ç., Zapiski o Kokandskom Hanstve/Sobraniye Soçineniy v 5-ti tomah,T. 3, Alma Ata, 1985.
• Yuvaçev İ. P., Kurmancan Datka Alaylık Kara-Kırgızdardın Kanışası / KIRGIZDAR, “Kırgızstan” Basması, Bişkek, 1991.
• Ziyayev H., Türkistan’da Rus Hakimiyetine Karşı Mücadele, Tercüme eden A. Çelikbay, TTK, Ankara, 2007.