KAZAK TÜRKÇESİ VE TÜRKİYE TÜRKÇESİ ARASINDAKİ YALANCI EŞ DEĞERLER ÜZERİNE

Yıl 2018, Sayı: 23, 109 - 135, 30.12.2018

Erdal Aydoğmuş

Öz

Köklü bir geçmişe sahip olan Türk dili değişik sebeplerden (siyasi, göç vs.) dolayı zaman zaman farklı coğrafyalarda konuşulmuş hatta çeşitli lehçelere bölünmüştür. Bölünmeyle birlikte kelimeler arasında anlam değişimine uğrama olmuştur. Mana değişimlerinin sonucunda bazı kelimelerin anlamında daralma ya da genişlemeler gözlemlenmiştir.
Özellikle Sovyetler Birliğinin dağılmasıyla birlikte lehçeler arası aktarmalar gündeme gelmiş ve böylelikle “yalancı eşdeğer” meselesi ortaya çıkmıştır. Lehçeler arası aktarmalarda yaşanan ”yalancı eş değer” meselesi ile bilim insanları yakında ilgilenilmiş, bilim insanları tarafından çalışmalar yapılmış konuyla ilgili fikirler ortaya atılmıştır.
Bu çalışmada Kuzey- Batı Türk lehçelerinden Kazak Türkçesi ile Güney- Batı (Oğuz) grubundan Türkiye Türkçesindeki “yalancı eş değer” kelimeler (isim ve fiil) başlıklar halinde ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yalancı eş değerler, Kazak Türkçesi, Türkiye Türkçesi

Kaynakça

• AKCA, H. (2017), “Kumuk Türkçesi İle Türkiye Türkçesinde Yalancı Eş Değerler”, Türkbilig, Sayı: 33, 91- 132.
• AKSAN, D. (2007), Her Yönüyle Dil (Ana Çizgileriyle Dilbilim), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• ALKAN, H. (2012), “Lehçeler Arası Aktarmalarda Yalancı Eş Değerler Sorunu: (Türkiye Türkçesi-Özbek Türkçesi-Yeni Uygur Türkçesi Fiil Örneği)”, Electronic Turkish Studies, 7(4).
• BAİNİYAZOV, A. , BAYNİYAZOVA J. , KOÇ K. , (2012), Türkçe Türkçesi-Kazak Türkçesi Sözlük Almatı: Poligraf Yayınları.
• BÜKE, H. (2014), “Gagauz Türkçesi ve Türkiye Türkçesi Arasındaki Yalancı Eşdeğerler”, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı: 10, 215- 229.
• ÇAKMAK, C. (2014). “Türkmen Türkçesinde Görülen Yalancı Eş Değer Kelimeler Üzerine”, Dede Korkut Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, Sayı: 5, 15-53.
• ÇOLAK, D. (2014), “Saha Türkçesi ile Türkiye Türkçesi Arasında Yalancı Eşdeğerler”, II. Genç Akademisyenler Sempozyumu, Ankara, 595- 625.
• BEŞEN DELİCE, T. (2013), “Türkmen Türkçesinde Yalancı Eşdeğerler”, Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, Sayı: 2/4, 131- 146.
• DIYKANBAYEVA, M. (2017), “Kırgız Türkçesi ve Türkiye Türkçesi Arasındaki Yalancı Eşdeğerler”, Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, Sayı: 6/4, 2256- 2271.
• DİREKCİ, B. , GÜLMEZ M. (2012), “Güney Azerbaycan Türkçesi ve Türkiye Türkçesi Arasındaki Yalancı Eş Değerler”, Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Sayı: 32, 133-154
• ERCİLASUN, A. B. (1999), Türk Dünyası Üzerine İncelemeler, Ankara: Akçağ Yayınları.
• ERGÖNENÇ AKBABA, D. (2007), Nogay Türkçesi ve Türkiye Türkçesi Arasındaki Yalancı Eşdeğerler, Bilig, Sayı: 42, 151- 176.
• ERSOY, F. (2007), “Çuvaş Türkçesi ve Türkiye Türkçesi Arasındaki Yalancı Eşdeğerler”, Türkbilig, Sayı: 14, 60- 68.
• GÜNGÖR, O. C. (2017), “Türkiye Türkçesi İle Yeni Uygur Türkçesinde Yalancı Eş Değerler (İsim ve İsim Soylu Kelimeler Örneği)”, Teke Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, Sayı: 6 (1), 133-171.
• KARA, M. (2009), “Lehçeler Arası Aktarmalarda Temel Sorunlar”, Turkish Studies, Sayı: 4/ 4, 1056- 1082.
• KARADOĞAN, A. (2004), “Türk Lehçeleri Arasında Yapı Eş Değerliği ve Yalancı Eş Değer Yapılar”, V. Uluslararası Türk Dil Kurultayı Bildirileri I: 1591-1604, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• KARTALCIK V., (2015), “Kırım Tatar Türkçesi ve Türkiye Türkçesi Arasında Yalancı Eşdeğerler”, SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 34, 87-98.
• KİRİŞÇİOĞLU, F. (2006), “Türkmen Türkçesinden Türkiye Türkçesine Yapılan Aktarmalarda Karşılaşılan Bazı Problemler”, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Sayı: 20, 21- 35.
• KOÇ, K. , BAYNİYAZOV, A. , BAŞKAPAN, V. (2012), Kazak Türkçesi Türkiye Türkçesi Sözlüğü, Almatı.
• ÖZEREN, M. (2014), “Salar Türkçesi ve Türkiye Türkçesi Arasındaki Yalancı Eşdeğer Sözcükler”, Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, Sayı: 3/2, 111- 127.
• RESULOVA, A, (1995), “Akraba Diller ve “Yalancı Eşdeğerler” Sorunu”, Türk Dili, Sayı: 524, 916- 924.
• TÜRKÇE SÖZLÜK, (2011), Ankara: TDK Yayınları.
• UĞURLU, M. (2000), “Türk Lehçeleri Arasında Aktarma Meselesi ve Abay Yolu Romanı”, Bilig, Sayı: 15, 59- 80.
• UĞURLU, M. (2001), “Türk Lehçelerinin Aktarımında Valenz Sözlüklerinin Önemi”, Doğu Akdeniz Üniversitesi, Uluslar Arası Sözlükbilim Sempozyumu Bildirileri (Yayımlayan: Nurettin Demir- Emine Yılmaz), Gazimağusa: 197- 206.
• UĞURLU, M. (2004), “Türk Lehçeleri Arasında Kelime Eşdeğerliği”, Bilig, Sayı: 29, 29- 40.
• YAZICI ERSOY, H. (2012), Başkurt Türkçesi ve Türkiye Türkçesinde Yalancı Eş Değerler, Ankara: Gazi Kitabevi.
• YILDIRIM, Hüseyin (2005), “Türkmen Türkçesindeki Aldatıcı Kelimeler”, Gazi Üniversitesi, I. Türkiyat Araştırmaları Sempozyumu”, 11-13 Mayıs 2005 Ankara.
• YILDIRIM, H. (2013), “Özbek Türkçesi ve Türkiye Türkçesi Arasındaki Aldatıcı Kelimeler”, Leylâ Karahan Armağanı, Ankara: Akçağ Yayınları.
• YILDIZ, H. (2009), “Karay Türkçesi ve Türkiye Türkçesi Arasındaki Yalancı Eş Değer Kelimeler”, Gazi Türkiyat, Türkoloji Araştırmaları Dergisi, Sayı: 5, 1- 49.