KÜRESELLEŞME VE İLETİŞİMİN MİLLÎ KÜLTÜRLERE ETKİLERİ

Yıl 2020, Sayı: 26, 79 - 97, 30.06.2020

Haluk Ölçekçi

Öz

Bilgi teknolojileri ve iletişim araçlarındaki hızlı değişim, toplumların hayatları üzerindeki etkisini dünya çapında artırmaktadır. İnternet ve sosyal medya uygulamaları sayesinde farklı kültürel formlar tarihte hiç olmadığı ölçüde, hızda ve serbestlikte dünyayı dolaşmaktadır. Genellikle ekonomik bir olgu olarak kabul edilen küreselleşmenin insanlar için gündelik hayatın vazgeçilmez bir parçasına dönüşmesi bu sayede gerçekleşmektedir.

Küreselleşme olgusunun önemli etki alanlarının başında gelen sosyal ve kültürel hayat, iletişim teknolojilerini ve bilgiyi tekelleştiren uluslararası ekonomi çevrelerinin kontrolü altındadır.
Küreselleşme ulus devletlerin tarih, kültür ve ülkü birliğine dayalı millî kimlikleri yerine; sınırları olmayan bir dünya, tek tip bir kültür ve tüketim topluluğu yaratmayı amaçlamaktadır.

İletişim çağının kaçınılmaz bir süreci olan kültürel etkileşim olumlu ya da olumsuz etkileriyle daima gündemde olacaktır. Bu etkileşimi toplumsal bir dönüşüm fırsatına çevirmek ya da kültürel manada tüketim toplumu olarak bir başka kültürün parçası hâline gelmek seçenekler arasındadır. Kültürel etkileşim doğru yönlendirildiğinde toplumları zenginleştirirken, bilinçsiz kullanımda yok edici bir güç olarak işlev görmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kültürlerarası Etkileşim, Popüler Kültür, Küresel Kültür, Kültürel Emperyalizm, Modernleşme, İletişim Teknolojileri.

