Hekimhan Yöresinde Ceviz (Juglans regia L.) Genotiplerinin Seleksiyonu

Yıl 2019, Cilt: 8 Sayı: 3, 70 - 81, 31.12.2019

Resul Gerçekcioğlu Nedim Gültekin Yusuf Bayındır Öznur Özatasever

Öz

Malatya-Hekimhan yöresinde 2015-2016 yılları arasında
yapılan bu çalışmada; tohumdan yetişen ceviz ağaçlarının içerisinden üstün
özellikli tiplerin belirlenmesi amaçlanmıştır. Toplam 297 ağaçtan meyve örneği
alınmış, bu genotiplerin meyve, ağaç ve kimyasal özellikler incelenmiştir.
Araştırma sonucunda 11 ceviz tipi ümitvar olarak seçilmiştir. Seçilen tiplerde
meyve ağırlığı 10.43-17.46 g, iç ağırlığı 5.88-8.58 g, iç oranı % 48.22-58.09
arasında bulunmuştur. İç oranı % 55’in üzerinde olan 5 tip saptanmıştır. Kabuk
kalınlığı 0.97-1.47 mm arasında ve yan dallarda meyve tutma oranları %43-79
arasında bulunmuştur. Meyvelerin görsel iç rengi analizinde 7 tip açık sarı, 4
tip koyu sarı; dış rengi analizinde ise 7 tip açık, 3 tip orta ve 1 tip koyu
olarak belirlenmiştir. Renk ölçer ile yapılan ölçümlerde iç rengi ortalama L*:
40.36-60.44, C*: 25.30-33.38, h*: 75.54-83.84;kabuk renkleri ise ortalama L*:
49.56-60.21, C*: 20.49-33.51, h*: 66.71-72.07 olarak belirlenmiştir. Seçilen 11
genotipten 9’u protandri ve 2’si protogeni özelliği göstermiştir. 

