EGEMENLİK VE İNSANCIL MÜDAHALE: ÇELİŞKİLİ BİR KURAM OLARAK ULUSLARARASI HUKUK

Yıl 2021, Cilt: 10 Sayı: 1, 31 - 58, 26.05.2021

Burak Güneş

https://doi.org/10.28956/gbd.842997

Cited By: 2

Öz

Bu çalışmada, Eleştirel Hukuk Çalışmalarının -bilhassa Martti Koskenniemi’nin- kavramlarına başvurularak, “egemenlik ve insancıl müdahale” ikili karşıtlığı hususunda değerlendirmeler yapılacaktır. Devletlerin ulusal çıkarlarının gerektirdiği konu ve zamanlarda, gerek egemenlik haklarına gerekse insancıl müdahaleye vurgu yapabildikleri görülmektedir. Bu iki kavram arasında, itme ve çekmeden kaynaklanan bir felç durumu söz konusudur. Bu felç durumu, egemenlik nosyonunun başat olduğu bir sistemde açmazı derinleştirmekte ve bu iki kavram arasında bir taraf seçimini imkânsız kılmaktadır. Söz konusu açmazın çözümü için ortaya atılan Koruma Sorumluluğu (R2P) doktrini, insancıl nedenlerle müdahaleyi “egemenliğin” bir sonucu olarak kodlayarak söz konusu açmazı çözmeye çalışmıştır. Ne var ki bu hâliyle doktrin devlet davranışlarının bir “apolojisi” olmaktan kurtulamamaktadır. Sonuç olarak yapısından dolayı son derece esnek olan uluslararası hukuk, taraflar arasındaki en küçük bir güç eşitsizliğinde güçlüden yana tavır almaktadır. Bu nedenle “adalet” ilkesinin yeniden sisteme entegre edilmesi, söz konusu açmazın çözümünde bir yol olabilir.

Anahtar Kelimeler

Uluslararası Hukuk, Eleştirel Hukuk Çalışmaları, Egemenlik, İnsancıl Müdahale, Koruma Sorumluluğu

SOVEREIGNTY AND HUMANITARIAN INTERVENTION: INTERNATIONAL LAW AS A CONTRADICTORY THEORY

Öz

In this study, the duality of "sovereignty and humanitarian intervention" will be put on the table by adopting the concepts of Critical Legal Studies – especially those introduced by Martti Koskenniemi. It is seen that states can emphasize both the rights of sovereignty and humanitarian intervention in the circumstances necessitated by their national interests. Between these two concepts, there is a paralysis caused by pushing and pulling. This paralysis deepens the dilemma in a system where the notion of sovereignty is principal and makes it impossible to choose a side between these two concepts. The Responsibility to Protect (R2P) doctrine was put forward to solve the dilemma in question by coding humanitarian intervention as the result of sovereignty. However, the doctrine cannot escape from being an "apology" for state behaviour. As a result, international law, which is extremely flexible due to its structure, stands with the powerful side in the situation of inequality between the parties. Therefore, reintegration of the principle of "justice" into the system can be a way to solve this dilemma.

Anahtar Kelimeler

International Law, Critical Legal Studies, Sovereignty, Humanitarian Intervention, Responsibility to Protect

