THE GEOPOLITICS OF UKRAINE WITHIN THE FRAMEWORK OF THE CONFLICT OF CATHOLICISM-ORTHODOXY

Yıl 2020, Cilt: 9 Sayı: 1, 205 - 220, 12.05.2020

Tarık Demir

https://doi.org/10.28956/gbd.736159

Cited By: 1

Öz

The social sources of power was evaluated under four categoris as political, military, economic and idelogical by Michael Mann. In this study the focus is on the religion as one of the sources of ideological power and its influence upon social separation based on Catholicism-Orthodoxy dichotomy existing in the Slavic world from the past to present. The existence of religious discourse accompanying the conflicts occurred in Eastern Europe and Baltic region has been a source of legitimacy for regional powers in the identification of territorial boundaries and in the organization of societies. Basically the citated struggle occurred on the territory of Ukraine between Russia and Poland due to geopolitical reasons accompanied a religious discourse through a relationship of sectarian opposition based on Catholicism-Orthodox dichotomy. The Russians and the Poles associated with the different denominations of Christianity as two Slavic nations triggered such a sectarian opposition process. As a result, a uncompromising sectarian opposition between Eastern and Western Slavs formed and it existed until present. In this study besides this relationship of sectarian opposition was analyzed in the context of the concept of pravoslavie which means Slavic law or custom. Apart from this, it can be stated that in the history of the struggle of the Polish and Russian states to dominate the geography of Ukraine, the fact that both political units were related to the different denominations of Christianity constitutes important turning points. The time span of the study was the time when the Polish King Mieszko I (966) and Russian Knez Vladimir (988) joined to Christianity and the period until the Pereslav Treaty of 1654, when Ukraine was tied to Russia.

Anahtar Kelimeler

Ukraine, Catholicism, Orthodoxy, Poland, Russia

KATOLİKLİK-ORTODOKSLUK ÇATIŞMASI ÇERÇEVESİNDE UKRAYNA’NIN JEOPOLİTİĞİ

Öz

Öz
Michael Mann tarafından toplumsal iktidar kaynakları ideolojik, ekonomik, askeri ve politik olmak üzere dört kategori altında değerlendirilmiştir. Çalışmada ideolojik iktidar kaynaklarından biri olan din kurumunun geçmişten bugüne Slav dünyasının Katoliklik-Ortodoksluk temelli bölünmüşlüğündeki rolüne değinilmiştir. Doğu Avrupa ve Baltık bölgesinde geçmişten bugüne kadar süregelen çatışmalara eşlik eden dinsel söylemin varlığı, ülkesel sınırların belirlenmesi ve toplumların örgütlenmesinde bölgesel güçler için meşruiyet kaynağı olagelmiştir. Temel olarak Ukrayna toprakları üzerinde Rusya ve Polonya arasında jeopolitik nedenlerden dolayı cereyan eden bu mücadeleye, Katoliklik-Ortodoksluk temelli bir mezhepsel karşıtlık ilişkisi üzerinden dinsel bir söylem eşlik etmiştir. Böylesi bir mezhepsel karşıtlık sürecinin oluşmasında, iki Slav ulusu olarak Rusların ve Polonyalıların Hıristiyanlığın farklı mezheplerine iltisak etmeleri sebep olmuştur. Bunun sonucu olarak da Doğu ve Batı Slavları arasında günümüze kadar varlığını sürdürecek olan ve telifi zor görünen bir mezhepsel karşıtlık oluşmuştur. Çalışmada ayrıca bu mezhep temelli karşıtlık ilişkisi Slav hukuku ya da töresi anlamına gelen “pravoslavie” kavramı ışığında analiz edilmiştir. Bunun dışında Polonya ve Rusya devletlerinin Ukrayna coğrafyasına hâkim olma mücadelesine bakıldığında her iki siyasi birimin de Hıristiyanlık inancının farklı mezheplerine iltisak etmelerinin önemli dönüm noktalarını oluşturduğu görülmektedir. Dolayısıyla çalışmanın zaman aralığını Polonya Kralı I. Mieszko’nun (966) ve Rus Knezi Vladimir’in (988) paganlıktan Hıristiyanlığa iltisak ettikleri tarih ile Ukrayna topraklarının Rusya’ya bağlandığı 1654 tarihli Pereslav Antlaşması’na kadar olan dönem teşkil etmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ukrayna, Katoliklik, Ortodoksluk, Polonya, Rusya

