MEARSHEIMER’IN OFANSİF NEOREALİZMİ KAPSAMINDA SIRP CUMHURİYETİ’NİN BAĞIMSIZLIK AMAÇLI POLİTİKALARI HAKKINDA BİR İNCELEME

Yıl 2023, Cilt: 12 Sayı: 2, 171 - 194, 30.11.2023

Abdullah Torun İbrahim Kuzucanlı

Öz

Literatürde John J. Mearsheimer tarafından “The Tragedy of Great Power Politics” adlı çalışmasında ana esaslarının belirlendiği kabul edilen ofansif neorealizm, devletlerin uluslararası sistem içerisindeki davranışlarına karamsar ve klasik realizme yakın bir perspektif sunmaktadır. Bu teori, bu çalışmanın kuramsal temelini meydana getirmektedir. Çalışmada; ofansif neorealizm kapsamında, Bosna-Hersek’te anayasal olarak entite statüsüne sahip olan Sırp Cumhuriyeti’nin bağımsızlık amaçlı politikaları ele alınmıştır. Soğuk Savaş sonrası dönemde uluslararası ilişkiler disiplinin en çok yoğunlaştığı coğrafyalardan biri olan Bosna-Hersek’te Dayton Antlaşması ile kurulan anayasal düzen, hem ülkenin kaderini etkileyen hem de uluslararası toplumu yakından ilgilendiren problemli bir düzen meydana getirmiştir. Bosna-Hersek’in anayasal düzeni ve ülkeyi oluşturan etnik unsurların birbirlerine karşı hissettikleri güvensizlik, ülkedeki önemli sorunlardır. Bunlara ek olarak, Sırp Cumhuriyeti tarafından, Sırp milliyetçiliğinin giderek artan bir şiddette vurgulandığı görülmektedir. Milorad Dodik başta olmak üzere Sırp Cumhuriyeti’nin politika yapıcılarının, bu tutumlarını gelecekte de sürdürmeye devam edeceği öngörülmektedir. Bu düzen içerisinde, Sırp Cumhuriyeti’nin bağımsızlık amacıyla izlediği politikaların, Mearsheimer’in ofansif neorealist varsayımlarını büyük ölçüde doğruladığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ofansif Neorealizm, Mearsheimer, Bosna-Hersek, Sırp Cumhuriyeti

