GÜVENLİK İHRACI BAĞLAMINDA TÜRKİYE’NİN ÖZEL ASKERÎ-GÜVENLİK SİSTEMİ

Yıl 2019, , 25 - 54, 13.05.2019

Menderes Alpkutlu

https://doi.org/10.28956/gbd.562958

Öz

Yeni bin yılın
dünyası da insan ve devlete ait değerleri hedef alan çok çeşitli risk, tehdit
ve tehlike halleriyle dikkat çekmektedir. Hatta bugün, neredeyse hiçbir mekân
ve zaman diliminin yüzde yüz güven vermediği, anlık yöntem değiştiren bir
güvenlik örüntüsü öne çıkmaktadır. Bu hassasiyetin neticesi olan analitik bu
çalışma, önalıcı güvenlik (preemptive)
paradigmasıyla, Türkiye özel güvenlik uygulamasının sabiteleri üzerinden marka
değeri yükseltilmiş askerî şirket yapılanmasını tartışmaktadır. Konunun alt
başlıkları ise güvenlik olgusu ile Türkiye’nin bu sisteme eklemlenme mazisi ve
günceline tahsis edilmiştir.

Yöntem boyutuyla
makale, ulusal ve uluslararası nitel çalışmalar üzerinden, Türkiye’nin teorik
güvenlik havuzuna katkıyı önceleyen bir misyon ve tümdengelim metodunu içeren
bir vizyonla şekillenmektedir. Bu yolda beliren taktik hedefler aracılığıyla da
özel askerî şirketleşmenin avantajlarına ilişkin bir temaya odaklanılmaktadır.
Böylece, faaliyet gösteren iki özel askerî şirket örneği üzerinden sektörün
profesyonel bir yaklaşımla yapılandırılmasının Türkiye’nin önalıcı ulusal
güvenliğini tamamlayacağı tezi temellendirilmeye çalışılmaktadır.          

Anahtar Kelimeler

Güvenlik, Önalıcı Güvenlik, Özel Askerî Şirketler

IN THE CONTEXT OF SECURITY EXPORT TURKEY’S PRIVATE MILITARY-SECURITY SYSTEM

Öz

There are a lot of risks and threats that target human
and state values in the new millennium too. In so much that today, no place and
time period gives one hundred percent confidence to human around the world. In
this context, this analytic work, discusses the Turkey’s existing military
companies system with the preemptive paradigm, as a increased brand value,
through the constant application of the Turkey’s private security. In the
process, subtitles of the subject has been allocated to security, private
military companies and Turkey’s transition to this sector.

The text is being resulted with a vision that includes
deductive method by national and international qualitative studies. The article
aims to contribute to Turkey's current theoretical security pool. Through the
tactical objectives have been focused on the advantages of private military
companies to construct new approach to Turkey's preemptive based private
military-security companies. As a result, it’s being tried to contribute to
national security through the example of two private military companies that
have been activated in Turkey.

