A Semiotic Study on the Attila İlhan’s Novel Sokaktaki Adam

Yıl 2013, Cilt: 1 Sayı: 13, 187 - 206, 01.09.2013

Bahar Eriş Karaoğlan

Öz

Semiotic method do not tell us anything except that the text does, it provides both critic and reader to approach with a method with specific basics. According to an analysis method which has been developed by A. J. Greimas and Paris Semiotic School, the novel 'Sokaktaki Adam' has been studied in narrative grade, discourse grade and semantic-logical grade. In narrative grade, sections of novel is determined. In discourse grade, characters related with A. J. Greimas's ‚becoming a performer‛ about analysis method has been handled. Temporality part has been examined in the topics which are story time, story's grammatical time, narrative time, deviation times in novel, layout, period, frequency. In the spatiolation part, spaces are examined in associative (stimulun monde sensible) or not (stimulus non associes) and open or close. Semems have been studied in thematic roles and point of view of the novel has been reasoned with rating of mostly used personelending. Finally, semantic logical grade has been resolved with A. J. Greimas's semiotic square

Anahtar Kelimeler

Sign, semiotics, semiotic analysis, Attila İlhan, 'Sokaktaki Adam'

Attila İlhan’ın Sokaktaki Adam Romanı Üzerine Göstergebilimsel Bir İnceleme

Öz

Göstergebilimsel yöntem metnin dışında bir şey söylemez, okuyucunun ya da eleştirmenin belli temelleri olan bir yöntemle metne yaklaşmasını sağlar. A. J. Greimas ve Paris Göstergebilim Okulu tarafından bir yöntem olarak geliştirilen çözümleme yöntemine göre ‚Sokaktaki Adam‛ romanı anlatı düzeyi, söylem düzeyi ve anlamsal-mantıksal düzey olmak üzere üç aşamada incelenmiştir. Anlatı düzeyinde romanın kesitleri belirlenmiştir. Söylem düzeyinde, A. J. Greimas’ın ‘oyunculaşma’ ile ilgili çözümleme yöntemine göre kişiler ele alınmış ve zamansallaşma bölümünde, hikâye zamanı, hikâyenin dilbilgisel zamanı, anlatı zamanı, romandaki zaman sapmaları ‘düzen, süre, sıklık’ başlıkları altında incelenmiştir. Uzamsallaşma bölümünde mekânlar açık, kapalı olmalarına göre ve çağrışımlı (stimulus monde sensible), çağrışımsız (stimulus non associes) olmalarına göre incelenmiştir. İzleksel rollerde semem’ler ele alınmış, romanın bakış açısı en fazla kullanılan şahsın yüzdesi belirlenerek sonuca varılmıştır. Anlamsal mantıksal düzey ise A. J. Greimas’ın göstergebilimsel dörtgeniyle çözümleniştir

Anahtar Kelimeler

Gösterge, göstergebilim, göstergebilimsel çözümleme yöntemi, Attila İlhan, 'Sokaktaki Adam'

Kaynakça

• İncelenen Eser
• İLHAN, Attilâ (1953), Sokaktaki Adam, Ankara: Bilgi Yayınevi. Diğer Kaynaklar
• ÇELİK, Yakup (2007), Şubat Yolcusu (Attilȃ İlhan’ın Şiiri), Ankara: Akçağ Yayınları.
• DERVİŞCEMALOĞLU, Bahar (2005), Temel Göstergebilim (Semiyotik) Kavramları Üzerine Bir İnceleme, Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir.
• http://ege.academia.edu/BaharDerviscemaloglu/Books/424690/Temel_Gostergebılım_Semıyotık _Kavramları_Uzerıne_Bır_Inceleme_A_Study_On_The_Basıc_Concepts_Of_Semıotıcs_- _Master_Thesıs. (14.11.2011)
• ERİŞ, Bahar (2010), Attilȃ İlhan’ın Dili Üzerine Bir İnceleme: Sokaktaki Adam ve Gazi Paşa, Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir.
• FEYZİOĞLU, Nesrin (2006), Attilȃ İlhan’ın İki Romanı Üzerine Bir İnceleme (Kurtuluş Savaşında Halk ve Halk Kültürü’), Erzurum: Suna Yayınları.
• FİLİZOK, Rıza, "Her Cümlede Üç Zaman Vardır", pdfhttp://www.ege-edebiyat.org/wp/wp-con- tent/uploads/ (18.11.2011) FİLİZOK, Rıza, ‚Öyküleme Zamanı (Tahkiyevi Zaman)‛,
• http://www.ege-edebi
• yat.org/wp/?p=1211 (18.11.2011)
• FİLİZOK, Rıza, ‚Türk-İslâm Medeniyetinde Delâlet Teorisi‛, http://www.ege-edebi- yat.org/wp/?p=1837 (18.11.2011)
• FİLİZOK, Rıza, ‚Bernard Pottier’e Göre Dilbilimsel İşaret: Sem, Semem, Klasem‛,
• http://www.ege-edebiyat.org/wp/wp-content/uploads/Pottiere-G%C3%B6re-Sem-Semem-Kla- sem.pdf, (13.11.2011)
• İŞERİ, Kamil (2008), ‚Ömer Seyfettin’in Yüz Akı Öyküsünün Göstergebilimsel Çözümlemesi‛, Modern Türklük Araştırmaları Dergisi, Cilt: 5, Sayı: 3, s. 117-139.
• ÖZGÜR, Ahmet, Göstergebilim, http://www.ahmetozgur.com/akademik/gostergebilim_2006.pdf (14.11.2011)
• UÇAN, Hilmi (2003), Edebiyat Bilimi ve Eleştiri, İstanbul: Hece Yayınları.