Engellilere Yönelik Sosyal Politikalarda Yerel Yönetimlerin Rolü: Keçiören Belediyesi Örneği

Yıl 2017, Cilt: 19 Sayı: 1, 320 - 344, 05.05.2017

Banu Metin

Öz

Günümüzde
pek çok ülkede engellilik konusuna ve engellilere, geçmişte olduğundan farklı
olarak, sadece medikal açıdan yaklaşılmadığına, engellilik sorununun toplumsal
engelleyici faktörler ve insan hakları bağlamında daha kapsayıcı bir anlayışla
ele alındığına şahit olunmaktadır. Bununla birlikte, ülkelerin gelişmişlik
düzeyleri, refah sistemleri, toplumun engellilere bakış açısı vb. birçok
faktörün engellilere yönelik sosyal politikaların kapsamı ve niteliği üzerinde
etkili olduğu da bilinmektedir. Tıbbi, ekonomik, sosyal ve yönetsel boyutlarda
önemli yansımaları olan engellilik sorununa yönelik sosyal politikaların
gelişim seyrinin, gelişmiş ülkelerle mukayese edildiğinde Türkiye’de daha geç
bir döneme rastladığı görülmektedir. Bu durumda, engellilere Türkiye’de uzunca
bir süre medikal model bağlamında yaklaşılması ve engellilerin bakımları ve
korunmaları alanındaki temel rolün ailede olması belirleyici olmuştur.
Türkiye’de engellilere yönelik kapsayıcı sosyal politikaların politika
gündemine gelmesinde ise 2005 yılındaki yasal düzenleme önemli rol oynamıştır.
Engellilere yönelik sosyal politika uygulamalarında, merkezi yönetimin yanında
yerel yönetimlerin işlevleri de zaman içerisinde artmıştır. Nitekim 2000’li
yıllarda yerel yönetim birimlerine ilişkin çıkarılan yasalarda yerel
yönetimlere, özellikle de belediyelere sosyal politika alanında önemli görev ve
sorumluluklar verilmiştir. Bu çalışmada da, 
engellilere yönelik yerel sosyal politika uygulamaları, Keçiören
Belediyesi örneğinde incelenmiştir. Söz konusu inceleme, Belediye’nin faaliyet
raporlarından ve Keçiören Belediyesi Sosyal Yardım İşleri Müdürlüğü’ne bağlı
Engelli Birimi’nden elde edilen bilgiler doğrultusunda gerçekleştirilmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Engellilik, engellilik modelleri, sosyal politikalar, yerel yönetimler, Keçiören Belediyesi