Anahtar Kelimeler

Security, Preemptive Security, Private Military Companies

Kaynakça

• Abrahamsen, R. ve Leander, A. (Ed.) (2015), Routledge Handbook of Private Security Studies, First Published by Routledge 2 Park Square, Milton Park: Abingdon, Oxon OX14 4 RN New York: Printed in the United States of America.
• Akbaba, Y. (2014), “6-7 Ekim Olayları” ve Çözüm Süreci, SETA Perspektif (setav.org), Sayı: 78 (Ekim 2014), ss. 1-5.
• Alatlı, A. (2018), Liyakati Çözersek 21. Yüzyıl Türklerin Yüzyılı Olur, (YT. 20.07.2018) Röportaj: Gülsüm İncekaya, https://www.aa.com.tr /tr/roportaj/liyakati-cozersek-21-yuzyil-turklerin-yuzyili-olur/1209288, (Erişim Tarihi: 27.11.2018).
• Alpkutlu, M. (2015), Türkiye’de Kentsel Dönüşümün Kamu Güvenliğine Etkisi, Kamu Yönetimi Sempozyumu II (Yer: İnönü Üniversitesi: 07-08.05.2015) Ankara: Türkiye Ortadoğu Amme Enstitüsü Yayınları.
• Alpkutlu, M. (2017), Türkiye’de Özel Güvenlik Politikasının Analizi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Polis Akademisi/Güvenlik Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Alpkutlu, M. (2018), Türkiye Özel Güvenlik Sektörüne Dönük Yeni Bir Hizmet Strateji, JSGA/Güvenlik Bilimler Dergisi, 7 (2), 175-202.
• Alyot, H. (2008), Türkiye’de Zabıta, Ankara: Emniyet Genel Müdürlüğü, Polis Akademisi Türk Polis Tarihi Araştırmaları Merkezî Yayınları-1, Kozan Ofset.
• Armaoğlu, F. (1999), 19. Yüzyıl Siyasi Tarihi (1789-1914), 2. Baskı, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Atılgan, A. (2009), “Özel Güvenlik”, Almanak Türkiye (2006-2008): Güvenlik Sektörü ve Demokratik Gözetim, Ali Bayramoğlu ve Ahmet İnsel (Ed.), TESEV Yayınları: İstanbul.
• Avant, D. D. (2008), “Private Security”, Security Studies: An Introduction, Paul D. Williams (Edited), Routledge, ss. 438-451.
• Aydın, A. H. (2002), “Özel Güvenlik Teşkilâtı: Kuruluşu, Görevleri, Yetkileri”, Polis Bilimleri Dergisi, C.4 (1-2), ss.123-136.
• Balibar, E. vd. (2014), Şiddet, Siyaset ve Medenilik: Karabasanlar İçinde Türkiye, Marıe-Claıre Caloz- Tschopp (Der.), İstanbul: İletişim Yayınları.
• Baylis, J. (2008), “Uluslararası İlişkilerde Güvenlik Kavramı”, Uluslararası İlişkiler, Cilt 5, Sayı 18 (Yaz, 2008), s.69-85.
• Bazı Kurum ve Kuruluşların Korunması ve Güvenliklerinin Sağlanması Hakkında Kanunun Uygulamasına İlişkin Yönetmelik, (YT. 28 Mart 1994), Resmi Gazete Sayısı: 21888 http://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/21888.pdf (erişim tarihi: 27.11.2018).
• Karabulut, B. (2011), Güvenlik: Küreselleşme Sürecinde Güvenliği Yeniden Düşünmek, Ankara: Barış Kitap Yayınları.
• Booth, K. (2012), Dünya Güvenliği Kuramı, Çağdaş Üngör (Tercüme), İstanbul: Küre Yayınları: 107.
• Bruneau, T. C. (2015), The US Experince in Contracting Out Security and Lesson for Other Countries”, Rev. Bras. Polit. Int. 58 (1), p. 230-248.
• Button, M. ve Dalda, Y. (2014), “Private Security Regulation in the European Union: Lesson for Turkey”, Improvement of Civilian Oversight of Internal Security Sector Project (OCOISS Phase II, TR 2011/324.02, Türkiye Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı ve Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı.
• Cambridge Dictionary, (2017), “Proactive and Preventive/pre-emtive” http://dictionary. cambridge.org/dictionary/english/proactive-preventive-pre-emtive, (Erişim Tarihi: 15.01.2017).
• Canikoğlu, E. (2015), Uluslararası Politika ve Birleşmiş Milletler Sisteminde Önalıcı Kuvvet Kullanma, Güvenlik Bilimleri Dergisi, (Kasım 2015), C. 4(2), ss. 123-148.
• Cihan, A., (2016), “The Private Security Industry in Turkey: Officer characteristics and their perception of training sufficiency”, Security Journal, Volume: 29, Issue: 2, pp. 169-184.
• Davenport, D. W. and Layfield, S. R. (2010), Handbook for Armed Private Security Contractors in Contingency Operations: Joint Warfighting Center Joint Doctrine Suffolk/Virginia, United States Joint Forces Command.
• DCAF (2006), “Private Military Companies ” United Nations instraw, Geneva Centre for the Democratic Control of Armed Forces (DCAF)- (04/2006) Gender and SSR Toolkit- Tool 10, p. 1-8 .
