FAIR PLAY: AN ETYMOLOGICAL, SEMANTICAL AND HISTORYCAL ASPECT

Yıl 2011, Cilt: 16 Sayı: 4, 3 - 18, 14.10.2011

İbrahim Yıldıran

Öz

In this study, the concept of fair play, which is considered to be a criteria beyond the rules regulating human virtue and behavior, is examined in terms of its reflections on sports activities of antique, middle and modern ages as well as etymological and semantical development. It is seen that the adjective `fair`, describing the play in the concept of fair play, came from the Indo-Germanic origin and has always had its meaning `aesthetic` even today. It is claimed that the concept first emerged as `folue play`, the sheer opposite of the concept itself, in the 15th century tournaments. The relationship of the concept with the sports was first seen in Shakespeare’s plays in the 17th century. The use of the concept in sports environments first was in the 18th century. The behaviors related to the concept in sports environments date far back to earlier centuries, though. The behaviors reflecting fair play were seen both in Olympics of Antique Age and Medieval Knights Tournaments. However, the modern understanding of fair play occurred in the 19th century of England and the concept was mostly related to socio-cultural structure of the century. More specifically, educational reforms in Public Schools, English Royals` enthusiasm for betting and competition, the law of primogeniture, amateur rules has greatly contributed to the rise, development and dissemination of modern fair play, as it is known today. 

Anahtar Kelimeler

Fair Play, Etymology, Semantics, Historycal Aspect

FAIR PLAY: ETİMOLOJİK, SEMANTİK VE TARİHSEL BİR BAKIŞ

Öz

Bu çalışmada, insan erdem ve davranışının kurallar ötesi bir ölçütü olarak kabul edilen fair play kavramı, etimolojik (köken bilimsel) ve semantik (anlam bilimsel) gelişimi ile Antik, Orta ve Yakın Çağ sportif aktivitelerine yansıyış biçimleri bakımından değerlendirilmektedir. Fair play kavramında oyunu (play) tanımlayan İndo-Germen kökenli ‘fair’ sıfatı, başlangıçta sahip olduğu estetik içeriğini hiç kaybetmemiş, 14. yüzyıldan itibaren yüklenen etik anlamıyla zenginleştirmiştir. 15. yüzyıl turnuva kurallarında geçen ‘foule play’ ifadesinden, kavramın önce zıddıyla ortaya çıktığı söylenebilir. ‘Fair play’ terkibi ile sporla ilişkili ilk kullanımı 17. yüzyılda görülürken, doğrudan spor diline girişi 18. yüzyılda gerçekleşmiştir. Kavramın kapsadığı davranış biçimlerinin sporda görünümü çok daha gerilere gitmektedir. Zira gerek Antik Çağ olimpiyat oyunlarında, gerekse Orta Çağ şövalye turnuvalarında fair play prensiplerini yansıtan davranışlara rastlanılmaktadır. Ancak, günümüz fair play prensiplerinin temellerinin 19. yüzyılda İngiltere’de atıldığı ve bu dönemin değişime uğrayan sosyo-kültürel yapısı ile doğrudan ilgili olduğu görülmektedir. Özellikle, Public Schools’larda uygulanan eğitim reformları, İngiliz soylularının yarışma ve bahis tutkuları, primogenitur yasası ve amatör kurallar, günümüz fair play anlayışının gelişmesi ve yayılmasında belirleyici bir rol oynamıştır.

Anahtar Kelimeler

Fair Play, Etimoloji, Semantik, Tarihsel Gelişim

Kaynakça

• 1. Alpman C. (2001). Eğitimin Bütünlüğü İçinde Beden Eğitimi ve Çağlar Boyunca Gelişimi. Ankara: GSGM.
• 2. Ateşoğlu M. (Çev.) (1974). Sporda Erdemlik: Fair Play. Ankara: GSB.
• 3. Bohus J. (1986). Sportgeschichte: Gesellschaft und Sport von Mykene bis heute. München, Wien, Zürich: BLV.
• 4. Brase G. (1967). Bildung und Erziehung in den englischen public Schools: Tradition, Entwicklung, Kritik. Bad Heilbrunn/Obb.: Klinkhardt.
• 5. Davidson T. (2008). Greklerde Eğitim Düşüncesi. (A Aydoğan, Çev.). İstanbul: Say.