DOĞU AKDENİZ’DE DENİZ YETKİ ALANLARI VE ENERJİ KAYNAKLARI ÇERÇEVESİNDE TÜRKİYE’NİN ENERJİ GÜVENLİĞİ

Yıl 2019, Cilt: 8 Sayı: 1, 85 - 106, 13.05.2019

Hasan Sencer Peker , Kübra Öztürk Oktay Yavuz Şensoy

https://doi.org/10.28956/gbd.562972

Cited By: 8

Öz

Dünyada artan
enerji ihtiyacı ve bağımlılığı; tarihsel önemini yüzyıllardır koruyan Doğu
Akdeniz’i günümüzde tekrar diplomasinin merkezine çekmeye başlamıştır. Doğu
Akdeniz’de bulunan hidrokarbon rezervleri kıyıdaş devletlerin bu rezervler
üzerinde arama ve yararlanma hakkı iddia etmeleri ve bu iddia edilmiş haklarını
hukuki zemine oturtabilmek için ikili anlaşmalar yapmalarına sebep olmuştur.
Ancak bu rezervlerden yararlanma hakkının hem Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin
varlığını hem de Türkiye ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti arasındaki ikili
anlaşmayı göz ardı etmesi sebebiyle bölgede bir takım gerilimler ortaya
çıkmaktadır. Kıbrıs adasının hukuki durumu da göz önünde bulundurulduğunda,
rezervlerden elde edilen ekonomik değerlerin hem ada halkının ortak çıkarına
sunulmaması hem de Türkiye’nin Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ile anlaşmasından
doğan yetki alanlarının gasp edilmesi açısından önemi bulunmaktadır.

Bu çalışmada,
Doğu Akdeniz’deki tarafların iddia ettiği yetki alanları ve bu alanlardan elde
edilen çıktının paylaşımı uluslararası hukuk nezdinde bir zemine oturtulmaya
çalışılacaktır. Bu sebeple önce Doğu Akdeniz’deki yetki alanlarının
Uluslararası Deniz Hukuku’na uygun biçimde ayrımı yapılacak olup sonrasında
Kıbrıs adasının ve Türkiye’nin Doğu Akdeniz’deki konumuna değinilmiştir. Güney
Kıbrıs Rum Yönetimi’nin adanın tek söz sahibi ve temsilcisi gibi davranmasının
uluslararası hukuka aykırılığından bahsedilecek olup olası çözüm yollarına da
değinilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Enerji Güvenliği, Doğu Akdeniz, Deniz Yetki Alanı

TURKEY'S ENERGY SECURITY IN THE FRAMEWORK OF THE EASTERN MEDITERRANEAN SEA JURISDICTION AND ENERGY RESOURCES

Öz

The Eastern
Mediterranean, which has preserved its historical significance for centuries,
has once again become the center of diplomacy due to increasing energy needs
and dependence in the world. The hydrocarbon reserves in the Eastern Mediterranean
have led the riparian states to claim the right to seek and exploit these
reserves and to make bilateral agreements to put these alleged rights on a
legal basis. However, that the
right to benefit from these reserves ignores both the existence of Northern
Cyrup Turkish Republic and bilateral agreements between Turkey and the Turkish
Republic of Northern Cyprus has caused a series of tensions in the regions.  Considering the
legal situation of the island of Cyprus, economic values obtained from reserves
have significance in terms of not presenting in the common interest of the
people of the island and entrenching upon Turkey’s jurisdiction arising from
the agreement with the Turkish Republic of Northern Cyprus.

In this study, it
will be tried to explain the fields of jurisdiction claimed by the parties in
the Eastern Mediterranean and the sharing of the output from these fields on
the basis of international law. Therefore, firstly the jurisdiction of the
Eastern Mediterranean has been differentiated according to the International
Maritime Law and then It has been referred to the location in the eastern
Mediterranean island of Cyprus and Turkey. It has been
mentioned that the Greek Cypriot Administration's acting as the sole
spokesperson and representative of the island is contrary to international law,
and then the possible solutions have been addressed.

