SAFİYE EROL'UN YAZILARINDA KADININ AİLE VE TOPLUM İÇİNDEKİ ROLÜ

Yıl 2017, Sayı: 21, 163 - 179, 31.12.2017

Zeynep Tek

Öz

Mütefekkir, muharrir, filolog Safiye Erol (1902-1964) Türk edebiyatının özellikle roman türünde eserleriyle dikkat çeken kadın yazarlarındandır. Dört romanı, bir hikâye kitabı, iki roman çevirisi, dinî - felsefî etütleri, deneme ve makaleleri olan sanatkâr, anlatılarında ve yazılarında kadın duyarlığı, başka bir ifadeyle kadın meselelerine karşı gösterdiği hassasiyet ile dikkat çekmektedir. Söz konusu hassasiyet edebî metinler ve düşünsel yazılarla sınırlı kalmamış, yazar kadın meselelerinin merkeze alındığı çeşitli çalışmalarda bilfiil görev almıştır. Bu makalenin ana odağını Erol'un kaleme almış olduğu fikir yazıları oluşturmaktadır. Erol,
yazılarında modernleşme sürecinde kadının geçirdiği iç ve dış formasyonlar üzerinde durmaktadır. Annelik, zevcelik, ev kadınlığı rollerinin yanında kadının meslek hayatı, onun yazılarında durulan meselelerin başında gelmektedir. Kadın giyimini etik ölçütler üzerinden yorumlayan Erol'un bu bakış açısında 'edep' kavramı öne çıkmakta, kadın sorunlarının çözümünde İslami yaşayışın önemi belirtilmekte, aile kavramına gösterilen ihtimamın da kadın meselesinden ayrı değerlendirilemeyeceği görülmektedir. Böylelikle yazarın fikir dünyasında kadının yer alış biçimi sosyal ve kültürel boyutlarıyla aydınlatılmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Safiye Erol, kadın, aile, modernism, İslam

Kaynakça

• AÇIKGÖZ, Halil (1981), "Dr. Emel Esin Hanım ile Safiye Erol Üzerine Türk Edebiyatı Vakfı'nda yapılan mülâkat", Kasım 11, Açıkgöz'ün özel arşivinden.
• AÇIKGÖZ, Halil (1984), "Prof. Dr. Mehmed Çavuşoğlu ile Safiye Erol Hakkında Mülakat", Şubat 23, Açıkgöz'ün özel arşivinden.
• AÇIKGÖZ, Halil (2001), "Hâtıraların İçinden Safiye Erol'un Yazı Dünyâsı", Kubbealtı Akademi, Yıl 30, S. 4, 80-88.
• AÇIKGÖZ, Halil (2002), "Safiye Erol’un Kendi Kaleminden Hayatı", Kubbealtı Akademi, Yıl 31, S. 4, Ekim, 13-22.
• AÇIKGÖZ, Halil (2003), "Safiye Erol’un Kendi Kaleminden Hayatı (2)", Kubbealtı Akademi, Yıl 32, S. 2, Nisan, 15-22.
• BEAUVOİR, Simone de (2010), Kadın "İkinci Cins" II Evlilik Çağı, 2.b., (Çev. Bertan ONARAN), İstanbul: Payel Yayınları.
• BERKTAY, Fatmagül (2012a), Tek Tanrılı Dinler Karşsında Kadın. Hıristiyanlıkta ve İslamiyette Kadının Statüsü Üzerine Karşılaştırmalı Bir Yaklaşım, 4.b., İstanbul: Metis Yayınları.
• BERKTAY, Fatmagül (2012b), Tarihin Cinsiyeti, 4.b., İstanbul: Metis Yayınları.
• DAVİDOFF, Leonore (2012), Feminist Tarihyazımında Sınıf ve Cinsiyet, 3.b., (Haz. Ayşe DURAKBAŞA), (Çev.: Zerrin Ateşer, Selda Somuncuoğlu), İstanbul: İletişim Yayınları.
• DİNÇER, Duygu (2016), "Kenan Gürsoy'un İnsan Anlayışı: "İnsanı İnsan Kılmak Anlamında Bilmek ve Olmak"", Hikmetin İzinde Kenan Gürsoy'a Armağan, (Ed. Fulya BAYRAKTAR), Ankara: Aktif Düşünce Yayınları, 171-192.
• ELİUZ, Ülkü (2011), "Cinsel Kimlik Paniği: Kadın Olmak", Turkish Studies, C. 6, S. 3, 221-232.
• EROL, Safiye (2010a), Kadıköyü’nün Romanı, 5.b., İstanbul: Kubbealtı Neşriyat.
• EROL, Safiye (2010b), Makaleler, 3.b., (Haz. Halil AÇIKGÖZ), İstanbul: Kubbealtı Neşriyat.
• EROL, Safiye (2011), Leylâk Mevsimi, 2.b., (Haz. Halil AÇIKGÖZ), İstanbul: Kubbealtı Neşriyat.
• EROL, Safiye (2012), “İkinci Etüt: Ken’an Rifâî, Homo Mysticus, Homo Sapiens – Hakîm Adam, Mürşid- Âgâh”, Ken’an Rifâî ve Yirminci Asrın Işığında Müslümanlık, 7.b., İstanbul: Kubbealtı Neşriyat.
• EROL, Safiye (2013), Çölde Biten Rahmet Ağacı,. 5.b., (Haz. Halil AÇIKGÖZ), İstanbul: Kubbealtı Neşriyat.
• EROL, Safiye (2014a), Ülker Fırtınası, 5.b., İstanbul: Kubbealtı Neşriyat.
• EROL, Safiye (2014b), Ciğerdelen, 11.b., İstanbul: Kubbealtı Neşriyat.
• EROL, Safiye (2014c), Dineyri Papazı, 4.b., (Haz. Halil AÇIKGÖZ), İstanbul: Kubbealtı Neşriyat.
• FREUD, Sigmund (2011), Uygarlığın Huzursuzluğu, 4.b., (Çev. Haluk BARIŞCAN), İstanbul: Metis Yayınları.
• GİLLİGAN, Carol (2017), Kadının Farklı Sesi Psikolojik Kuram ve Kadının Gelişimi, (Çev. Duygu DİNÇER vd.), İstanbul: Pinhan Yayınları.
• GÜRSOY, Kenan (2015), Etik ve Tasavvuf Felsefî Diyaloglar, 2.b., (Haz. Semih Yücel), Ankara: Aktif Düşünce Yayınları.
• JUNG, Carl Gustav (2012), Dört Arketip, 3.b., (Çev. Zehra AKSU YILMAZER), İstanbul: Metis Yayınları.
• KANDEMİR, Feridun (1949), "Ciğerdelen" Müellifi Safiye Erol Diyor ki:", Edebiyat Âlemi Haftalık İçtimâî, Ahlâki, Târihî, Edebî Gazete, Yıl 1, Nu. 13, 28 Temmuz, 4-5.
• SCHOPENHAUER, Arthur (2014), Aşkın Metafiziği, (Çev. Banu KAYNAK), Ankara: Nilüfer Yayıncılık.
• UĞURCAN, Sema (2002), "Safiye Erol’un Makaleleri", Kubbealtı Akademi, Yıl 31, S. 2, 73-81.
• TOPRAK, Zafer (1994), "Türkiye’de Siyaset ve Kadın: Kadınlar Halk Fırkası’ndan Arsıulusal Kadınlar Birliği Kongresi’ne (1923-1935)", İ.Ü. Kadın Araştırmaları Dergisi, S. 28, 5-13.