Kaynakça

• Adaş, S. ve Konuralp, E. (2020). Sırp milliyetçiliği fay hattında Bosna-Hersek siyasetinin krizi. Barış Araştırmaları ve Çatışma Çözümleri Dergisi, 8(2), 102-126.
• Anadolu Ajansı. (2022). Bosna-Hersek’te yasadışı “Sırp Cumhuriyeti Günü” kutlaması provokasyonu arttırdı. Erişim Tarihi: 10.11.2022 https://www.aa.com.tr/tr/dunya/bosna-hersekte-yasa-disi-sirp-cumhuriyeti-gunu-kutlamasi-provokasyonu-artirdi/2469912
• Aolain, F. N. (1998). The fractured soul of the Dayton peace agreement: A legal analysis. Michigan Journal of International Law, 19(4), 957-1004.
• Balkan News. (2022). Bosnalı Sırp lider Dodik, Birleşmiş Milletler Yüksek Temsilcisi’nin sınır dışı edilmesini istedi. Erişim Tarihi: 13.11.2022 https://www.balkannews.com.tr/bosna-hersek/bosnali-sirp-lider-dodik-bosna-hersek-yuksek-temsilcisi-nin-h3348.html
• Björkdahl, A. (2018). Republika Srpska: Imaginary, performance and spatialization. Political Geography, 66, 34-43.
• Buxbaum, J. (2014). An end to the lies and self-deception: scenarios for the future of Bosnia and Herzegovina. Journal for Labour and Social Affairs in Eastern Europe, (17) 2, 167-174. Datzer, D., Ivkovic, S.K., Mujanovic, E., Morgan, S. (2019). A complex relation between the code of silence and education. Ivkovic, S.K., Haberfeld, M.R. (Ed.) Exploring police integrity. (ss. 193-216). İsviçre: Springer Nature.
• Dümmel, K. (2015). Positives and negatives: Dayton Peace Agreement 20 years on. Kas International Reports, 40-54.
• Elman, C., ve Jensen, M. (2014). The realism reader. New York: Routledge. EUFOR. (2022). About EUFOR. Erişim Tarihi: 18.11.2022 https://www.euforbih.org/index.php/about-eufor/background
• Fawn, R. ve Richmond, O. P. (2009). De facto states in the Balkans: shared governance versus ethnic sovereignty in Republika Srpska and Kosovo, Journal of Intervention and Statebuilding, 3, 205-238.
• Florea, A. (2017). De facto states: Survival and disappearance (1945-2011). International Studies Quarterly, 61(2), 337-371.
• Güç, K. (2020). A solution to Kirkuk’s status problem: Autonomy enhanced with power-sharing. Akademik Hassasiyetler, (7)13, 193-218.
• Hasić, J. (2020). ‘Deviating’ Party Leadership Strategies in Bosnia and Herzegovina: A Comparison of Milorad Dodik and Dragan Čović. S. Gherghina (Ed.), Party leaders in Eastern Europe: Personality, behavior and consequences (ss.17-41). Palgrave Macmillan Cham.
• Holbrooke, R. (1999). To end a war. New York: The Modern Library.
• Mearsheimer, J. J. (1990). Back to the future: Instability in Europe after the Cold War. International Security, (15)1, 5-56.
• Mearsheimer, J. J. (1994). The false promise of international institutions. International Security, 19(3), 5-49.
• Mearsheimer, J. J. (2001). The tragedy of great power politics. New York: W. W. Norton & Company, Inc.
• Mearsheimer, J. J. (2007). Structural realism. International relations theories: Discipline and diversity, 83, 71-94.
• O’Brochta, W. (2015, Ocak). Rational decision-making models of outcomes in the 1992-1995 Bosnian War. [Konferans: Mathematical Association of America Annual Conference, Washington, D.C.] https://www.researchgate.net/publication/318029130
• Özkan, B. (2014). Bosna’da kalıcı barış mümkün mü? Bilgi ve Strateji, (6)10, 63-84.
• Remenyi, P. (2012). The statehood of Bosnia-Herzegovina according to the Hartshorne Model. Historia Actual Online, 27, 129-140.
• Ruge, M. (2020). Hostage state: How to free Bosnia from Dayton’s paralyzing grip. European Council on Foreign Relations. https://www.jstor.org/stable/resrep27725
• Savran, S. (2001). Avrasya Savaşları: Körfez’den Afganistan’a yeni dünya düzeninin kuruluşu. İstanbul: Belge Yayınları.
• Shore, Z. (2003). Three faces of realism. Foreign Policy, 47(2), 349-359.
• SIPRI (2023). Military Expenditure Database. Erişim Tarihi: 27.04.2023. https://www.sipri.org/databases/milex
• Snyder, G. H. (2002). Mearsheimer's world: Offensive realism and the struggle for security. International Security, (27)1, 149-173.
• Spanovic, M., Lickel, B., Denson, T. F., Petrovic, N. (2010). Fear and anger as predictors of motivation for intergroup aggression: Evidence from Serbia and Republika Srpska. Group Processes & Intergroup Relations, 13(6), 725-739.
• Sweeney, S. (2018). The European Union and EUFOR Althea’s contribution to a dysfunctional peace in Bosnia and Herzegovina: Bureaucratic politics, emergent strategy? Journal of Regional Security, (13)1, 3-38.
• Türkeş, M., Rüma, Ş.İ., Akşit, S., Açar, A. (2012). Kriz sarmalında Bosna-Hersek: Devlet krizi. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi TÜSİAD Dış Politika Forumu Araştırma Raporu.
• Tüysüzoğlu, G. (2012). Çatışma ve iş birliği dikotomisi bağlamında Balkanlar’ın siyasal görünümü. Avrasya Etütleri, 42(2), 83-110. Tüysüzoğlu, G. (2016). Bosna-Hersek çöküş halinde olan bir devlet mi? Karadeniz Araştırmaları, 51, 75-100.
• Üstündağ, G. M. (2020). Mearsheimer’ın “saldırgan realizm”inin eleştirel bir analizi: Doğrular ve yanlışlar. Atlas Journal, 6(35), 1005-1013.
• Waltz, K. (1979). Theory of international politics. New York: Addison-Wesley Publishing Company.
• Waltz, K. (2008). Uluslararası politikanın değişen yapısı. Uluslararası İlişkiler, 5(17), 3-44.
• Fisher, B., Fisher, D. (2012). Technics of Crime Scene Investigations. 8th edition. USA: CRC Press.
• Hefetz, I., Cohen, A., Cohen, Y., Chaikovsky, A. (2014). Development of Latent Fingermarks from Rocks and Stones. Journal of Forensic Sciences 59(5):1226-1230.
• Lee, CH., Gaensleen, R.E. (2001). Advances in Fingerprint Technology. 2nd edition. USA: CRC Press.
• Liu, S., Mi, Zhongliang., Wu, Jian., Dalrymple, B. (2019). Detecting Latent Prints on Stone and Other Difficult Porous Surfaces via Indanedione/Zinc Chloride and Laser. Journal of Forensic Science and Medicine 2(4):203.
• Saferstein, R, (2017). Criminalistics-An Introduction to Forensic Sciences. USA: Pearson
• Yadav, P.K. (2019). Development of fingerprints on thermal papers—a review. Egyptian J of Forensic Sci 47: 1-8.