PRZEGLĄD ISLAMSKI (NAZARÂT-I İSLÂMİYYE) VE VASSAN GİREY CABAĞI

Yıl 2021, Sayı: 28, 115 - 127, 30.06.2021

Kamelya Tekne

Öz

Savaşlararası dönem tabiri ile de ifade edilen II. Polonya Cumhuriyeti dönemi (1918-1939) Türk dünyasını yakından ilgilendiren tarihî bir süreçtir. Bu süreçte Rus emperyalizminden kurtulma mücadelesi veren Kırım, İdil-Ural, Azerbaycan, Kuzey Kafkasya gibi mahkûm Türk illerinin siyasî mültecilerinin âdeta sığınak olarak kabul ettikleri Polonya’da çeşitli faaliyetleri söz konusu olmuştur. Mahkûm Türk illerinin temsilcileri muhaceretteki hayatlarında özel anlamda millî istiklâlleri için mücadele ederken genel itibariyle Türklüğün geleceğine hizmet etmişlerdir. Kuzey Kafkasya göçmeni olan Vassan Girey Cabağı da bu temsilcilerden biridir. Polonya’da yaşadığı dönemde ülkedeki Müslüman kimliğini temsil eden Türk-Tatar toplumu ile yakın ilişkiler içerisinde bulunarak yayıncılık sahasında faaliyet göstermiştir. Bu çalışmada Vassan Girey Cabağı ve editörü olduğu Przegląd Islamski dergisi hakkında bilgi vermek amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Vassan Girey Cabağı, Przegląd Islamski, Türk Dünyası

Kaynakça

• BERZEG, Sefer E. (1995), Kafkas Diasporası’nda Edebiyatçılar ve Yazarlar Sözlüğü, Samsun: Kafkasya Gerçeği.
• BERZEG, Sefer E. (1996), Kafkasya ve Çerkesler Bibliyografyası, Samsun: Kafkasya Gerçeği.
• BULIŃSKI, Robert, “Rodzina Dżabagi-tułaczy los emigrantów kaukaskich”,
• https://jpilsudski.org/artykuly-publicystyka-felietony/felietony/item/2441-rodzina-dzabagitulaczy-los-emigrantow-kaukaskich, (10.03.2021)
• CHAZBIJEWICZ, Selim (2015), “Historia Muzułmańskiej Gminy Wyznaniowej w Gdańsku po roku 1945”, Rocznik Tatarów Polskich, II (XVI): 91-104.
• CZERWIŃSKI, Grzegorz (2013), Literatura polsko-tatarska po 1918 roku. Zestawienie bibliograficzne, Białystok: Katedra Badań Filologicznych, “Wschód – Zachód”.
• DŻABAGI, W. Girej (1930a), “Muślimowie polscy”, Przegląd Islamski, 1: 3-7.
• _____(1930b), “Stanowisko kobiety muzułmańskiej według Koranu”, Przegląd Islamski, 4: 1-4.
• _____(1932), “Statystyka Oraz Jedność Geograficzna i Duchowa Islamu”, Rocznik Tatarski, I: 200- 205.
• _____(1934a), “Tolerancja w islamie”, Przegląd Islamski, 2: 4-7.
• _____(1934b), “Islam a wiedza”, Przegląd Islamski, 3-4: 2-7.
• _____(1935), “Islam a miecz”, Przegląd Islamski, 1–2: 2-6.
• _____(1936), “Budzący się Islam”, Przegląd Islamski, 1–3: 2-4.
• GÜSAR, Vasfi (1961), “Vassan-Girey Cabagi’nin Ölümü”, Yeni Kafkas, 30 (54): 2-3.
• İBRAHİMLİ, Xaləddin (2012), Azərbaycan Mühacirəti Tarixi, Bakı: ADPU Nəşriyyatı. “Kayıplarımız: Vassan Girey Cabağı” (1962), Dergi, S. 26-27: 91.
• Kırımlı Cafer Seydahmet (1940), “Siyasî Vaziyete Bir Bakış ve Türklüğün Geleceği”, Emel, 146: 1-9.
• KOŚMIDER, Tomasz (2004), “Problem Integracji w Prasie Tatarów Polskich”, Rzeczpospolita Obojga Narodów i Jej Tradycje. Studia i szkice, (Redakjca naukowa: Marek Wagner-Janusz Wojtasik), Siedlce: Wydawnictwo Akademii Podlaskiej, 295-302.
• MIŚKIEWICZ, Ali (1990), Tatarzy Polscy 1918-1939, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• “Od Redakji” (1930), Przegląd Islamski, 1: 1.
• “Polonya İstiklâli’nin 15. Yılı” (1933), Emel, 12: 18-21.
• ROMEJKO, Adam (2009), “Der Islam in Polen – zur Geschichte und Bedeutung der polnischen Tataren”, Studia Gdańskie, XXIV: 307-318.
• TEKNE, Kamelya (2020), “Polonya Tatarlarının Matbuat Hayatından: Rocznik Tatarski (Tatar Yıllığı)”, History Studies, 12/6: 3199-3221.
• TURAN, M. Aydın (1997), “Promethe Hareketi’nde Kuzey Kafkasya Mültecileri: Kafkasya Dağlıları Halk Partisi (1926-1940)”, Tarih ve Toplum, 161: 49-57.
• “Wassan-Girej Dżabagi” (1937), Przeglad Islamski, 4: 1-2. WRÓBLEWSKA, Urszula (2012), “Sytuacja oświatowa społeczności tatarskiej w Drugiej Rzeczypospolitej”, Dyskusje i Polemiki, Białystok, 21 (2): 159-188.