Anahtar Kelimeler

Ceviz, Seleksiyon, Malatya ili

Kaynakça

• Akça, Y. ve Ayhan, C., 1996. Adilcevaz ceviz (Juglans regia L.) populasyonu içinde genetik değişkenlik ve üstün özellikli ceviz tiplerinin seleksiyonu üzerinde bir araştırma. Fındık ve Diğer Sert Kabuklu Meyveler Sempozyumu, s.379-387, Samsun.
• Akça, Y. ve Köroğlu,E., 2005. Çorum İli İskilip ceviz populasyonu içerisinde üstün özellikli ceviz tiplerinin seleksiyon yolu ile ıslahı. II. Ulusal Ceviz Sempozyumu Özetler, Bursa.
• Akça, Y. ve Muradoğlu, F., 1996. Ahlat ceviz populasyonu içinde üstün nitelikli tiplerin seleksiyon yoluyla ıslahı üzerinde araştırmaları. Fındık ve Diğer Sert Kabuklu Meyveler Sempozyumu, 10-11 Ocak, Ondokuz Mayıs Üniv. Ziraat Fak., 394-401, Samsun.
• Akça, Y., 1993. Gürün Cevizlerinin (Juglans regia L.) Seleksiyon Yolu ile Islahı Üzerinde Araştırmalar. (Doktora Tezi), YYÜ Fen Bil. Enst., 148s. Van.
• Anonim, 2016. Türkiye İstatistik Kurumu resmi internet sitesi, http://www.tuik.gov.tr/VeriTabanlari.do?ust_id=111&vt_id=36 (20.04.2016).
• Anonim, 2016 a. Malatya Valiliği resmi internet adresi, http://www.malatya.gov.tr/ hekimhan (20.04.2016).
• Anonim, 2016 b, Resmi Gazete, http://www. Resmi gazete. gov.tr/ eskiler/2008/10/ 20081011-12.htm (20.04.2016).
• Aslansoy, B., 2012. Sultandağı (Afyon) Yöresi Cevizlerinin (Juglans regia L.) Seleksiyon Yoluyla Islahı Üzerine Araştırmalar. (Yüksek Lisans Tezi), Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Balcı, İ., 1999. İkizdere (Rize) Yöresi Cevizlerinin Seleksiyonu.(Yüksek Lisans Tezi), Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Van.
• Başer, S , Kazankaya, A , Doğan, A , Yaviç, A , Çelik, F ., 2016. Some Physical and Chemical Properties of Cold-Resistant Walnut Genotypes (Juglans regia L.) From Van Lake Basin. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 26 (4), 632-641
• Bayazit, S., 2000. Hatay Yöresi Cevizlerinin Seleksiyon Yolu İle Islahı Üzerine Araştırmalar. (Yüksek Lisans Tezi), Mustafa Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Antakya.
• Beyhan, Ö., 2005. Darende cevizlerinin (Juglans regia L.) seleksiyon yoluyla ıslahı üzerine araştırmalar. SAÜ Fen Bil. Enst. Derg. Cilt 9, Sayı 1, 35-42, Sakarya.
• Beyhan, Ö., 2009. Akyazı bölgesi cevizlerinin (Juglans regia L.) seleksiyonu yoluyla ıslahı üzerine araştırmalar. Bahçe, 38(2): 1-8.
• Canıhoş, E., Öztürk, N., Sütyemez, M., Demiray, S., Hazır, A., 2014. Ceviz, TÜBİTAK-1110652 No’lu “Ceviz (Juglans regia L.)’de Entegre Mücadeleye Esas Oluşturacak Bazı Çalışmalar ile Önemli Hastalık ve Zararlıların Mücadelesinde Alternatif Yöntemlerin Araştırılması” Proje çıktısı, Adana.
• Çelebioğlu, G., Ferhatoğlu, Y. And Burak, M.İ., 1988. Population, selection and plantations of walnuts in Turkey, International Conference on Walnuts, Atatürk Central Horticultural Researche Institue, Yalova-Turkey, 5.
• Çelik, F., Cimrin, K. M. ve Kazankaya, A., 2011. Tavas (Denizli) yöresinden selekte edilen ceviz (Juglans regia L.) genotiplerinin bazı fiziksel ve kimyasal özellikleri, YYÜ Tar. Bil. Dergisi, (YYU J AGR SCI) 2011, 21(1): 42-48.
• Demir, Z., 2007. Siirt Yöresinde Doğal Olarak Yetişen Cevizlerin (Juglans regia L.)Seleksiyonu. (Yüksek Lisans Tezi), Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bil. Enst., Van.
• Ferit, Ç., Cimrin, K.M., Ahmet, K., 2011. Tavas (Denizli) yöresinden selekte edilen ceviz (Juglans regia L.) genotiplerinin bazı fiziksel ve kimyasal özellikleri, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi (YYU J AGR SCI), 21(1):42-48.
• Germain, E., 1998. Main Characteristics of the Populations and Varieties of French Walnut(Juglans regia L.) Int. Conf. of Walnuts, Atatürk Cent. Hort. Res. Inst. Sept. 19-23. 181.
• Güven, M.F. ve Güleryüz, M., 2001. Niğde ili ve ilçeleri ceviz (Juglans regia L.) populasyonunun seleksiyon yoluyla ıslahı üzerine bir araştırma, Türkiye I. Ulusal Ceviz Sempozyumu, Tokat, 37.
• İmamoğlu, A., 2015. Nevşehir merkez, Avanos ve Ürgüp ilçelerinde ceviz (Juglans regia L.) seleksiyonu. (Yüksek Lisans Tezi), Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Kayseri.
• Karadeniz, T. ve Şahinbaş, T., 1996. Çatakta yetiştirilen cevizlerin (Juglans regia L.) meyve özellikleri ve ümitvar tiplerin seçimi, Tarımsal Üretimin 150. Yıl Dönümü Fındık ve Diğer Sert Kabuklu Meyveler Sempozyumu, 10-11 Ocak, Samsun, 317- 323.
• Kazankaya, A., Doğan, A., Piral, K., Yaviç, A., & Encü, T., 2017. Bitlis Yöresi Ümitvar Ceviz (Juglans regia L.) Tiplerinin Belirlenmesi, YYÜ Tarih Bil. Dergisi, 27(2): 175-18.
