Öz
It has been known that guttural nasal ŋ alters to labial nasal m and labio-dental nasal n. In this study, it is presented that there are 24 instances of guttural nasal ŋ which becomes g thorugh denasalisation in the inscriptions Köl Tigin, Tunyukuk, Bilge Kaghan, Ongi, Taryat, Shine Usu and it is emphasized that ŋ > g alternation is not a mistake which might have been made during inscribing letters. The subject is also strengthen by similar instances from texts written in Uighur and Arabic scripts and it is stressed that it overlaps with the examples of written languages of Tatar, Bash- kir and Karachay-Malkar
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- AĞCA, Ferruh (2012), “Eski Türkçe metinlerde /ŋ/ ~ /g/ değişkenliği üzerine”, Türkbilig. Türkoloji Araştırmaları, Ankara, 2012/23, s. 69-82.
- BAILEY, Harold W. (1938), “Argu and Tokharians”, BSOS, IX/3, s. 553-558
- BAILEY,Harold W. (1944), “A Turkish-Khotanase vocabulary”, Bulletin of the Scholl of Oriental and African Studies, London, 11/2, s. 290-296.
- CLAUSON, Sir Gerard (1973), “The Turkish-Khotanese vocabulary re-edited”, İslâm Tetkikleri Enstitüsü Dergisi, V, s. 37-45.
- ÇAGATAY,Saadet (1954) “Türkçede ñ ~ Ş sesine dair”, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı-Belleten 1954, 15-30; (1978), Türk Lehçeleri Üzerine Denemeler, Ankara, s. 253-265.
- ERDAL, Marcel (2004), A Grammar of Old Turkic, Leiden-Boston.
- HAMILTON, James Russell (1977), “Nasales instables en turc khotanais Xe siecle”, Bulletin of the Scholl of Oriental and African Studies, London, 40/3, s. 508-521.
- HAMILTON, James [Russell] (2008), “X. Yüzyıl Hotan Türkçesinde değişken genizliler”, Türk Dilleri Araştırmaları (Festschrift in Honor of Talat Tekin), İstanbul, 18, s. 471-494.
- HOVDHAUGEN, Even (1971), “Turkish words in Khotanese texts: a linguistic analysis”, Norsk Tidsskrift Sprogvidenskop, XXIV, s. 163-209.
- TEKİN, Talât (1968), A Grammar of Orkhon Turkic, Bloomington.
- TEKİN, Talat (2000), Orhon Türkçesi Grameri, Ankara. EK Birinci teklik şahıs zamiri olan ben’de geniz ünsüzü olmayan dudak ünsüzü b’nin
- m’leşmesi şahıs zamirinin sonundaki diş-dudak geniz ünsüzü -n’nin gerileyici benzeşmesi ile
- olmuş olmalıdır. Nitekim ikinci teklik şahıs zamiri sen’de s- ünsüzü dudak ünsüzü olmadığı
- için bu gerileyici benzeşme gerçekleşmez. Birinci çokluk şahıs zamiri biz’in miz olması ise ben > men genizleşmesinden “bulaşma
- (contamination)” olmalıdır.
- Saadet Çağatay, “Türkçede ñ ~ Ş sesine dair”, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı-Belleten 1954, s. 15-30.
Köl Tigin, Tunyukuk, Bilge Kağan, Ongi, Taryat, Şine Usu Gibi Göktürk Harfli Yazıtlarda "Aykırı Genizleşme (Denazalizasyon)" Örnekleri
Öz
Gırtlak geniz ünsüzü ŋ’nin dudak geniz ünsüzü m ve diş-dudak geniz ünsüzü n ile değiştiği bilinmekte idi. Bu araştırmada gırtlak geniz ünsüzü ŋ’nin runik metinlerden Köl Tigin, Tunyukuk, Bilge Kağan, Ongi, Taryat, Şine Usu yazıtlarında “denazalizasyon (aykırı genizleşme)” ses olayı ile g’leşen 24 örneği verilmekte ve bu ŋ > g ünsüz değişmesinin taşa harf kazıma esnasında yapılan yazma yanlışı olmadığı vurgulanmaktadır. Ayrıca konu Uygur harfli metinler ile, Arap harfli metinlerde geçen örneklerle pekiştirilmekte ve İdil-Ural lehçelerinden Tatar, Başkırt ve Karaçay-Malkar Türkçelerindeki yazı dili örnekleriyle örtüşmeleri de vurgulanmaktadır
Anahtar Kelimeler
It has been known that guttural nasal ŋ alters to labial nasal m and labio-dental nasal n. In this study it is presented that there are 24 instances of guttural nasal ŋ which becomes g
Kaynakça
- AĞCA, Ferruh (2012), “Eski Türkçe metinlerde /ŋ/ ~ /g/ değişkenliği üzerine”, Türkbilig. Türkoloji Araştırmaları, Ankara, 2012/23, s. 69-82.
- BAILEY, Harold W. (1938), “Argu and Tokharians”, BSOS, IX/3, s. 553-558
- BAILEY,Harold W. (1944), “A Turkish-Khotanase vocabulary”, Bulletin of the Scholl of Oriental and African Studies, London, 11/2, s. 290-296.
- CLAUSON, Sir Gerard (1973), “The Turkish-Khotanese vocabulary re-edited”, İslâm Tetkikleri Enstitüsü Dergisi, V, s. 37-45.
- ÇAGATAY,Saadet (1954) “Türkçede ñ ~ Ş sesine dair”, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı-Belleten 1954, 15-30; (1978), Türk Lehçeleri Üzerine Denemeler, Ankara, s. 253-265.
- ERDAL, Marcel (2004), A Grammar of Old Turkic, Leiden-Boston.
- HAMILTON, James Russell (1977), “Nasales instables en turc khotanais Xe siecle”, Bulletin of the Scholl of Oriental and African Studies, London, 40/3, s. 508-521.
- HAMILTON, James [Russell] (2008), “X. Yüzyıl Hotan Türkçesinde değişken genizliler”, Türk Dilleri Araştırmaları (Festschrift in Honor of Talat Tekin), İstanbul, 18, s. 471-494.
- HOVDHAUGEN, Even (1971), “Turkish words in Khotanese texts: a linguistic analysis”, Norsk Tidsskrift Sprogvidenskop, XXIV, s. 163-209.
- TEKİN, Talât (1968), A Grammar of Orkhon Turkic, Bloomington.
- TEKİN, Talat (2000), Orhon Türkçesi Grameri, Ankara. EK Birinci teklik şahıs zamiri olan ben’de geniz ünsüzü olmayan dudak ünsüzü b’nin
- m’leşmesi şahıs zamirinin sonundaki diş-dudak geniz ünsüzü -n’nin gerileyici benzeşmesi ile
- olmuş olmalıdır. Nitekim ikinci teklik şahıs zamiri sen’de s- ünsüzü dudak ünsüzü olmadığı
- için bu gerileyici benzeşme gerçekleşmez. Birinci çokluk şahıs zamiri biz’in miz olması ise ben > men genizleşmesinden “bulaşma
- (contamination)” olmalıdır.
- Saadet Çağatay, “Türkçede ñ ~ Ş sesine dair”, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı-Belleten 1954, s. 15-30.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Eylül 2014 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2014 Cilt: 1 Sayı: 15 |
Açık Erişim Politikası