VERYANSIN”, “VERYANSIN ETMEK” SÖZLERİNDEKİ ANLAM DEĞİŞMELERİ VE TÜRKÇE SÖZLÜK’TEKİ TANIMLARI

Yıl 2019, Sayı: 25, 1 - 9, 31.12.2019

Şükrü Haluk Akalın Mustafa Samet Kumanlı Bekir Tahir Tahiroğlu

Öz

Türk Dil Kurumunun yayımlamakta olduğu Türkçe Sözlük’te veryansın sözünün ve veryansın etmek deyiminin günümüzdeki kullanımları ve tanımları bu yazıda ele alınmıştır. İlk baskı Türkçe Sözlük’ten itibaren veryansın sözünün anlam değişmeleri dikkat çekmektedir. Günümüz Türkçesinde veryansın sözü ve bu sözün içinde yer aldığı deyim yeni anlamlar kazanmıştır. Bu anlam değişimlerinin ve sözlükte tanımlanmalarının incelendiği çalışmada sözcüğün yapım türü, kökeni, tarihsel dönemlerdeki kullanım biçimleri ele alınmıştır. Edebî dilden, yazılı kaynaklardan ve derlemden elde edilen veriler ışığında veryansın sözcüğünün ve veryansın etmek deyiminin güncel tanımları yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türkçe Sözlük, söz yapımı, anlam değişmesi, tanımlama, deyim

Kaynakça

• AHMED VEFİK PAŞA, (1876), Lehce-i Osmanî, [Birinci baskı], [İstanbul]: Cemiyyet-i Tedrisiyyei Osmaniyye.
• AHMED VEFİK PAŞA, (1888/1889), Lehce-i Osmanî, Tab-ı cedid, Dersaadet: Mahmud Bey Matbaası.
• AKSOY, Ömer Asım (1976), Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü 2 Deyimler Sözlüğü, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• AKSU Belgin Tezcan, ADALI, Eşref (2018), Çağdaş Türkçenin Sıklık Sözlüğü, İstanbul: Ötüken Yayınları
• AYVERDİ, İlhan (2016), Kubbealtı Lugati Misalli Büyük Türkçe Sözlük, İstanbul: Kubbealtı Yayınları
• ÇAĞBAYIR, Yaşar (2007), Ötüken Türkçe Sözlük, İstanbul: Ötüken Neşriyat A.Ş.
• DOĞAN, D. Mehmet (2011), Doğan Büyük Türkçe Sözlük, Yirmi üçüncü baskı, Ankara: Yazar Yayınları
• DS (2009), Derleme Sözlüğü, Haz. Ömer Asım Aksoy ve başk. Birleştirilmiş tıpkıbasım, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları
• İMER Kamile, KOCAMAN Ahmet, ÖZSOY Sumru (2013), Dilbilim Sözlüğü, İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları
• KARAAĞAÇ, Günay (2013), Dil Bilimi Terimleri Sözlüğü, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları
• PÜSKÜLLÜOĞLU, Ali (2006), Türkçe Sözlük, Altıncı baskı, İstanbul: Can Sanat Yayınları
• SARI, İsa, (2015), Türkçede Ekleme Dışı Sözcük Yapımı ve Sözlükselleşme, Basılmamış Doktora Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
• ŞEMSEDDİN SAMİ, (1900), Kamus-ı Türkî, İstanbul: İkdam Neşriyatı
• TDK (1945), Türkçe Sözlük, Haz. Mehmet Ali Ağakay ve başk. Birinci baskı, İstanbul: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• TDK (1955), Türkçe Sözlük, Haz. Mehmet Ali Ağakay ve başk. İkinci baskı, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları
• TDK (1959), Türkçe Sözlük, Haz. Mehmet Ali Ağakay ve başk. Üçüncü baskı, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları
• TDK (1966), Türkçe Sözlük, Haz. Mehmet Ali Ağakay ve başk. Dördüncü baskı, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları
• TDK (1969), Türkçe Sözlük, Haz. Mehmet Ali Ağakay ve başk. Beşinci baskı. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları
• TDK (1974), Türkçe Sözlük, Haz. Kemal Demiray ve başk. Altıncı baskı, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları
• TDK (1983), Türkçe Sözlük, Haz. Mustafa Canpolat ve başk. Yedinci baskı, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları
• TDK (1988), Türkçe Sözlük, Haz. Hasan Eren ve başk. Yeni (Sekizinci) baskı, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları
• TDK (1998), Türkçe Sözlük, Haz. İsmail Parlatır ve başk. Dokuzuncu baskı, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları
• TDK (2005), Türkçe Sözlük, Haz. Şükrü Halûk Akalın ve başk. Onuncu baskı, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları
• TDK (2019), Türkçe Sözlük, Haz. Şükrü Halûk Akalın ve başk. On birinci baskının tıpkıbasımı, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları
• TOPALOĞLU, Ahmet (2014), Türkçe Sözlük Güzel Türkçenin Sözlüğü, İstanbul: Kapı Yayınları Türkçe Ulusal Derlemi https://v3.tnc.org.tr (Erişim tarihi 1-30 Haziran 2019)
• UZUN, Nadir Engin (2006), Biçimbilim Temel Kavramlar, İstanbul: Papatya Yayıncılık.