• Keleş, H., 2012. Gümüşhacıköy cevizlerinin (Juglans regiaL.) seleksiyon yolu ile ıslahı. (Yüksek Lisans Tezi), Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tokat.
• Koyuncu, F., Yıldırım, F. A., Koyuncu, M. A., ve Tosun, F., 2005. Isparta Yöresindeki Üç Farklı Ceviz Populasyonunun Fenolojik Özelliklerinin Islah Açısından İncelenmesi. Bahçe, 34(1).
• Küçük, M., 1991. Maçka-Meryemana ve Altındere Vadisi Milli Parkının Önemli Ağaç Türleri Üzerinde Fenolojik Gözlemler ve Sonuçları. Ormancılık Araştırma Enstitüsü, Teknik Raporlar Serisi, No:47, 43-104.
• Mitrovic, M., 1990. Testing phenological features in varieties and selections on walnut in Cacak, Horticultural Abstract, Vol.60, No:5371-3208.
• Muradoğlu, F., 2005. Hakkari Merkez İlçe ve Ahlat (Bitlis) Yöresinde Tohumdan Yetişmiş Ceviz (Juglans regia L.) Populasyonunda Genetik Değişkenlik ve Ümitvar Tiplerin Seleksiyonu. (Doktora Tezi), YYÜ Fen Bil. Enst. 58 s. Van.
• Oğuz, H. A. ve Aşkın, A., 2007. Ermenek Yöresi Cevizlerinin (Juglans regia L.) Seleksiyon Yoluyla Islahı Üzerine Bir Araştırma. YYÜ Zir. Fak. Tar. Bil. Der. 17(1): 21–28, Van.
• Orbay, S. K., Pırlak, L., 2016. Konya İl Merkezinde 2014 Yılı İlkbahar Donlarından Zarar Görmeyen ve Kaliteli Ceviz Tiplerinin Seleksiyonu. Selçuk Tarım Bilimleri Dergisi, 3(1), 68-75.
• Ölez, H., 1971. Marmara Bölgesi Cevizlerinin (Juglans regia L.) Seleksiyon Yoluyla Islahı Üzerine Araştırmalar (Doktora tezi), Atatürk Bahçe Kültürleri Araş. Enst., Yalova.
• Özatar, H. O., 1996. Kahramanmaraş Merkez İlçe Cevizlerinin (Juglans regia L.) Seleksiyon Yoluyla Islahı Üzerinde Araştırmalar. (Yüksek Lisans Tezi), KSÜ Fen Bil. Enst. 60 s, Kahramanmaraş.
• Paris, K., ve Uzun, A., 2015. Kayseri İlinde Yetişen Ceviz (Juglans regia L.) Genotiplerinde Fenolojik Özelliklerin ve Yan Dal Verimlerinin Belirlenmesi, Alatarım, 14 (1): 37.
• Serdar, Ü., Demir, T. ve Beyhan, N., 2001. Camili Yöresinde (Artvin-Borçka) Ceviz Seleksiyonu, Türkiye I.Ulusal Ceviz Sempozyumu, 5-8 Eylül, Tokat, 39-45.
• Serr, E. F., 1962. Selecting Sitable Walnut Varieties. Californica Agricultural Experimental Station Leat. 144. Davis, Californica.
• Sütyemez, M., 1998. Kahramanmaraş Bölgesinde Ceviz (Juglans regia L.) Seleksiyonu ve Seçilmiş Bazı Tiplerin Döllenme Biyolojileri Üzerine Araştırmalar, ÇÜ Fen Bil. Enst., 201s. Adana.
• Şahinbaş, T., 2001. Çatak ve Yöresi Cevizlerinin Seleksiyon Yolu İle Islahı Üzerine Araştırmalar. (Yüksek Lisans Tezi), YYÜ Fen Bil. Enst., 57 s. Van.
• Şen, S. M., 1980. Kuzeydoğu Anadolu ve Doğu Karadeniz Bölgesi Cevizlerinin (Juglans regia L.) Seleksiyon Yoluyla Islahı Üzerinde Araştırmalar. A.Ü.Z.F. Doçentlik Tezi, Erzurum.
• Şen, S. M., 1983. "Cevizlerde Meyve Boyutları İle Bazı Meyve Kalite Faktörleri Arasındaki İlişkiler", Bahçe 12 (2): 41-52, s.12.
• Şen, S.M., 1986. Ceviz yetiştiriciliği. Ondokuzmayıs Üniv.Ziraat Fak., Yayınları, Samsun.
• Şimşek, M. ve Osmanoğlu, A., 2010. Mazıdağı (Mardin) yöresindeki doğal cevizlerin (Juglans regia L.) seleksiyonu, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi (YYU J AGR SCI), 20(2): 131-137.
• Şimşek, M., 2010. Selection of walnut types with high fruit bearing and quality in Sanliurfa population, International Journal of the Physical Sciences, July 2010, Vol. 5(7), pp 992-996.
• Ünver, H. ve Çelik, M., 2005. Ankara yöresi cevizlerinin (Juglans regiaL.) seleksiyon yolu ile ıslahı, Yalova Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Arastırma Enstitüsü Dergisi, II. Ulusal Ceviz Sempozyumu Özel Sayısı, ISBN:1300-8943, Yalova, 7.
• Ünver, H., Sakar, E., ve Çelik, M., 2010. Ankara Yöresinde İç Oranı Yüksek Ceviz (Juglans Regia L.) Tiplerinin Belirlenmesi. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 14(3), 63-69.
• Yarılgaç, T., 1997. Gevaş yöresi cevizlerinin (Juglans regia L.) seleksiyon yoluyla ıslahı üzerinde araştırmalar. (Doktora tezi), Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bil. Enst., Van.
• Yılmaz, S., 2007. Geç Yapraklanan Ve Yan Dallarda Yüksek Oranda Meyve Veren Yeni Ceviz Tiplerinin (Juglans Regia L.) Seleksiyon Islahı. (Doktora Tezi), Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tokat.
• Yiğit, T., Sarıtepe, Y., Özer, A. S., Aslan, A., ve Erdoğan, A., 2013. Hekimhan (Malatya) yöresinde selekte edilen bazı ceviz (Juglans regia L.) tiplerinin fiziksel ve kimyasal özelliklerinin belirlenmesi. Meyve Bilimi, 1(1), 41-45.