AZERBAIJAN’S NATIONAL SECURITY PARADIGM AFTER THE SECOND KARABAKH WAR IN THE CONTEXT OF SECURITIZATION THEORY

Yıl 2024, Cilt: 13 Sayı: 2, 277 - 300, 29.11.2024

Museyib Shiraliyev , Murteza Hasanoğlu

https://doi.org/10.28956/gbd.1570914

Öz

The measures taken by states against security threats and risk areas change over time, and securitization theory provides an important framework for understanding this change. This theory explains how states identify specific threats and take extraordinary measures. The Karabakh conflict can be examined as a regional example of the securitization process. The Armenian occupation of Karabakh was seen as a serious national security factor for Azerbaijan and led to various diplomatic and military efforts. After the Second Karabakh War, Azerbaijan’s national security strategies underwent a dynamic transformation. In this period when the geopolitical balance of power in the South Caucasus needs to be reassessed, analyses in the light of securitization theory are an important tool for understanding Azerbaijan’s security policies. In particular, the anti-terrorist operation carried out in September 2023 highlights Azerbaijan’s efforts to ensure its national security and the importance of international cooperation in the fight against terrorism. With the support of the media and political leaders, public support was secured and the operation’s compliance with international law and its contribution to regional stability were emphasized. Operations to restore constitutional order in Karabakh have yielded important results in terms of prosecuting war criminals and ensuring justice. This process is seen as a legitimate security measure to protect Azerbaijan’s national security. The study explains Azerbaijan’s changing national security strategies in the aftermath of the Second Karabakh War and its sustainable peacebuilding efforts within the framework of global power competition. The results emphasize that Azerbaijan needs to have a comprehensive national security vision to adapt to geopolitical realities.

Anahtar Kelimeler

Azerbaijan, South Caucasus, Second Karabakh War, Securitization, National Security

GÜVENLİKLEŞTİRME TEORİSİ BAĞLAMINDA İKİNCİ KARABAĞ SAVAŞI SONRASI AZERBAYCAN’IN MİLLÎ GÜVENLİK PARADİGMASI

Öz

Devletlerin güvenlik tehditleri ve risk alanlarına karşı aldıkları önlemler zamanla değişmekte ve bu değişimi anlamak için güvenlikleştirme teorisi önemli bir çerçeve sunmaktadır. Bu teori, devletlerin belirli tehditleri tanımlayıp olağanüstü önlemler almasını açıklamaktadır. Karabağ meselesi de güvenlikleştirme sürecinin bölgesel bir örneği olarak incelenebilir. Karabağ’ın Ermenistan tarafından işgali, Azerbaycan için ciddi bir millî (ulusal) güvenlik etkeni olarak görülmüş ve çeşitli diplomatik ve askeri çabaların yapılmasına neden olmuştur. İkinci Karabağ Savaşı sonrası Azerbaycan’ın ulusal güvenlik stratejileri dinamik bir dönüşüm geçirmiştir. Güney Kafkasya’daki jeopolitik güç dengelerinin yeniden değerlendirilmesi gereken bu dönemde, güvenlikleştirme teorisi ışığında yapılan analizler, Azerbaycan’ın güvenlik politikalarını anlamada önemli bir araçtır. Özellikle Eylül 2023’te gerçekleştirilen antiterör operasyonu, Azerbaycan’ın ulusal güvenliğini sağlama çabalarını ve terörizmle mücadelede uluslararası işbirliğinin önemini vurgulamaktadır. Medya ve politik liderlerin desteğiyle kamuoyu desteği sağlanmış, operasyonun uluslararası hukuka uygunluğu ve bölgesel istikrara katkısı belirtilmiştir. Karabağ’da anayasal düzeni tesis etmeye yönelik operasyonlar, savaş suçlularının yargılanması ve adaletin sağlanması açısından önemli sonuçlar doğurmuştur. Bu süreç, Azerbaycan’ın ulusal güvenliğini koruma amacıyla meşru bir güvenlik önlemi olarak görülmektedir. Çalışma, Azerbaycan’ın İkinci Karabağ Savaşı sonrasında değişen ulusal güvenlik stratejilerini ve küresel güç rekabeti çerçevesinde sürdürülebilir barış inşası çabalarını açıklamaktadır. Sonuçlar, Azerbaycan’ın jeopolitik gerçeklere uyum sağlamak için kapsamlı bir ulusal güvenlik vizyonuna sahip olması gerektiğini vurgulamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Azerbaycan, Güney Kafkasya, İkinci Karabağ Savaşı, Güvenlikleştirme, Ulusal Güvenlik