Kaynakça

• Anghie, A. (2004). Imperialism, Sovereignty and the Making of International Law. New York: Cambridge University Press.
• Arsava, A. F. (2011). Egemenlik ve Koruma Sorumluluğu. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 15(1), 101-124.
• Austin, J. (1995). The province of jurisprudence determined. New York: Cambridge University Press.
• Borgen, C. J. (2009). The Language of Law and the Practice of Politics: Great Powers and the Rhetoric of Self Determination in the Cases of Kosovo and South Ossetia. Chicago Journal of International Law, 10, 1-33.
• Dağı, İ.D. (2006). Normatif Yaklaşımlar: Adalet, Eşitlik ve İnsan Hakları. In A. Eralp (Ed.), Devlet ve Ötesi: Uluslararası İlişkilerde Temel Kavramlar. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Declaration on Principles of International Law Concerning Friendly Relations and Co-operation among States in Accordance with the Charter of the United Nations, UN Doc. A/RES/2625 (XXV), October 24, 1970.
• Denk, E. (2011). Uluslararası Hukukun Dayanağına İlişkin Görüşlerin Dönemsellikleri Sorunu: Doğal Hukuk Görüşü Örneği. Bilge Strateji, 3(5), 99-126.
• Denk, E. (2014). Uluslararası İlişkilerin Hukuku: Vestfalyan Sistemden Küreselleşmeye. E. Balta. (Ed.), Küresel Siyasete Giriş: Uluslararası İlişkilerde Kavramlar, Teoriler, Süreçler (ss.51-74). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Denk, E. (2015). Uluslararası Örgütler Hukuku Birleşmiş Milletler Sistemi. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Draper, G. I. A. D. (2015). Savaşa Dair Hukuk Fikirlerinin Gelişiminde Grotius'un Yeri (B. Beşgül, Trans.). Hedley Bull, Benedict Kingsbury & Adam Roberts (Ed.), Hugo Grotius ve Uluslararası İlişkiler. İstanbul: Uluslararası İlişkiler Kütüphanesi, ss.177-208.
• Falk, R. A. (Ed.) (1969). The Vietnam War and International law (Vol. I). New Jersey: Princeton University Press.
• Griffiths, M. ve diğerleri. (2008). International Relations The Key Concepts. London & New York: Routledge.
• Grotius, H. (2011). Savaş ve Barış Hukuku. (S. Meray, Çev.) Ankara: Say Yayınları.
• Güneş, B. (2020). International Law on States Arming Non-state Groups. Ankara: Orion Kitabevi.
• Hart, H. L. A. (1994). The Concept of Law. Oxford: Clarendon Press. Heywood, A. 2016. Siyasetin ve Uluslararası İlişkilerin Temel Kavramları. (F.Bakırcı, Çev.) Ankara: BB101.
• International Commission on Intervention and State Sovereignty (ICISS). (2001). The Responsibility to Protect. Ottawa: the International Development Research Centre.
• Kelsen, H. (2016). Saf Hukuk Kuramı: Hukuk Kuramının Sorunlarına Giriş. İstanbul: Nora kitap.
• Koskenniemi, M. (2005). From Apology to Utopia: The Structure of International Legal Argument. New York: Cambridge University Press.
• Koskenniemi, M. (2011). the Politics of International Law. Portland: Hart Publishing.
• Kosovo, T. I. I. C. O. (2000). The Kosovo Report: Conflict, International Response, Lessons Learned. New York: Oxford University Press.
• Malanczuk, P. (1997). Akehurst's Modern Introduction to International Law. London: Routledge.
• Mangır, D. Ş. (2015). Uluslararası Toplumun Anayasası: Jus Cogens. Ankara: Nobel Yayınevi. Martin Griffiths, T. O. C. a. S. C. R. (2008). International Relations The Key Concepts. London & New York: Routledge.
• On the Situation in the Libyan Arab Jamahiriya, UN Doc. S/RES/1973 (2011), March 17, 2011.
• Polat, N. (1999). Ahlak,Siyaset, Şiddet: Bir Kuram Olarak Uluslararası Hukuk. İstanbul: Kızıl Elma Yayıncılık.
• Polat, N. (2012). International Relations Meaning and Mimesis. London: Routledge.
• Rawls, J. (1999). A Theory of Justice. Cambridge: Harvard University Press.
• Robert, J. B. et.al. (1996). International Rules: Approaches from International Law and International Relations. New York: Oxford University Press.
• Roberts, A. (2000). The So-Called ‘Right’ of Humanitarian Intervention. Yearbook of International Humanitarian Law, 3, 3–51.
• Sever, D. Ç. (2015). İdeolojik Bir Kavram Olarak Hukuki Eşitlik. B. Erdağı. (Ed.). Liberal Hakların, Hukukun ve Devletin Sınırları (ss. 29-58). Ankara: NotaBene.
• Shaw, M. N. (2008). International Law. New York: Cambridge University Press.
• South West Africa, Second Phase, Judgment, ICJ Reports, July 18, 1966, s.6.
• Tamanaha, B. Z. (2004). On the Rule of Law: History, Politics, Theory. New York: Cambridge University Press.
• Taşdemir, F. (2016). Suriye İç Savaşı’na Üçüncü Devletlein Müdahalesi ve Uluslararası Hukuk. F. Taşdemir (Ed.), Suriye: Çatışma ve Uluslararası -Hukuk (ss. 157-182). Ankara: Nobel Yayınevi.
• Teschke, B. (2017). 1648 Söylencesi: Sınıf, Jeopolitik ve Modern Uluslararası İlişkilerin Kuruluşu. İstanbul: Can Yayınları.
• Teson, F. R. (1998). A Philosophy of International law. Colorado: Westview Press. UN Charter 1945, 1 UNTS xvi.
• Uzun, E. (2015a). H.L.A. Hart: Kurallar Sistemi Olarak Hukuk. E. Uzun. (Ed.), Çağdaş Hukuk Düşüncesine Giriş (ss.139-165). İstanbul: İthaki.
• Uzun, E. (2015b). John Austin: Analitik Pozitivizm. E. Uzun. (Ed.), Çağdaş Hukuk Düşüncesine Giriş (ss.11-28). İstanbul: İthaki Yayınlar. VCLT 1969, UNTS, vol. 1155, p. 331.
• Vitoria, F. D. (2017). Dersler. (A. Dokuzlu. Çev.) Ankara: Dost Kitabevi.
• Wacks, R. (2015). Hukuk Felsefesine Kısa Bir Giriş. İstanbul: Tekin Yayınevi.
• Walzer, M. (2017). Haklı Savaş- Haksız Savaş (M. Doğan, Trans.). İstanbul: ALFA.
• Yalçınkaya, A. (2014). Bodin’den Hobbes’a Doğru. M. Ağaoğulları. (Ed.), Sokrates’ten Jakobenler’e Batı’da Siyasal Düşünce (ss.401-424). İstanbul: İletişim Yayınları.