GÖKTÜRKLERİN ‘GÜNEY KAĞANI’: YAN ZHIWEI

Yıl 2019, Sayı: 24, 185 - 197, 30.06.2019

Gökçen Kapusuzoğlu

Öz

İlteriş Kağan öldükten sonra 692 yılında Göktürk tahtına oturan Kapgan Kağan, yirmi dört yıl tahtta kalmış ve Çin karşısında büyük başarılar elde etmiştir. Kaynaklarda Çin’in kadın hükümdarı Wu Zetian’i dize getirdiği ve bu sayede pek çok talebinin yerine getirildiği görülmektedir. Kapgan’ın bu gücünden etkilenen Yan Zhiwei adlı Tang memuru, Kapgan’a tâbi olmuş ve kendisine ‘Güney Kağanı’ unvanı verilmiştir. Böylelikle Kapgan’la birlikte Çin’e akınlar düzenlemiş ve Çinli askerleri Kapgan’a direnmekten vazgeçirmeye çalışmıştır. Ancak bu davranışı hem kendinin hem de ailesinin katledilmesine sebep olmuştur. Bu çalışmada Çince kaynaklardan Yan Zhiwei hakkında kayıt bulunan Eski ve Yeni Tang Kayıtları, Zizhi Tongjian, Taiping Guang Ji adlı kaynaklar kullanılmış ve Yan Zhiwei’in biyografisi ile Kapgan’a elçi olarak gönderilişi sonrasında meydana gelen olaylar ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kapgan Kağan, Yan Zhiwei, Göktürkler, Çin Kaynakları, Tang Hanedanı

Kaynakça

• FAN, Ye 範曄 (1988), 後漢書Hou Han Shu (Sonraki Han Kayıtları), Pekin: Zhonghua Shuju.
• DROMPP, Michael R. (2007), “Chinese ‘Qaghans’ Appointed by the Türks”, Tang Studies, 25: 183- 202.
• GÖMEÇ, Saadettin Yağmur (2003), “Türk Tarihinin Kahramanları: XVII Kapgan Kağan”, Orkun, 70, İstanbul.
• KAPUSUZOĞLU, Gökçen (2016), Tang Kayıtlarına Göre VII. Yüzyılda Çin’e Yerleşen Göktürk Komutanları, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• KAPUSUZOĞLU, Gökçen (2017), Taiping Derlemesinde Türkler, Ankara: Gece Kitaplığı.
• LI, Fang李昉 (1780), 太平廣記Taiping Guang Ji, Siku Quanshu (四庫全書) içerisinde tıpkıbasım.
• LIU, Mao-tsao (2011), Çin Kaynaklarına Göre Doğu Türkleri, (Çev. E. Kayaoğlu, D. Banoğlu), İstanbul: Selenge Yayınları.
• LIU, Xun 劉詢 (1988), 舊唐書 Jiu Tang Shu, (Eski Tang Kayıtları), Pekin: Zhonghua Shuju.
• OUYANG, Xiu 歐陽修 (1988), 新唐書Xin Tang Shu (Yeni Tang Kayıtları), Pekin: Zhonghua Shuju.
• SIMA, Guang 司馬光 (1988), 資治通鑑 Zizhi Tongjian, Pekin: Zhonghua Shuju.
• TOGAN, İsenbike vd. (2006), Çin Kaynaklarında Türkler-Eski Tang Tarihi, Ankara: TTK Yayınları.
• XIA, Zhengnong 夏征农(1999), 辞海 (Cihai Ansiklopedik Sözlük), Shanghai: Shanghai Cishu Chubanshe.
• WANG, Pu 王溥 (1955), 唐會要Tang Huiyao, Pekin: Zhonghua Shuju.
• YANG, Xiyun杨西云 (1996), “也谈武则天杀文武大臣Wu Zetian’in Askerî ve Sivil Memurları Öldürmesi Tartışması”, 史学月刊Aylık Tarih Dergisi, Sayı 6, 40-44.
• YANG, Junkai 杨军凯 (2014), “唐阎识微及夫人氏墓志考释 (Tang Yan Shiwei ve Eşinin Mezar Kitabesi’nin Açıklaması)” , 文物Tarihî Kalıntılar, Sayı 10,68-73.
• ZANG, Lihe 藏励龢 (1982), 中国古今地名大辞典 (Çin Eski ve Yeni Yer Adları Büyük Sözlüğü), Hong Kong: Shangwu Yinshuguan.
• ZHEN, Ling 阵凌 (2015), 草原狼纛:突厥汗国的历史与文化 (Bozkırın Kurt Sancağı: Göktürk Kağanlığı’nın Tarihi ve Kültürü), Pekin: Shangwu Yinshuguan.