• DCAF (2008), Schulz, S. and Yeung, C. (Ed.), “Private Military and Security Companies and Gender” United Nations instraw, Geneva Centre for the Democratic Control of Armed Forces (DCAF)- Gender and SSR Toolkit- Tool 10, p. 1-24+4.
• DCAF (2017), “A Contract Guidance Tool for Private Military and Security Services: Promoting Accountability and Respect for Human Rights and International Humanitarian Law” A Centre for Security Development and the Rule of Law (DCAF)- Federal Department of Foreign Affairs (FDFA), Geneva/Switzerland p. 1-39.
• Derdiman, C. (2013), “Özel Güvenlik Hizmetlerinin Niteliği ve Etkin Bir Şekilde Yürütülmesi İçin Yapılması Gereken Düzenlemeler” 3. Ulusal Özel Güvenlik Sempozyumu (1-2 Mart 2013/ Gaziantep Fıstık Basın Yayın Reklamcılık, ss. 37-56.
• Eroğlu, E. (2015), Özel Askerî Şirketlerin Devlete Etkileri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Fırat, S. (2008), Yoksulluk, Kentlerde Suç Artışı ve Kent Merkezlerinde Özel Güvenlik Hizmeti Verilmesi, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10/3, ss. 201-228.
• Giddens, A. (2004), Modernliğin Sonuçları, Ersin Kuşdil (Çev.), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• GPO Report, (2007), Iraqi Reconstruction: Reliance on Private Military Contractors and Status Report (February 7, 2007), Fist Session, Serrial No: 110-11, U.S. Goverment Printing Office, Washington, p. 36-546.
• Haspolat, E. (2012), Neoliberalizm ve Baskı Aygıtının Dönüşümü: Türkiye' de ÖG’nin Gelişimi, Ankara: NotaBene Yayınları.
• Hurst, M. (2008), “After Blackwater: A Mission-Focused Jurisdictional Regime for Private Military Contractors During Contingency Operations, The George Washington Law Review, Vol. 76, No: 5, ss. 1308-1326.
• Isenberg, D. (2009), Private Military Contractors and U.S. Grand Strategy, International Peace Research Institute, PRIO Report 1/2009, Oslo/ Hausmanns gate 7-Norway, p.1-50.
• Karacan, E. (2011), Job Satisfaction of Private Security Guards, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (22) 2011/2: 203-239.
• Karpat, K. H. (2011), Türk Siyasi Tarihi: Siyasal Sistemin Evrimi, Ceren Elitez (Çev.), 2. Baskı, İstanbul: Timaş Yayınları.
• Kinsey, C. P., Hansen, S. J. and Franklin, G. (2009) 'The İmpact of Private Security Companies on Somalia's Governance Networks', Cambridge Review of International Affairs, 22: 1, 147-161.
• Kodaman, B. (2010), Ermenileri Aşiret Süvari Alayları ve II. Abdulhamid, Sosyal Bilimler Dergisi, S. 24, ss. 1-12.
• Köni, H. (2005), “Küresel Yönetişim ve Ulus Devletler”, Küreselleşme Ekseninde Türkiye İçin Stratejik Öngörüler, Bilal Karabulut (Ed.), 2. Baskı, Ankara: Platin Yayınları.
• Lindley- French, J. (2004), “The Revolution in Security Affairs: Hard and Soft Security Dinamics in the 21’st Century”, European Security, 13: 1-2, p. 1-15.
• Malinić, B. (2014), Confluence of Power: Private Military And Security Companies in Asymmetric Governance, Unpuplished Master Thesis, School of Advanced Social Studies, Nova Gorica.
• Neocleous, M. (2013), Toplumsal Düzenin İnşası: Polis Erkinin Eleştirel Teorisi, (Çeviren: Ahmet Bekmen), İstanbul: h2o Yayınları.
• Niyazi, M. (2007) Türk Devlet Felsefesi, 7. Baskı, İstanbul: Ötüken Yayınları.
• ODASD, (2018), “Contractor Support of U.S. Operations in the USCENTCOM Area of Responsility” (Irak, Afganistan ve Suriye’deki Özel Askerî Şirketler ile Personel Durumunu İçeren Rapor) United States of America Department of Defense and Deputy Assistant Secretary of Defense, Prepared by ODASD (July 2018), p. 1-6.
• ÖGHDK (Özel Güvenlik Hizmetlerine Dâir Kanun), (2004), Kanun Numarası: 5188, (Kabul tarihî: 10.06.2004), (Yayımlandığı Resmî Gazete: 26.06.2004), S. 25504.
• Öğün, S. S. (2018), Açmaz, (yayın tarihi: 18.10.2018), https://www.yenisafak.com/ yazarlar/suleymanseyfiogun/acmaz-2047751, Erişim Tarihi: 16.11.2018).
• Özel Güvenlik Yönetmeliği, (1994), Bazı Kurum ve Kuruluşların Korunması ve Güvenliklerinin Sağlanmasında Hakkın Kanunun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik, (Resmî Gazete yayım tarihi ve sayısı. 28 Mart 1994-21888).