Kaynakça

• Ak, T., & Hasanoğlu, M. (2021). İç Güvenliğin Değişen Gündemi ve Azerbaycan Devletinin İç Güvenliği. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, 6(11), 19-38.
• Aslan, M. (2021). Azerbaycan’ın İkinci Karabağ Savaşı’ndaki askerî harekâtı; Zaferin teknik analizi. Çıkmazdan çözüme Karabağ sorunu (ss. 245-269), İstanbul: SETA.
• Azərbaycan Respublikasının Milli Təhlükəsizlik Konsepsiyası, 2007. https://e-qanun.az/framework/13373
• AzərTac. (2007). Azərbaycan Respublikasının Milli Təhlükəsizlik Siyasətinin Əsas İstiqamətləri. https://azertag.az/xeber/4_azerbaycan_respublikasinin_milli_tehlukesizlik_siyasetinin_esas_istiqametleri-378336
• Baylis, J., Smith, S. and Owens, P. (2023). The Globalization of World Politics: An Introduction to International Relations. Oxford University Press.
• Bertrand, S. (2018). Can the subaltern securitize? Postcolonial perspectives on securitization theory and its critics. European journal of international security, 3(3), 281-299.
• Bethlehem, D. (2012). Principles Relevant to the Scope of a State’s Sight of Self-Defense Against an Immınent or Actual Armed Attact. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2024, https://legal.un.org/counsel/Bethlehem%20-%20Self-Defense%20Article.pdf
• Birdişli, F. (2011). Ulusal Güvenlik Kavramının Tarihsel ve Düşünsel Temelleri. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(31), 149-169.
• Birdişli, F. (2020). Uluslararası Güvenliğin Tarihsel Gelişimi ve Post-Modern Güvenlik Dönemi. Güvenlik Bilimleri Dergisi, UGK Özel Sayısı, 235-260.
• Brauch, H. G. (2008). Güvenliğin Yeniden Kavramsallaştırılması: Barış, Güvenlik, Kalkınma ve Çevre Kavramsal Dörtlüsü. Uluslararası İlişkiler, 5(18), 1- 47.
• Buzan, Barry (2015). İnsanlar, Devletler ve Korku: Soğuk Savaş Sonrası Dönemde Uluslararası Güvenlik Çalışmaları için Bir Gündem. 2. baskı, Emre Çıtak (Çev.), İstanbul: Röle Akademik Yayıncılık.
• Buzan, B., Waever, O. and de Wilde, J. (1998). Security: A New Framework for Analysis. London: Lynne Rienner Publishers, Inc.
• Côté, A. (2016). Agents without agency: Assessing the role of the audience in securitization theory. Security dialogue, 47(6), 541-558.
• Davey, L. (1991). The Application of Case Study Evaluations. Practical Assessment, Research, and Evaluation 2(9). https://doi.org/10.7275/02g8-bb93
• Hasanov, A. (2016). Azerbaycan Cumhuriyeti’nin Ulusal Kalkınma ve Güvenlik Politikası. Bakü: Zardabi.
• Hasanov, A. (2010). Haydar Aliyev ve Azerbaycan'ın millî güvenlik politikası: ana hedefler, görevler ve uygulama mekanizmaları, Haydar Aliyev ve Azerbaycan kalkınma modeli içinde (ss. 32-48), Bakü.
• Həsənov, Ə. (2016). Azərbaycan Respublikasının milli inkişaf və təhlükəsizlik siyasətinin əsasları. Bakı: Zərdabi LTD.
• İncekaya, G. (2020). Uzmanlara göre uluslararası Hukuk Azerbaycan’a kaybettiği topraklarını geri alma hakkı veriyor. Erişim tarihi: 03 Ağustos 2024, https://www.aa.com.tr/tr/azerbaycan-cephehatti/uzmanlara-gore-uluslararasi-hukuk-azerbaycana-kaybettigi-topraklarini-gerialma-hakki-veriyor/1989285
• Jervis, R. (1994). Hans Morgenthau, Realism, and the Scientific Study of International Politics. Social Research, 61(4), 853–876.
• Kant, I. (1983). Perpetual Peace and Other Essays. Indianapolis: Hackett Publishing Company.
• Karadağ, U. (2016). Birleşmiş Milletler Antlaşması’na göre Meşru Müdafaa Hakkı. İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 7(2), 171-186.
• Kardaş, Ş. ve Balcı, A. (2014). Uluslararası ilişkilere giriş: tarih, teori, kavram ve konular. İstanbul: Küre Yayınları.