Kaynakça

• ADORNO, Theodor (2005), “Kültür Endüstrisini Yeniden Düşünmek”, Kitle İletişim Kuramları, Der. Erol Mutlu, Ankara: Ütopya Yayınları, 240-249.
• ADORNO, Theodor (2007), Kültür Endüstrisi, İstanbul: İletişim Yayınları.
• AHISKA, Meltem (1995), “Medya, Küresellik ve Yerellik”, Toplum ve Bilim Dergisi, 67, Güz, 6-23.
• ALEAZ, Kalarikkal Poulose (2011), “The Theology of Inculturation Re-Examined”, Asia Journal of Theology, 25 (2), Oct, 228-249.
• APPADURAİ, Arjun (2007), “Küresel Kültürel Ekonomideki Bölünme ve Farklılıklar”, Küreselleşme, Kültür, Medeniyet, Ed. Kudret Bülbül, Ankara: Orient, 235-254.
• BALDİNI, Massimo (2000), İletişim Tarihi, İstanbul: Avcıol Yayınları.
• BARRETT, Oliver Boyd & Braham, Peter (1995). Media, Knowledge And Power, London: Routledge.
• BAUMAN, Zygmunt (2010), Küreselleşme: Toplumsal Sonuçları, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• CASTELLS, Manuel (1997), The Power of Identity, The Information Age: Economy, Society and Culture, Iı, Malden/Usa: Blackwell.
• DELANTY, Gerard (2000), Citizenship in a Global age: Society, Culture, Politics, Buckingham/Philadelphia: Open University Press.
• ELLWOOD, Wayne (2002), Küreselleşmeyi Anlama Kılavuzu, Çev. Betül Dilan Genç, İstanbul: Metis Yayınları.
• FEATHERSTONE, Mike (1995), Undoing Culture, Globalization, Postmodernism And Identity, London: Sage Publications.
• GİDDENS, Anthony (2006, Sociology, Cambridge: Polity Press.
• GOLDİNG, Peter ve MURDOCK, Graham (2002), “Kültür, İletişim Ve Ekonomi Politik”, Medya Kültür Siyaset, Der. Süleyman İrvan, Ankara: Ark Yayınları, 59-97.
• GÖKALP, Ziya (1976), Türkleşmek, İslamlaşmak, Muasırlaşmak, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• GÖKALP, Ziya (1968), Türkçülüğün Esasları, İstanbul: Varlık Yayınları.
• GÜNGÖR, Erol (1987), Dünden Bugünden Tarih Kültür ve Milliyetçilik, İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• GÜNGÖR, Erol (1986), Kültür Değişmesi ve Milliyetçilik, İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• HALL, Stuart (1998), “Yerel ve Küresel: Küreselleşme ve Etniklik”, Kültür, Küreselleşme ve DünyaSistemi, Der. Anthony D. King, Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları, 39-61.
• HALL, Stuart (1994), “İdeolojinin Yeniden Keşfi: Medya Çalışmalarında Baskı Altında Tutulanın Geri Dönüşü”, Medya, İktidar, İdeoloji, Çev. Mehmet Küçük, İstanbul: Ark Yay, 77-126.
• HUNTİNGTON, Samuel Philips (2011), Medeniyetler Çatışması ve Dünya Düzeninin Yeniden Kurulması, İstanbul: Okuyan Us Yayınları.
• İNALCIK, Halil (2016), Türklük Müslümanlık ve Osmanlı Mirası, İstanbul: Kırmızı Yayınları.
• JONES, Andrew (2010), Globalization: Key Thinkers, Cambridge: Polity Press.
• KAFESOĞLU, İbrahim (1983), Türk Millî Kültürü, İstanbul: Boğaziçi Yayınları.
• KAGERMANN, Henning, Vd. (2013), “Recommendations for Implementing the Strategic Initiative Industrie 4.0, Final Report of the Industrie 4.0 Working Group”, Acatech-National Academy of Science And Engineering, Ed. Ariane Hellinger ve Veronika Stumpf, April, Frankfurt: Forschungsunion, 13-78.
• KALB, Don, Vd. (2000), The Ends of Globalization: Bringing Society Back in, Oxford, New York: Rowman & Littlefield Publishers, 273-279.
• KELLNER, Douglas (2010), Medya Gösterisi, Çev. Zeynep S. Doğruer, İstanbul: Açılım.
• KELLNER, Douglas (1991), “Reklam ve Tüketim Kültürü”, Enformasyon Devrimi Efsanesi:
• Modernleşme Kuram ve Uygulamalarının Eleştirisi, Çev. Yusuf Kaplan, Kayseri: Rey Yayınları, 75-91.
• KÖKER, Levent (1996), “Önsöz: Charles Taylor, Kimlik/Farklılık Sorununa Sahici Demokratik Çözüm Arayışı”, Çokkültürcülük, Haz. Amy Gutmann, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• LULL, James (2001), Medya İletişim Kültür, Ankara: Vadi Yayınları.
• MCLUHAN, Marshall (1962), The Gutenberg Galaxy, Toronto: University Of Toronto.
• MARRİS, Paul And THORNHAM, Sue (1997), Media Studies: A Reader, Edinburg: University Press. OSKAY, Ünsal (2000), 20. Yüzyıldan Günümüze Kitle İletişiminin Kültürel İşlevleri: Kuramsal Bir Yaklaşım, İstanbul: Der Yayınları.
• ÖLÇEKÇİ, Haluk (2018), “Türk Ocağı’nın Ankara’ya Taşınması ve Cumhuriyetin İlk Dönemindeki Faaliyetleri”, Uluslararası Tarihte Etimesgut Sempozyumu (Özet Bildiri), Ankara: 29-30 Mart 2018. ÖLÇEKÇİ, Haluk (2007), Kazakistan’da Sovyet İnsanı Oluşturma Süreci, Ankara: Birlik Yayınları.
• ÖZDEMİR, Sadi (1998), Medya Emperyalizmi ve Küreselleşme, İstanbul: Timaş Yayınları.
• RİTZER, George (2000), The Mcdonaldization of Society: An Investigation into the Changin Character of Contemporary Social Life, Thousand Oaks, California: Pine Force Press. ROBERTSON, Roland (1999),. Küreselleşme: Toplum Kuramı ve Küresel Kültür, Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• SASAKİ, Masamichi (2004), “Globalization and National Identity in Japan”, International Journal of Japanese Sociology, 13, 69–87.
• SCANNELL, Paddy (1992), Culture And Power: A Media, Culture And Society Reader, London: Sage Publications.
• TİMİSİ, Nilüfer (2003), Yeni İletişim Teknolojileri ve Demokrasi, Ankara: Dost Yayınları.
• THOMPSON, John B. (2008), “İletişimin Küreselleşmesi”, Küresel Dönüşümler: Büyük Küreselleşme Tartışması, Ankara: Phoenix Yayınları.
• TOFFLER, Alvin (1980), The Third Way, New York: Bantam Books.
• TOMLİNSON, John (1999), Kültürel Emperyalizm: Eleştirel Bir Giriş, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• TOMLİNSON, John (1997), “Internationalism, Globalization and Cultural Imperialism”, Media And Cultural Regulation: Culture, Media and Identities, Ed. Kenneth Thompson, London: Sage Publication, 118-153.
• TURHAN, Mümtaz (1987), Kültür Değişmeleri, İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları.
• TÜRKDOĞAN, Orhan (2004), Milli Kültür Modernleşme ve İslam, İstanbul: Iq Kültür Sanat Yayınları.
• WALLERSTEİN, Immanuel (1998), “Ulusal ve Evrensel: Dünya Kültürü Diye Bir Şey Olabilir mi?” Kültür, Küreselleşme ve Dünya Sistemi, Der. Anthony D. King, Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• WİLLİAMS, Raymond (1993), Kültür, Çev. Suavi Aydın, Ankara: İmge Yayınları.
• YAN, Yunşiang (2003), “Yönetimli Küreselleşme, Çin’de Devlet ve Kültürel Geçiş Süreci”, Bir Küre Bin Bir Küreselleşme Çağdaş Dünyada Kültürel Çeşitlilik, Ed. Peter L. Berger, Samuel P. Huntington, İstanbul: Kitap Yayınevi, 28-55.
• ZACHANY, Pascal (2000), The Global Me: New Cosmopolitans And the Competitive Edge, New York: Public Affairs.