Kaynakça

• Arık, S. (2010). Kuruluşundan XVII. Yüzyıla Polonya Tarihi. Ankara: KÖKSAV.
• Armaoğlu, F. (2007). 19. Yüzyıl Siyasi Tarihi (1789-1914). İstanbul: Alkım Yayınları.
• Babiniotis, G. (2011). Lexiko Tis Neas Ellinikis Glossas. Athens: Kentro Lexikologias.
• De Madariaga, I. (2012) Korkunç Ivan. Çev. Emin Tanrıyar. İstanbul: Türk İş Bankası Yayınları.
• Demir, T. (2016). “Us and The Other Diffrentiation in Taras Bulba”, Cultural and Humanities Research New Reviews and Perspectives (Ed: Eyup Saritas), North America: Trafford Publishing.
• Dualı, Ş. M. (2014). Başlangıçtan Günümüze Rusya’da Din-Devlet İlişkileri. İstanbul: İz Yayıncılık.
• Fedorov, V. (2001). Pravoslavie: Pro et Contra. Russkogo Hristianskogo Gumanitarnogo Instituta. Sankt Peterburg.
• Figes, O. (2009). Nataşa’nın Dansı: Rusya’nın Kültürel Tarihi. İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
• Hosking, G. (2011). Rusya ve Ruslar. İstanbul: İletişim Yayınları.
• http://magazines.russ.ru/nz/2007/55/ha10.html
• http://www.yabloko.ru/Themes/Belarus/belarus-33.html
• http://www.islamansiklopedisi.info/dia/ayrmetin.php?idno=420074
• İnalcık, H. (2017). Kırım Hanlığı Tarihi Üzerine Araştırmalar 1441-1700. İstanbul: İş Bankası Yayınları.
• Mann, M. (2011). Devletler, Savaş ve Kapitalizm, Politik Sosyoloji İncelemeleri. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Mann, M. (2012). İktidarın Tarihi. Cilt-1. Ankara: Phoenix Yayınevi.
• Novoselyskiy, A. A. (2011). XVII. Yüzyılın Birinci Yarısında Moskova Devletinin Tatarlarla Mücadelesi. Ankara: TTK.
• Omeljan Pritsak Armağanı (A Tribute to Omeljan Pritsak). (2007). (Ed. Prof. Dr. Mehmet Alpargu ve Doç. Dr. Yücel Öztürk). Sakarya.
• Plokhy, S. (2011). The cossacks and Religion in Early Modern Ukraine. Great Britain: Oxford University Press.
• Plokhy, S. (2017). Avrupa’nın Kapıları Ukrayna Tarihi. Çev: Gözde Erdoğan vd. İstanbul: Feylesof Yayınları.
• Poppe, A. (2007). Christian Russia in the Making. Cornwall: Ashgate Publishing.
• Rykała, A. (2017). Polonya’daki Ulusal, Etnik ve Dini Azınlıkların Oluşumları ile Tarihsel ve Coğrafi-Politik Koşulları, Sosyal Bilimler Işığında Polonya Cumhuriyeti. (Ed. Prof. Dr. Emin Atasoy ve Prof. Dr. Jan A. Wendt), İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Skinner, B. (2005). The Irreparable Church Schism: Russian Orthodox Identity and Its Historical Encounter with Catholicism. Indiana: Indiana University Press.
• Snyder, T. (2003). The Reconstruction of Nations: Poland, Ukraine, Lithuania, Belarus (1569–1999). New Haven&London: Yale University.
• Sorokin, V. V. (2007). Pravo i Pravoslavie. Izd-vo. Alt. un-ta. Barnaul.
• Swan, O. E. (2015). Kaleidoscope of Poland A Cultural Encyclopedia. Krakow: Prolog Publishing. Verhovskiy, A. M. (2003). Politicheskoe Pravoslavie. Tsentr Sova. Moskva, 2003.
• Yoon, S. (2005). Transformation of a Ukrainian Cossack into a Russian Warrior: Gogol’s 1842 “Taras Bulba”. The Slavic and East European Journal. Vol. 49. No. 3.
• Zarycki, T. (2004). Uses of Russia: The Role of Russia in the Modern Polish National Identity, East European Politics and Societies. Vol. 18. No. 4.
• Zenkovsky, V.V. (1963). The Spirit of Russian Orthodoxy. Russian Review. Vol. 22, No. 1. pp. 38-55.