HAREZM TÜRKÇESİ İLE YAZILMIŞ BİR RİSALE ÜZERİNE

Yıl 2021, Sayı: 29, 179 - 202, 31.12.2021

Gülser Ersoy

Öz

Tarihî Türk dilinin özelliklerinin saptanmasında başvurulacak en önemli kaynak yine o dönemde yazılmış metinlerdir. Bu sebeple tarihî bir metni gün yüzüne çıkarmak ve ait olduğu dönemi belirlemek dil çalışmalarının önemli basamaklarından biridir. Üzerinde çalışılan risale Süleymaniye Kütüphanesi Ayasofya 3135 numarada kayıtlı olan bir mecmuanın 178a-181b yaprakları arasında yer almaktadır. Eseri önemli kılan husus ise Türk dilinin tarihî bir döneminin özelliklerini taşıyor olmasıdır. Çalışmada ilk olarak yazma hakkında bilgi verildi. Ardından yazmanın imla özellikleri, ses bilgisi ve biçim özellikleri tanıtıldı. Risalenin dillik özelliklerinden yola çıkarak eserin Harezm Türkçesinin yazı dili özellikleri gösterdiği belirtilmiştir

Anahtar Kelimeler

Harezm Türkçesi, Risale, Dillik Ölçütler

Kaynakça

• DİRİÖZ, Ali Haydar (1951), “Kutb ül-Alevi’nin Barak Baba Risalesi Şerhi”, Türkiyat Mecmuası, C.9, s. 167-170.
• ECKMANN, Janos (2014), Harezm, Kıpçak ve Çağatay Türkçesi Üzerine Araştırmalar, Yayıma
• Hazırlayan: Osman Fikri Sertkaya, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• ERASLAN, Kemal (1970), "Doğu Türkçe'sinde Ek Uyumsuzluğuna Dair", TDED, C.18, İÜ Yay., ss.113-l24.
• ERCİLASUN, Ahmet Bican (2014), Makaleler Dil-Destan-Tarih-Edebiyat 1, Haz. Ekrem Arıkoğlu, 2. Baskı, Ankara: Akçağ Yayınları.
• ERCİLASUN, Ahmet Bican (2015), Başlangıçtan Yirminci Yüzyıla Türk Dili Tarihi, Yayın No: 603, Ankara: Akçağ Yayınları.
• EL-HAMEVÎ YÂKÛT, Şihab ed-Dîn Ebu ‘Abdillah Ya‘kub b. ‘Abdillah (2010), Mu‘cemü’l-büldân, II, 8. bs., Dâru Sâdır, Beyrut.
• KALSIN, Şirvan (2013), Harezm Türkçesi Grameri -İsim- (Memlûk Kıpçak ve Kuman Kıpçak Türkçesiyle Karşılaştırmalı), Ankara: Gazi Kitabevi.
• TEKİN, Talat (2016), Orhon Türkçesi Grameri, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• TOPRAK, Funda (2005), “Harezm Türkçesi ve Fiillerin Özellikleri”, Kırgızistan Manas Üniversitesi Sosyal Araştırmalar Dergisi, cilt 66, sa 18, ss.105-119.