TÜRK KİŞİ ADLARINDAKİ SES BİLGİSEL ÖZELLİKLERİN CİNSİYET TEMELLİ BİR KARŞILAŞTIRMASI

Yıl 2020, Sayı: 27, 101 - 135, 15.12.2020

Ferdi Bozkurt

Öz

Türkçede adbilim alanında ve alt kolu olan kişi adları alanında geniş bir alanyazın vardır. Özellikle kişi adlarının kökeni, veriliş nedenleri, türlerine ilişkin; bildiri, makale, lisansüstü tez, kitap
düzeyinde birçok değerli çalışma mevcuttur. Bu çalışma, 1936 yılında Besim Atalay tarafından yayımlanan Türk Adları adlı çalışma ve Türkiye İstatistik Kurumu tarafından yayımlanan Türkiye’de 1950 ve 2019 yılında T.C. vatandaşları arasında en çok kullanılan adlar arasındaki ses bilgisel bakımdan çeşitli ilişkileri saptayabilmek ve ortaya koyabilmek için yapılmıştır. Türk Adları isimli çalışmadaki adlar tarihî nitelik arz ettiği için bir bakıma art zamanlı veri setini, 1950-2019 yılı arasındaki güncel kişi adları listesi bir bakıma eş zamanlı bir veri setini oluşturmuştur. Çalışmada veri setini oluşturan Türk Adları adlı listede 2.252 ad, Güncel Kişi Adları adlı listede 642 ad vardır. Bu adların cinsiyete göre taşıdığı farklılıkları ve benzerlikleri ortaya koyabilmek için çalışmada adların; sözcük sayıları, hece yapıları, hece türleri, ilk ses birimleri, son ses birimleri, ünlü türleri, ünsüz türleri gibi özellikleri istatistiksel olarak incelenmiştir. Çalışmada erkek ve kadın adlarına ilişkin anlamlı ses bilgisel farklılıklar tespit edilmiştir

Anahtar Kelimeler

adbilim, kişi adları, erkek adları, kadın adları, eş zamanlı, art zamanlı

Kaynakça

• ACAROĞLU, M. Türker (1987), “Tarih Boyunca Türkçe Lâkap, Ad ve Soyadı Alan Bulgar Ünlüleri”, Türk Kültürü Araştırmaları, XXV, 2.
• ATABAY Neşe, KUTLUK İbrahim, ÖZEL Sevgi (1983), Sözcük Türleri, Ankara: TDK Yayınları.
• ATALAY, Besim (1936), Türk Adları. Ankara: J. Gn. K. Matbaası.
• AYDIN, Ahmet (2009), “Ağrı Civarında Kişi Adları”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(1), 227-236.
• BARRY, Herbert ve HARPER, Aylene S. (1995), “Increased choice of female phonetic attributes in first names”, Sex Roles, C.32, 809-819.
• BAYRAKTAR, Nesrin (2013), “Türkçede Renk Adlarıyla Özel Ad Yapımı”, Journal of Language and Linguistic Studies, 9(2), 95-114.