Tanpınar's Appropriation Of A Western Contradiction: Monsieur Teste And Yahya Kemal

Yıl 2023, Sayı: 32, 51 - 60, 30.06.2023

Adem Polat

Öz

The most important factor of Turkish modernization, when considered on the scale of our intellectuals, is the effort to emulate the west. The adventure of westernization, which has been going on since the Tanzimat, makes its presence felt not only in the political, economic and military field, but also in the cultural and literary field. In the case of Ottoman intellectuals after the Tanzimat, the "divide" also emerges as a result of a "search". Those who code themselves completely to the West, those who adhere to their own culture and constants despite the West, and those who remain in a "dilemma" between East and West as a third way, constitute three different pillars of the intellectual tragedy in the modernization adventure. Ahmet Hamdi Tanpınar, one of the Turkish intellectuals after the Tanzimat, is the portrait of an intellectual in the "void". The fact that he could not establish a sense and feeling connection with the sources of his own civilization, took him to the West on Valery's fringe. Despite the West, his teacher Yahya Kemal's moves towards his own resources and reviving his civilization remain inconclusive in many respects in the context of Tanpınar. Although Turkish poetry is one of the founding elements of our civilization for Yahya Kemal, Ahmet Hamdi Tanpınar's transformation of this element into meaninglessness and its imitation of Western civilization's esthetic concern will be among the important issues to be discussed in this article.

Anahtar Kelimeler

Tanpınar, Monsieur Teste, contradiction, modernization, West, Tanpınar, Monsieur Teste, çelişki, modernleşme, Batı

TANPINAR’IN BATILI BİR ÇELİŞKİYİ TEMELLÜKÜ: MONSİEUR TESTE VE YAHYA KEMAL

Öz

Türk modernleşmesinin en önemli faktörü, aydınlarımız ölçeğinde düşünüldüğünde batıya öykünme gayretidir. Tanzimat’tan beri devam eden batılılaşma serüveni, yalnızca siyasî, ekonomik ve askerî değil, kültürel ve edebî sahada da varlığını hissettirir. Tanzimat sonrası Osmanlı aydını özelinde “bölünmüşlük” aynı zamanda bir “arayış”ın neticesi olarak ortaya çıkar. Bütünüyle kendini batıya kodlayanlar, Batı’ya rağmen kendi kültür ve sabitelerine bağlanım gösterenler, üçüncü bir yol olarak da Doğu ve Batı arasında “ikilem”de kalanlar modernleşme serüvenindeki aydın trajedisinin üç farklı ayağını oluşturur. Tanzimat sonrası Türk aydınlarından olan Ahmet Hamdi Tanpınar ise, “boşluk”ta bir entelektüelin portresi durumundadır. Kendi medeniyetinin kaynaklarıyla duyuş ve hissediş bağı kuramamış olması, onu Batı’ya Valery’nin saçağına sığındırır. Hocası Yahya Kemal’in Batı’ya rağmen kendi kaynaklarına yönelip medeniyetini diriltici hamleleri Tanpınar bağlamından birçok açıdan sonuçsuz kalır. Yahya Kemal için Türk şiiri medeniyetimizin kurucu unsurlarından olmasına rağmen, Ahmet Hamdi Tanpınar’ın bu unsuru anlamsızlığa dönüştürmesi ve Batı uygarlığının estetik kaygısına öykünmesi, bu makalede üzerinde durulacak önemli konular arasında olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Tanpınar, Monsieur Teste, Tanpınar, Monsieur Teste, çelişki, modernleşme, Batı

Kaynakça

• BATUR, E. (2017). Memnu Mıntıka. İstanbul: Kırmızı Kedi Yayınevi.
• BLANCHOT, M. (2016). “Valéry ve Faust,” Paul Valéry, Monsieur Teste (çev. Ayberk Erkay). İstanbul: Everest Yayınları.
• ENGİNÜN, İ., KERMAN, Z. (2018). Günlüklerin Işığında Tanpınar’la Baş Başa. İstanbul: Dergâh Yayınları. KAHRAMAN, H. B. (1997). Yahya Kemal Rimbaud’yu Okudu Mu? İstanbul: YKY.