“Maybe Doctor Sees Other Meanings”: Irony And A Poetry of Ibnulemin Mahmut Kemal Inal

Yıl 2023, Sayı: 33, 175 - 188, 31.12.2023

İsmail Alperen Biçer

Öz

The meaning of a word cannot be limited to what the person saying it means. expression; It can have different meanings depending on the intention of the person saying it, the way of saying it, gestures and facial expressions. In addition, this meaning may vary according to the interest and attention of the addressee. In this respect, idioms, proverbs and stereotyped expressions clearly reveal that Turkish is quite rich. Many rhetoric and means of expression allow poets/authors to cover up what they want to tell; irony is one of them. It is possible to prove, based on examples, that irony, which is used extensively in English and German literature, is also referred to by different names and used in different forms in Turkish literature. The humorous style and cynical attitude that Ibnülemin Mahmut Kemal İnal sometimes adopts in his evaluations of poetry and poets proves the existence of irony in the texts written by him. For example, the poems that Ibnülemin wrote for Orhan Veli and Süheyl Ünver are ironic texts. In addition to drawing attention to Ibnülemin's relationship with wit, humor and irony, this article, which deals with the poem written for Süheyl Ünver based on irony, aims to show how the components of irony are used in poetry, taking into account the reason for writing the text.

Anahtar Kelimeler

irony, humor, sarcasm, Ibnulemin Mahmut Kemal Inal, Orhan Veli, Suheyl Unver

“BELKİ DOKTOR BAŞKA MANALAR SEZER”: İRONİ VE İBNÜLEMİN MAHMUT KEMAL İNAL’IN BİR ŞİİRİ

Öz

Bir sözün anlamı, söyleyen kişinin kastettiği şey ile sınırlandırılamaz. Söz; söyleyen kişinin niyetine, söyleme biçimine, jest ve mimiklerine göre farklı anlamlara gelebileceği gibi bu anlam, muhatabın ilgisine ve dikkatine göre de değişiklik gösterebilir. Bu yönüyle Türkçenin hayli zengin olduğunu deyimler, atasözleri ve kalıplaşmış ifadeler açıkça ortaya koyar. Pek çok söz sanatı ve ifade vasıtası şairlerin/yazarların anlatmak istediklerinin üstünü örtmesine imkân verir; ironi de bunlardan biridir. İngiliz ve Alman edebiyatlarında yoğun olarak kullanılan ironinin Türk edebiyatında da farklı isimlerle anıldığını ve farklı formlarla kullanıldığını örneklere dayalı olarak ispatlamak mümkündür. İbnülemin Mahmut Kemal İnal’ın şiir ve şair değerlendirmelerinde zaman zaman benimsediği mizahi üslup ve takındığı alaycı tavır, onun kaleminden çıkan metinlerde ironinin varlığını kanıtlar. Söz gelimi İbnülemin’in Orhan Veli ve Süheyl Ünver için yazdığı şiirler ironik metinlerdir. İbnülemin’in nükte, mizah ve ironi ile münasebetine dikkat çekmenin yanı sıra Süheyl Ünver için yazılan şiiri ironiye dayalı olarak ele alan bu makale, metin kaleme alınma sebebini de göz önünde bulundurarak şiirde ironinin bileşenlerinin nasıl ve ne şekilde kullanıldığını göstermeyi amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

ironi, mizah, istihza, İbnülemin Mahmut Kemal İnal, Orhan Veli, Süheyl Ünver

Kaynakça

• AYVERDİ, İ. (2010). Misalli Büyük Türkçe Sözlük. İstanbul: Kubbealtı Neşriyat.
• BİÇER, İ. A. (2020). “Beyefendi ve Şair: İbnülemin Mahmut Kemal İnal’da Benmerkezciliğin İzleri”. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(1): 85-98.
• BİÇER, İ. A. (2021). Tezkire Geleneğinin Son Temsilcisi İbnülemin Mahmut Kemal İnal. Çanakkale: Paradigma Yayınları.
• BOOTH, W. C. (2016). İroninin Retoriği. Ankara: Hece Yayınları.
• CEBECİ, O. (2008). Komik Edebi Türler: Parodi, Satir ve İroni. İstanbul: İthaki Yayınları.
• DERMAN, U. (2019). Ömrümün Bereketi 2. İstanbul: Kubbealtı Neşriyat.
• ENGİNÜN, İ. (2007). Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları. İstanbul: Dergâh Yayınları
• ES, H. F. (2010). Bugün De Diyorlar Ki. (haz. Selçuk Karakılıç). İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• GENÇ, K. (2011). “Çukurun İçinde Bir Şair”. Orhan Veli Kanık. (ed. Semih Gümüş). Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 267-275.
• İNAL, İ. M. K. (2000). Son Asır Türk Şairleri Cilt II. (haz. M. Kayahan Özgül). Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları.
• İNAL, İ. M. K. (2013). Son Asır Türk Şairleri Cilt V. (haz. Ayşegül Celepoğlu). Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları.
• [KANIK] Orhan Veli. (2015). Bütün Şiirleri. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• KİERKEGAARD, S. (2020). İroni Kavramı – Sokrates’e Yoğun Göndermelerle. İstanbul: İmge Yayınları.
• KUTLUER, İ. (1993). “Câlînûs”. TDV İslam Ansiklopedisi. 7: 32-34.
• MAHİR, B. F. (2020). “Minyatür”. TDV İslam Ansiklopedisi. 30: 118-123.
• TANPINAR, A. H. (1977). Edebiyat Üzerine Makaleler. (haz. Zeynep Kerman). İstanbul: Dergâh Yayınları.
• TOROS, T. (1998). Türk Edebiyatından Altı Renkli Portre. İstanbul: İsis Yayımcılık.
• TUĞLUK, A. (2016). Postmodern Türk Romanında İroni. (Yayımlanmamış doktora tezi). Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• TUNÇ, G. (2022). Kavramlar ve Kuramlarla Modern Türk Şiiri Okumaları. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• ÜNAL, H. (2015). “İroni”. Türk Dili, 767-768: 174-181.