Kaynakça

• Albert, B. (2004). Disability KaR Briefing Note: The Social Model of Disability, Human Rights and Development. Disability Knowledge and Research.
• Altman, B. M. (2001). Disability Definitions, Models, Classification Schemes, and Applications. Handbook of Disability Studies. Edited by Gary L. Albrecht, Katherine D. Seelman, Michael Bury. USA: Sage Publications.
• Ersöz, H. Y. (2011). Sosyal Politikada Yerelleşme. İstanbul: İstanbul Ticaret Odası Yayınları. Yayın No: 2010-99.
• ILO (2008). Vocational Rehabilitation and Employment (Disabled Persons) Convention, No. 159 and Recommendation No.168: United Nations Convention on the Rights of Persons with Disabilities/Geneva.
• Kapucu, N. (2012). Yerel Yönetim Yaklaşımları ve Yerel Yönetimler. Yerel ve Kentsel Politikalar. Editörler: M. Akif Çukurçayır ve Ayşe Tekel. Konya: Çizgi Kitabevi Yayınları.
• Keçiören Belediyesi (2012). 2011 İdare Faaliyet Raporu, Mali Hizmetler Müdürlüğü. Erişim tarihi: 10.02.2017, https://www.kecioren.bel.tr/faaliyet_raporlari.
• Keçiören Belediyesi (2013). 2012 Mali Yılı Faaliyet Raporu. Strateji Geliştirme Müdürlüğü. Erişim tarihi: 10.02.2017, https://www.kecioren.bel.tr/faaliyet_raporlari.
• Keçiören Belediyesi (2014). 2013 Mali Yılı Faaliyet Raporu. Strateji Geliştirme Müdürlüğü. Erişim tarihi: 10.02.2017, https://www.kecioren.bel.tr/faaliyet_raporlari.
• Keçiören Belediyesi (2015). 2014 Mali Yılı Faaliyet Raporu. Erişim tarihi: 10.02.2017, https://www.kecioren.bel.tr/faaliyet_raporlari.
• Keçiören Belediyesi (2016). 2015 Mali Yılı Faaliyet Raporu. Erişim tarihi: 10.02.2017, https://www.kecioren.bel.tr/faaliyet_raporlari.
• Keleş, R. (2016). Yerinden Yönetim ve Siyaset. İstanbul: Cem Yayınevi. Kovancı, O. (2003). Kapitalizm, Yoksulluk ve Yoksullukla Mücadelede Tarihsel Bir Deneyim: İngiliz Yoksul Yasaları. Ankara: Mülkiyeliler Birliği Vakfı Yayınları No: 30.
• Okur, N. ve Erbil Erdugan, F. (2010). Sosyal Haklar ve Özürlüler: Özürlülük Modelleri Bağlamında Tarihsel Bir Değerlendirme. Sosyal Haklar Ulusal Sempozyumu II Bildiriler. İstanbul: Petrol-İş Yayını. No. 113. 245-263.
• Oliver, M. (2004). TheSocial Model in Action: If I had a Hammer, in Implementing the Social Model of Disability: Theory and Research. Edited by Colin Barnes and Geof Mercer Leeds: The Disability Press. 18-31.
• Oliver, M. (2013). The Social Model of Disability: Thirty Years On. Disability & Society. 28 (7). 1024-1026.
• Özgökçeler, S. ve Alper, Y. (2010). Özürlüler Kanunu’nun Sosyal Model Açısından Değerlendirilmesi. İşletme ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi. Cilt:1. Sayı 1. 33-54.
• Palmer, M. and Harley, D. (2012). Models and Measurement in Disability: An International Review. Health Policy and Planning. 27. 357-364.
• Scotch, R. K. (2000). Models of Disability and the Americans with Disabilities Act. Berkeley Journal of Employment & Labor Law. Vol.21. No.1. 213-222.
• Seyyar, A. (2015). Dünyada ve Türkiye’de Engelli Dostu Sosyal Politikalar. İstanbul: Rağbet Yayınları.
• Smart, J. F. and Smart, D. W. (2006). Models of Disability: Implications for the Counseling Profession. Journal of Counseling and Development. Vol.84. 29-40.
• Tekeli, İ. (1983). Yerel Yönetimlerde Demokrasi ve Türkiye’de Belediyelerin Gelişimi. Amme İdaresi Dergisi. Cilt. 16. Sayı. 2. 3-22.
• TÜİK (2002). Engelli İstatistikleri. Erişim tarihi: 05.02.2017, http://www.tuik.gov.tr.
• United Nations Convention on the Rights of Persons with Disabilities, 6 December 2006, Erişim tarihi: 05.02.2017, http://www.un.org/esa/socdev/enable/rights/convtexte.htm.
• WHO (2001). International Classification of Functioning, Disability and Health (ICF). Erişim tarihi: 04.02.2017, http://www.who.int/classifications/icf/en/. WHO (2011). World Report on Disability. Erişim tarihi: 08.02.2017, http://www.who.int/disabilities/world_report/2011/en/.
• Yılmaz, V. ve Yentürk, N. (2017). Türkiye’de Engellilere Yönelik Kamu Harcamalarının On Yıllık Seyri. Çalışma ve Toplum. 52. 59-74.
• Zajadacz, A. (2015). Evolution of Models of Disability as a Basis for Further Policy Changes in Accessible Tourism. Journal of Tourism Futures. Vol. 1. No. 3. 189-202.