BUDİZMİN FAXIANG EKOLÜNDEN ESKİ UYGURCA BİR FRAGMAN (3. BÖLÜM, 19. YAPRAK)

Yıl 2020, Sayı: 27, 203 - 215, 15.12.2020

Uğur Uzunkaya

Öz

Eski Uygur edebiyatını İpek Yolu dinlerinden Budizm, Manihaizm ve Nasturi Hristiyanlığa ilişkin dinî eserlerin tercümeleri oluşturmaktadır. Budizmin iki temel kavrayışından biri olan
Mahāyāna ekolü temelinde gelişen Faxiang ekolü de bu çalışmanın konusunu oluşturur. Faxiang ekolünün temelleri 602-664 tarihleri arasında yaşamış olan Xuanzang (玄奘) tarafından atılmıştır ve bu ekolün esas ilkeleri Xuanzang’ın Cheng weishi lun (成唯識論) ‘Mutlak Şuur Nazariyesi Hakkında Hitabe’ adlı eserine dayanmaktadır. Bu yazı Berlin Brandenburg Bilimler Akademisi Turfan Koleksiyonu’nda Mainz 785 (T II Y 52) arşiv numarasıyla korunan bir fragmanın neşri hakkındadır. Mevzubahis fragman Budizmin Faxiang ekolüne ilişkin metinlerin yer aldığı bir derleme eser veya mecmua olarak tanımlanabilecek bir yazma eserin 3. bölümünün 19. yaprağını oluşturmaktadır. Mainz 785’in (T II Y 52) ön sayfasında 24, arka sayfasında ise 25 satırlık bir Eski Uygurca metin korunabilmiştir. Bu çalışma mezkur fragmanın yazı çevirimi ve harf çevirisini, Türkiye Türkçesine aktarımını, metne ilişkin notlarını ve dizini de içeren sözlüğünü ihtiva etmektedir.

Anahtar Kelimeler

: Budizm, Mahāyāna ekolü, Faxiang ekolü, Eski Uygurca, metin neşri

Kaynakça

• ADAMS, Douglas Q. (2013), A Dictionary of Tocharian B. Revised and Greatly Enlarged. Vol. 1-2, Amsterdam, New York: Rodopi. (Leiden Studies in Indo-European. 10.)
• ARAT, Reşid Rahmeti (1940-42), “Uygurlarda Istılahlara Dair”, Türkiyat Mecmuası 7-8 (1940-42), 56-81.
• ARAT, Reşid Rahmeti (1965), Eski Türk Şiiri, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları (AKDTYK. TTK. Yay. VII. 45b).
• CH’EN, Kenneth (1973), Buddhism in China: A Historical Survey, Princeton: Princeton University Press.
• CLAUSON, Sir Gerard (1972), An Etymological Dictionary of Pre-Thirteenth-Century Turkish, Oxford: Oxford at the Clarendon Press.