• Keohane, R. O. and Nye J. S. (1987). Power and Interdependence Revisited. International Organization, 41(4), 725-753.
• Kurt, S. (2017). Dağlik Karabağ Sorunu’nun Güvenlikleştirme Teorisi Çerçevesinde Analizi. Güvenlik Bilimleri Dergisi, 6(2), 1-22.
• McDonald, M. (2008). Securitization and the Construction of Security. European Journal of International Relations, 14(4), 563-587.
• Milli təhlükəsizlik haqqında Azərbaycan Respublikasının Qanunu, 2004. https://e-qanun.az/framework/5455
• Shepherd, L. (2013). Critical approaches to security. Abingdon: Routledge.
• Shiraliyev, M. (2022a). Avrupa’da Aşırı Sağ Partilerin Yükselişinin Temel Belirleyicileri. SDE Akademi Dergisi, 2(6), 140-159.
• Shiraliyev, M. (2022b). İkinci Karabağ Savaşı’nın Sonuçları Açısından “Kuşak ve Yol” Projesinde Azerbaycan’ın Rolü. Uluslararası Geçmişten Geleceğe İpek Yolu Sempozyumu bildiri kitabı içinde (ss. 619-625), Ankara: AHBVÜ.
• Shiraliyev, M. (2022c). Jeopolitik ve Jeoekonomik Perspektifden İkinci Karabağ Savaşı’nın Sonuçları: Zengezur Koridoru’nun Stratejik Önemi. Ege Üniversitesi Türk Dünyası Araştırmaları Enstitüsü II. Uluslararası Soğuk Savaş Sonrası Sosyal, Ekonomik ve Siyasal Gelişmeler Bağlamında Güney Kafkasya Sempozyumu Bildiriler Kitabı içinde (ss. 181-196), Ankara: İKSAD.
• Shiraliyev, M. (2022d). Language Policies Directed At Borchali and South Azerbaijan Turks and Mother Tongue Problem. Turkish Journal of Diaspora Studies, 2(2), 145-164.
• Shiraliyev, M. (2022e). Uluslararası Hukuk Açısından Şuşa Beyannamesi ve Önemi. II. Uluslararası Kafkasya’nın Geleceği Kongresi Bildiriler Kitabı içinde (ss. 103-111), Ankara: SDE.
• Shiraliyev, M. (2023a). Amerika Birleşik Devletleri’nin Obama ve Trump Dönemi Güney Kafkasya Politikasında Güvenlik Faktörü [Security Factor in the South Caucasian Policy of the United States in the South Caucasus under Obama and Trump]. Kafkasya Çalışmaları, 8(14), 1-24. https://doi.org/10.21488/jocas.1133404
• Shiraliyev, M. (2023b). The European Union’s Conflict Resolution Policy in the South Caucasus. Asya Araştırmaları Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 7(Cumhuriyet’in 100. Yılına Armağan Özel Sayısı), 83-98. https://doi.org/10.58640/asyar.1408255
• Shiraliyev, M. (2024). İran İslam Cumhuriyeti’nin İdeolojik Politikasında Borçalı Türkleri. Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi, 6(4), 1060-1072. https://doi.org/10.33712/mana.1307522
• Şirəliyev, M. (2024). Şərq-Qərb Kontekstində Zəngəzur Dəhlizinin Strateji Əhəmiyyəti. Zəngəzurun Tarixi və Coğrafiyası II Beynəlxalq Elmi Konfrans (ss. 246-248), Bakı: Elmi İş.
• Tilly, C. (1992). Coercion, capital, and European states, AD 990–1990. Cambridge: Blackwell.
• Veliyev, C. (2023). Legal, political and military reasons for Azerbaijan's anti-terror ops. Erişim tarihi: 12 Eylül 2024, https://www.dailysabah.com/opinion/op-ed/legal-political-and-military-reasons-for-azerbaijans-anti-terror-ops
• Waever, O. (1995), Securitization and Desecuritization. Ronnie D. Lipschutz (Ed.), On Security içinde (46-87), New York: Columbia University Press.
• Waever, O. (2008), Toplumsal Güvenliğin Değişen Gündemi. Uluslararası İlişkiler Dergisi, 5(18), 151-178.
• Waltz, K. (1990). Realist thought and neorealist theory. Journal of International Affairs 44(1), 21-37.
• Yılmaz, E. (2023). Uluslararası Hukukta Kuvvet Kullanma İlkesine göre Dağlık Karabağ’a Azerbaycan’ın Askeri Müdahalesi. Avrasya Etüdleri(62), 5-34.