• Paker, E. B. (2012), Küresel Güvenlik Kompleksi: Uluslararası Siyaset ve Güvenlik, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Perlo-Freeman, S. at el (2008), “The Private Military Services Industry”, SIPRI Insights on Peace and Security, No: 2008/1, p. 1-20.
• Ranciére, J. (2018), Cahil Hoca: Zihinsel Özgürlük Üzerine Beş Ders, 3. Baskı, İstanbul: Metis Yayınları.
• Snell, A. (2011), The Absence of Justice: Private Military Contractors, Sexual Assualt, and The U.S. Goverment’s Policy of İndifference, University of Illinois Law Review, Voll. 2011, pp. 1125-1164.
• Sun Tzu, (2018), Savaş Sanatı, (Çeviren: Sevda Baytaş), İstanbul: Destek Yayınları.
• Tangör, B. ve Yalçınkaya, H. (2010), Güvenlik Yönetişimi Çerçevesinde Özel Askerî Şirketler, Uluslararası İlişkiler Akademik Dergisi, Vol. 7, No: 25 (Bahar/spring 2010), pp. 127-154.
• Telci, İ. N. (2018), Cemal Kaçıkçı Cinayeti ve Ortadoğu Siyasetinin Geleceği; Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları, Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları S. 259 (Ekim), www.setav.org.
• Thurnher, J. (2008) “Drowning in Blackwater: How Weak Accountability Over Private Security Contractors Significantly Undermines Counterinsurgency Efforts” (July 1, 2008). Army Lawyer 64 (July 2008). Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=2296362.
• Topal, A. H. (2011), Özel Askerî Şirketler, AUHFD, 60 (4), 2011, ss 963-1071.
• TRTWorld (2018), News: Erik Prince, TRTWorld Nexus, Yapımcı: L. Desborough (yayın tarihi: 02.12.2018/00:35).
• UNDSS, (2012), “UNSMS Security Management Operations Manuel”, Guidelines on the Use of Armed Security Services from Private Security Companies- Annex B/ Model Contract, Date: 08 November 2012, p. 1-63.
• www.aa.com.tr (2017), Başbakan Yardımcısı Akdağ: Suriyeliler için harcanan toplam maliyet 84 milyar 880 milyon lira, (yayın tarihi: 05.12.2017), https://www.aa.com.tr/tr/ekonomi/basbakan-yardimcisi-akdag-suriyeliler-icin-harcanan-toplam-maliyet-84-milyar-880-milyon-lira/990509 (Erişim Tarihi: 06.12.2018).
• www.bbc.com, (2018), “2011’den 2018’e Suriye Ordusunun Dönüşümü”, (yayın tarihi: 30 Ocak 2018), https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-42862756, (Erişim Tarihi: 07.12.2018).
• www.hurriyet.com.tr, (2014), “Başkentte Özel Komando Akademisi” (YT. 14.10.2014), http://www.hurriyet.com.tr/baskent-e-ozel-komando-akademisi-27356509, (Erişim Tarihi: 22.11.2018).
• www.kktc.itu.edu.tr, (2018), “İTÜ ile Akademik Sancak İşbirliği İmzaladı” (yayın tarihi: 29.12.2016), http://www.kktc.itu.edu.tr /index.php/tr/ newscategoryblog/36-rektorluk/133-29-12-2016-haber,(Erişim Tarihi: 22.11.2018).
• www.ntv.com.tr, (2017), Türk Askerî İki Yıl Daha Afganistan’da (yayın tarihi: 05.01.2017), https://www.ntv.com.tr/turkiye/turk-askerî-2-yil-daha-afganistanda,iEJlwExVLE6_V7Mpr6 dZUw (Erişim Tarihi: 06.12.2018).
• www.ozelguvenlik.pol.tr, (2017), “5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetleri Kanunu Çerçevesinde Yürütülen Faaliyetler ile İlgili İstatistiki Tablo” http://www.ozelguvenlik.pol.tr/, (Erişim Tarihi: 26.02.2017).
• www.sadat.com.tr (2018), SADAT Uluslararası Savunma Danışmanlığı, http://www.sadat.com.tr/tr/ (Erişim Tarihi: 22.11.2018).
• www.tdk.gov.tr, (2018), Büyük Türkçe Sözlük, http://www.tdk.gov.tr/index. php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5c0d8eb781cd89.08738441, (Erişim Tarihi: 10.12.2018).
• www.sinavsonuc.ozelguvenlik.pol.tr/Teskilat/GenelTeskilatIstatistik.aspx (Erişim Tarihi: 10.12.2017).
• Yalçın, H.asan B.asri, (2017) Ulusal Güvenlik Stratejisi: ABD- İngiltere-Fransa-Rusya-Çin, 2. Baskı, İstanbul: SETA Yayınları.
• Yeldan, E. (2013), Küreselleşme Sürecinde Türkiye Ekonomisi, 17. Baskı, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Yılmaz, S. (2007), “21’inci Yüzyılda Güvenlik Alanının Yeni Sivil Aktörleri: Özel Askerî Şirketler ve Kontratçı Firmalar”, Güvenlik Stratejileri Dergisi, S. 6, C. 3, ss. 45-70 .