Tıbbi Sülük (Hirudo verbana Carena, 1820)’ün Akvaryum Koşullarında Kültüre Alınması Üzerine Bir Araştırma

Yıl 2018, Cilt: 7 Sayı: 2, 27 - 37, 15.08.2018

Seval Dernekbaşı Emin Karataş

Öz

Bu
çalışmada, ekonomik değeri yüksek ve nesli tükenme tehlikesiyle karşı karşıya
olan tıbbi sülüğün (Hirudo verbana)
akvaryum koşullarında yetiştiricilik olanakları araştırılmıştır. Beş ay süren
çalışmada, iki farklı kültür ortamı seçilmiştir. Kültür 1 (TS)’de sülükler 10
cm yüksekliğinde ve % 40 nem oranında hindistan cevizi torfu bulunan
akvaryumlarda, kültür 2 (YS)’de içinde su ve yüzer materyal (strafor) bulunan
ortamda yetiştirilmişlerdir. Deneme süresince ortam sıcaklığı ortalama
21.68±0.2 °C, nem %39.60±0.40, ışık şiddeti ise gün boyunca %10 (low) ile %20
(low) arasında belirlenmiştir. Denemede, başlangıç ağırlıkları ortalama TS
grubu için 3.21±0.04 g ve YS grubu için 3.25±0.01 g olan anaçlar 3 tekerrürlü
ve her bir tekerrür için 16 adet anaç olacak şekilde deneme akvaryumlarına yerleştirilmiştir. Deneme sonunda, su ve
yüzer materyal kullanılan YS grubunda herhangi bir kokon üretimi tespit
edilememiştir. Buna karşılık TS grubunda kokon üretimi gözlenmiştir. TS
grubundan toplam 58 adet kokon toplanmıştır. Toplanan bu kokonlardan 164 adet
yavru alınmıştır. Kokonların ortalama ağırlık, boy ve en ölçümleri sırasıyla
0.06±0.01 g, 1.38±0.04 cm ve 0.82±0.02 cm’dir. Yavru ağırlıkları ortalama
0.028±0.001 g olarak kaydedilmiştir. Deneme sonunda anaç sülüklerin ölüm oranı
ise TS grubunda %16.67, YS grubunda %41.67 olarak tespit edilmiştir. Sonuç olarak, sülüklerin yaşama oranlarına ve
üremelerine bakılarak hindistan cevizi torfu bulunan kültür ortamının üretim
için daha uygun olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Tıbbi sülük, Hirudo verbana, yetiştiricilik, akvaryum

Kaynakça

• Ceylan, M., Çetinkaya, O., Küçükkara, R., Akçimen, U. 2015. The reproduction of the medicinal leech Hirudo verbana Carena, 1820. Turkish Journal of Fisheries and Aquatic Sciences, 15: 411-418. doi: 10.4194/1303-2712- v15_2_27.
• Ceylan, M., Erbatur, İ., Akçimen, U., Bulut, C. 2012. Tıbbi sülüklerin yapay ortamda barındırılmasında sünger materyalin kullanılabilirliği. 21. Ulusal Biyoloji Kongresi, 03-07 Eylül, Ege Üniversitesi, İzmir.
• CITIES, 2016. CITIES national export quotas for 2016. https://cites.org/eng/resources/quotas/export_quotas Davies, R.W., McLoughlin, N.J. 1996. The effects of feeding regime on the growth and reproduction of the medicinal leech Hirudo medicinalis. Freshwater Biology, 36: 563-568.
• Gödekmerdan, A., Arusan, S., Bayar, B., Sağlam, N. 2011. Tıbbi sülükler ve Hirudoterapi. Türkiye Parazitol Derg., 35; 234-239. doi: 10.5152/tpd.2011.60
• Hoşnuter, M., Demircan, N., Ünalacak, M., Kargı, E., Aktunç, E., Babucçu, O. 2003. Modern tıbbın yeniden keşfettiği bir alternatif tedavi metodu: Hirudoterapi. Türk Aile Hek Derg., 7(4); 177-179.
• Kari, Z.A., Jamaludin, M.H., Wei, L.S., Andu, Y., Ibrahim, W.A.I.W., Shazani, S. 2015. Effect of broodstock density on reproduction and juvenile culture of green buffalo leech, Hirudinea manillensis. Songlanakarin J. Sci. Technol., 37(5), 581-585.
• Kutschera, U., Elliott, J.M. 2014. The European medicinal leech Hirudo medicinalis L.: Morphology and occurrence of an endangered species. Zoosyst. Evol, 91(2); 271-280. doi: 10.3897/zse.90.8715.
• Kutschera, U., Roth, M. 2005. Cannibalism in a population of the medicinal leech (Hirudo medicinalis L.). Biology Bulletin, 32(6); 751-753.
• Kutschera, U., Roth, M. 2006. Cocoon deposition and cluster formation in populations of the leech Hirudo verbana (Hirudinea: Hirudinidae). Lauterbornia 56: 5-8.
• Petrauskiene, L., Utevska, O., Utevsky, S. 2009. Can different species of medicinal leeches (Hirudo spp.) interbreed? Invertebrate Biology 128(4); 324- 331. doi: 10.1111/j.1744-7410.2009.00180.x.
• Sağlam, N. 2000. Sülük biyolojisi ve yetiştirme teknikleri. Ticari Balık Türlerinin Biyolojisi ve Yetiştirme Teknikleri Hizmet İçi Eğitim Semineri, 1-5 Mayıs 2000. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğü, Su Ürünleri Daire Başkanlığı, Ankara. 51-56.
• Sağlam, N. 2011. Bazı tıbbi sülük türlerinin (Hirudo medicinalis L., 1758 ve Hirudo verbana Cerena, 1820) ihracatı, korunması ve sürdürülebilirliği. Journal of Fisheries Sciences, 5(1): 1-15 (2011). doi: 10.3153/jfscom.2011001.
• Saglam, N., Saunders, R., Lang, S.A., Shain, D.H. 2016. A new species of Hirudo (Annelida: Hirudinidae): historical biogeography of Eurasian medicinal leeches. BMC Zoology, 1(5): 1-12. doi: 10.1186/s40850-016-0002-x.
• Trontelj, P., Sotler, M., Verovnik, R. 2004. Genetic differentiation between two species of the medicinal leech, Hirudo medicinalis and the neglected H. verbana, based on random-amplified polymorphic DNA. Parasitol Res., 94: 118-124. doi: 10.1007/s00436-004-1181-x.
• Wells, M.D., Ralph, T., Manktelow, R.T., Boyd, J.E., Bowen, V. 1993. The medical leech: an old treatmentrevisited. Microsurgery, 14: 183-186.
• Whitaker, I.S., Rao, J., Izadi, D., Butler, P.E. 2004. Historical Article: Hirudo medicinalis: ancient origins of, and trends in the use of medicinal leeches throughout history. British Journal of Oral and Maxillofacial Surgery, 42: 133-137. doi: 10.1016/S0266-4356(03)00242-0.
• Zhang, B., Lin, Q., Lin, J., Chu, X., Lu, J. 2008. Effects of broodstock density and diet on reproduction and juvenile culture of the leech, Hirudinaria manillensis Lesson, 1842. Aquculture, 276, 198-204. doi: 10.1016/j.aquaculture.2008.02.003.
• Zulhisyam, A.K., Ismail, A.A., Omar, I.C. 2011. Requirements for culture media of local leech breeding. Annual International Conference on Advances in Biotechnology (BIOTECH 2011). doi: 10.5176/978-981-8119-1.Biotech 18.