Türk Arama ve Kurtarma Organizasyonu: Uluslararası İş Birliği Faaliyetleri ve Yaşanan Anlaşmazlıklar

Yıl 2020, Sayı: 217, 44 - 56, 30.06.2020

Turuğsan Olgaç Ali Cemal Töz

Öz

Arama ve kurtarma operasyonları kaza, doğal afet ya da başka herhangi bir istenmeyen sebeple
tehlikeye maruz kalmış acil yardıma ihtiyaç duyan insanların hayatlarını kurtarmayı amaçlamaktadır.
Özellikle denizde gerçekleşen kazalarda gerek deniz ortamının zorlayıcı koşulları gerekse denizciliğin
kendisine özgü kuralları nedeniyle, uygulanacak arama ve kurtarma faaliyetleri, hukuki ve operasyonel
alt yapı, kamu bünyesinde organizasyonel teşkilatlanma, kalifiye personel, etkin bir iletişim ve
raporlama sistemi, uluslararası seviyede işbirliği gibi kompleks ihtiyaçları gerektirmektedir. Ülkeler bu
durumu göz önünde bulundurarak insan hayatını kurtarmaya yönelik olacak şekilde kendi iç hukuk
düzenlerinde denizde arama ve kurtarma organizasyonlarını tesis etmekte ve çevre denizlerinde arama
ve kurtarma bölgelerini belirleyebilmektedir. Arama ve kurtarma kazazedelerin can emniyetini
sağlamayı amaçlayan bir hizmet alanı olduğundan devletler sadece kendi organik kuruluşları
çerçevesinde bu faaliyetleri gerçekleştirebilecekleri gibi diğer devletler ile yaptıkları anlaşmalar
çerçevesinde de arama ve kurtarma hizmeti verebilmektedir. Denizde gerçekleştirilen arama ve
kurtarma operasyonları önceki yıllarda gemi kazaları sonrasında kazazedelerin kurtarılması şeklinde bir
algıyla gerçekleştirilmekteydi. Ancak son yıllarda Dünya çapında yaşanan ekonomik dengesizliklerden
dolayı özellikle Ortadoğu ve Kuzey Afrika’dan Avrupa’ya geçmeye çalışan insanların Akdeniz Havzasında
sebep olduğu yasadışı düzensiz göç olayları sebebiyle görülen toplu ölümler arama ve kurtarma
faaliyetlerinin önemini daha da artırmıştır. Yaşanan bu olaylar deniz sınırını geçmeye çalışan
göçmenlerin önlenmesi açısından güvenlik, bu kişilerin can emniyetlerinin sağlanması açısından ise
emniyet boyutuyla ele alınmaktadır.
Bu çalışmada denizde gerçekleşen deniz kazalarına müdahale etmek için teşkil edilen Türk Arama ve
Kurtarma Organizasyonu tanıtılmış, ulusal ve uluslararası yasal mevzuata uygun olarak belirlenmiş olan
deniz arama ve kurtarma bölgelerine yönelik diğer ülkeler ve organizasyonlar ile yapılan işbirliği
faaliyetleri ve yaşanan anlaşmazlıklar ortaya koyulmuştur. Makalede yer alan konulara ilişkin araştırma
yöntemi olarak “Doküman İncelemesi” yöntemi kullanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Arama ve kurtarma, emniyet, iş birliği, kazazede, anlaşma.

Kaynakça

• AKSU, F. (2013). “Doğu Akdeniz Deniz Yetki Alanları Sorunu ve Türkiye-AB İlişkileri, Doğu Akdenizde Hukuk ve Siyaset”. A.Ü.SBF Yayınları.
• Arasan, İ. (2014). “Türkiye’nin AB’ye Üyelik Sürecinde Arama-Kurtarma Bölgesi Düzenlemeleri: Kuvvetler Arası Koordinasyon ve Hava Kuvvetlerinin Rolü”. Harp Akademileri Stratejik Araştırmalar Enstitüsü, İstanbul.
• Aydın, G. (2016). Deniz Yoluyla Gerçekleşen Düzensiz Göç ile Mücadelede Devletlerin Yetki ve Uygulamaları. Göç Araştırmaları Dergisi. Cilt.2, Sayı.2.
• Ayyıldız, E.T. (2007). “Deniz Alanlarında Güvenlik Yönetimi Ege Denizi Uygulaması”. Dokuz Eylül Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi. İzmir.
• Başeren, Sertaç.H. (2006). “Ege Sorunları”. Türk Deniz Araştırmaları Vakfı (TÜDAV) Yayınları No.25, Ankara.
• Bernard, M., Kondak, K., Maza, I, Ollero, A. (2011). Autonomous Ttansportation and Deployment with Aerial Robots for Search and Rescue Missions. Kournal of Field Robotics, 28 (6).
• Bostancı, M. (2018). “Göçle Mücadele Stratejisi Kapsamında AB Sınır Güvenliği Ajansı Frontex ve Avrupa Sınır Gözetim Sistemi Eurosur’un Analizi”. Sosyal Araştırmalar ve Davranış Bilimleri Dergisi. Cilt.4, Sayı 7.