Anahtar Kelimeler

Energy Security, East Mediterranean, Maritime Jurisdiction Area

Kaynakça

• Adamides, C., Christou, O. (2015). Energy Security and the Transformation of Regional Securitization Relations in the Eastern Mediterranean. In: Katsikides S., Koktsidis P. (eds) Societies in Transition. Springer, Cham.
• Ateşoğlu Güney, N. (2018). EastMed Kardeşliği Doğu Akdeniz’in Sularını Neden Bulandırıyor?. Star Gazetesi, Açık Görüş. Erişim Tarihi: 16 Ağustos 2018, http://www.star.com.tr/acik-gorus/eastmed-kardesligi--dogu-akdenizin-sularini-neden-bulandiriyor-haber-1371663/.
• Ayoub, M. (2017). Lebanon Finally Bookds Its Place on the EastMed O&G Map. Erişim Tarihi: 10 Ekim 2018, http://www.lebanongasandoil.com/index. php/news-details/155.
• Balcıoğlu, H. (2016). Deniz Yetki Alanları Uyuşmazlıkları Kapsamında Doğu Akdeniz’de Durum Değerlendirmesi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gelişim Üniversitesi, İstanbul.
• Başeren, S. H. (2013). Doğu Akdeniz’de Hukuk ve Siyaset (Ed. Sertaç Hami Başeren) Doğu Akdeniz Yetki Alanları Sınırlandırması Sorunu: Tarafların Görüşleri, Uluslararası Hukuk Kurallarına Göre Çözüm ve Sondaj Krizi.(ss.253-305). Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayın No: 608.
• Başeren, S.H., Doğu Akdeniz’de Gerilim. Erişim Tarihi: 15 Mayıs 2018, http://tudav.org/calismalar/deniz-alanlari/munhasir-ekonomik-bolge/dogu-akdeniz-serhat-h-baseren/.
• Bayram, Ö. ve Başeren, S. H. (2008). The Exclusive Economic Zone Debates in Eastern Mediterranean Sea and Fisheries., Journal of Black Sea/Mediterranean Environment, (ss.77-83). 14, (2).
• Birleşmiş Milletler (2001). Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi. Erişim Tarihi: 10 Mayıs 2018, http://www.unicankara.org.tr/doc_pdf/ denizhukuku.pdf.
• Boutros, E. (2018). Natural Gas in East-Mediterranean Basin – Changing the Energy Landscape. Energy Paper – Situation Analysis. Doha, 2018.
• Deniz Kuvvetleri Komutanlığı (2006). Akdeniz Kalkanı Harekatı. Erişim Tarihi: 28 Mayıs 2018, https://www.dzkk.tsk.tr/icerik.php?dil=1&icerik_id=28.
• Eran, O. (2018). Could Natural Gas in the Mediterranean Spark the Third Lebanese War?, Jerusalem Post. Erişim Tarihi: 09 Nisan 2018. http://www.jpost.com/Opinion/Could-natural-gas-in-the-Mediterranean-spark-the-Third-Lebanese-War-542911.
• Gorvett, J. (2016). Cyprus in the Middle, Nicosia Holds the Keys to Syria, the Migrant Crisis, and Gas in the Eastern Mediterranean. Erişim Tarihi: 10 Nisan 2018, https://www.foreignaffairs.com/articles/cyprus/2016-01-12/cyprus-middle.
• IEA (2018). Energy Security. Erişim Tarihi: 18 Aralık 2018, https://www.iea.org/topics/energysecurity.
• Kedikli, U. ve Çalağan, Ö. (2017, Mart). Enerji Alanında Bir Rekabet Sahası Olarak Doğu Akdeniz’in Önemi. S. Erdoğan, D. Ç. Yıldırım, A. Gedikli (Ed.) International Congress of Energy, Economy and Security Abstract Book, (ss. 36-55). İstanbul.
• Pazarcı, H. (2015). Uluslararası Hukuk. Ankara: Turhan Yayınevi.
• Stratfor (2018). The Eastern Mediterranean’s New Great Game Over Natural Gas. Erişim Tarihi: 15.10.2018, https://worldview.stratfor.com/article/eastern-mediterraneans-new-great-game-over-natural-gas?utm_source=Twitter& utm_medium=social&utm_campaign=article.
• Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı (2007), 30 Ocak 2007 Tarihli Türk Dışişleri Bakanlığı Basın Açıklaması. Erişim Tarihi: 22 Temmuz 2018, http://mfa.gov.tr/MFA_tr/BasinEnformasyon/Aciklamalar/2007/Ocak/NO18_30Ocak2007.html.
• United States Geology Survey (2010). Assessment of Undiscovered Oil and Gas Resouces of the Nile Delta Basin Province, Eastern Mediterranean.
• United States Geology Survey (2010). Assessment of Undiscovered Oil and Gas Resources of the Levant Basin Province, Eastern Mediterranean.
• Yaycı, C. (2012). Doğu Akdeniz’de Yetki Alanlarının Paylaşılması Sorunu ve Türkiye, Bilge Strateji, 4, (6), (ss. 1-70).
• Yuri M. Z. (2016, Eylül). More Trouble in the Eastern Mediterranean. Erişim Tarihi: 10 Aralık 2018, https://www.foreignaffairs.com/articles/cyprus/2013-09-03/more-trouble-eastern-mediterranean.
• Yücel, A., Kaya, İ. (2018). Uluslararası Hukuk Temel Ders Kitabı, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Zahr, A. (2017). Challenges of and East Med Pipeline. CyprusMail Online. Erişim Tarihi: 20 Aralık 2018, https://cyprus-mail.com/2017/07/02/challenges-east-med-pipeline/.