Analysis of Factors Affecting Supplier Selection in Shipyards Using Structural Equality Model

Yıl 2024, Sayı: 225, 30 - 53, 30.06.2024

Kazım Barlas , Eda Turan

https://doi.org/10.54926/gdt.1389866

Öz

The share of the transportation sector, which can be described as having a large development area when the habits from past to present are examined, has an important place in Turkiye, especially in the world. In Turkiye, the materials with the highest market value in exports are transported by sea. When the maritime sector in our country is examined, there is a visible demand in ship purchase and repair. Since demand is higher than supply in ship construction and maintenance, there is difficulty in material supply. For this reason, alternative methods are being sought in material supply. In this research study, the criteria used by shipyards in purchasing materials were investigated and the parameters affecting supplier selection attitudes were determined. Multiple parameters affect supplier selection attitude. In this article, multiple factors were examined in supplier selection. The effects of supplier decision, quality, responsibility, logistics and delivery factors on supplier selection were considered. As a result of an online survey with a total of 240 shipyard employees in Istanbul and Yalova, it is seen that liability, distribution and logistics markets affect supplier selection. Structural equation modeling, which is a multivariate statistical method that allows the identification of causal and relational consequences between observable and unobservable variables, was used in the study. Responsibility, delivery and logistics services, which are determined as research parameters, affect supplier selection. The quality factor has no effect on the research parameter. The impact of demographic characteristics such as age, gender and department on supplier selection was not observed. In addition, it has been determined that the logistics factor has a mediating power in the effect of the responsibility factor on the supplier.

Anahtar Kelimeler

Multiple Factors, Shipyard, Structural Equation Model

Etik Beyan

Etik beyan taahüt edilmiştir.

Destekleyen Kurum

*****

Proje Numarası

**

Teşekkür

******

Tersanelerde Tedarikçi Seçimine Etki Eden Faktörlerin Yapısal Eşitlik Modeli ile Analizi

Öz

Geçmişten günümüze süregelen alışkanlıklar incelendiğinde gelişim alanı büyük olarak nitelendirilebilen taşımacılık sektörünün payı, dünyada başta olmak üzere Türkiye’de de önemli bir yere sahiptir. Türkiye’de ihracatta piyasa değeri en yüksek malzemeler deniz yoluyla taşınmaktadır. Ülkemizde denizcilik sektörü incelendiğinde gemi satın alım ve onarımlarında gözle görülebilir bir talep mevcuttur. Gemi inşasında ve bakım onarımında talep arzdan daha yüksek olduğu için, malzeme tedariğinde zorluk yaşanmaktadır. Bu sebeple, malzeme tedariğinde alternatif yollar aranmaktadır. Bu araştırma çalışmasında tersanelerin malzeme satın alımlarında kullandıkları kriterlerin neler olduğu araştırılmış ve tedarikçi seçim tutumunu etkileyen parametreler belirlenmiştir. Tedarikçi seçiminde birden fazla faktör incelenmiş olup parametre olarak kalite, sorumluluk, lojistik ve teslimat faktörlerinin tedarikçi seçimine etkisi dikkate alınmıştır. Bu doğrultuda İstanbul ve Yalova’da yer alan tersaneler içerisinde toplam 240 tersane çalışanıyla çevrimiçi anketler yapılması sonucunda veriler toplanmıştır. Çalışmada gözlenebilen ve gözlemlenemeyen değişken arasındaki nedensel ve ilişkisel sonuçların tanımlanmasına olanak sağlayan, çok değişkenli istatistiksel bir yöntem olan yapısal eşitlik modellemesi kullanılmıştır. Araştırma parametrelerinden sorumluluk, teslimat ve lojistik faktörlerinin tedarikçi seçimine etki ettiği; kalite faktörünün ise etki etmediği görülmüştür. Demografik özelliklerden yaş cinsiyet ve departman faktörlerinin tedarikçi seçimine etkisi görülmemiştir. Ayrıca sorumluluk faktörünün tedarikçi üzerindeki etkisinde lojistik faktörünün aracılık etkisini gösterdiği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yapısal Eşitlik Modeli, Çoklu Faktör, tersane, Tedarikçi Seçimi

Etik Beyan

Etik beyan taahüt edilmiştir.

Destekleyen Kurum

*****

Proje Numarası

**

Teşekkür

*****

Kaynakça

• Afşaroğulları Ç. & Korkut Altuna, O. (2019). Etik Örgüt Kültürünün Etik Tedarikçi Seçimine Etkileri Üzerine Bir Araştırma, İzmir İktisat Dergisi, 34(2), 171-189.
• Alakurt, T., Öztürk, H. T., Karademir, T., & Yılmaz, B. (2019). Mesleki Gelişim Bağlamında Bilişim Teknolojileri Öğretmenlerinin Öğrenme Durumlarının İncelenmesi. Eğitim Teknolojisi Kuram Ve Uygulama, 9(1), 127-153.
• Bearden, W. O., Sharma, S., & Teel, J. E. (1982). Sample Size Effects on Chi Square and Other Statistics Used in Evaluating Causal Models. Journal of Marketing Research, 19(4), 425–430.
• Çetin, O. Önder, E. (2015). Using Analytic Network Process Method For Supplier Selection, The Journal of KAU IIBF, 6(10), 335-354.
• Danacı, B., Helvacıoğlu, Ş., & Korkut, E. (2019). Tersanelerde Tedarik Zinciri Yönetimi. GİDB Dergi (14), 29-40.
• Dickson, G. W. (1966). An analysis of vendor selection systems and decisions, J. Purch., vol. 2, no. 1, pp. 5–17.
• Durmaz, A. & Önaçan, M. B. K. (2018). Tersanelerin Tedarikçileri İle İlişkilerinde Lojistik Performansın İlişki Memnuniyetine Etkisi, Beykoz Akademi Dergisi, 6(2), 1-19.
• Eker, Ö. (2006). Lojistik Yönetimi ve Tedarik Lojistiği Sürecinde Performansın Arttırılması, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İşletme Mühendisliği ABD, Yüksek Lisans Tezi.
• Erkan, B. (2014). Türkiye’de Lojistik Sektörü ve Rekabet Gücü. ASSAM Uluslararası Hakemli Dergi, 1(1), 44-65.
• Garip, Ç., Pirtini, S. & Kaplan, B. (2021). Rekabet Avantajı Açısından Tedarik Zinciri Dayanıklılığı, Tedarik Zinciri Bütünleşmesi ve Yeşil Pazarlama Yönelimi İlişkileri Üzerine Bir Araştırma, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (43), 139-162.
• Kaya, Ö. (2013). Türkiye’deki Tekstil–Konfeksiyon İşletmelerinin (Kobi’lerinin) Tedarik, Üretim Ve Lojistik Faaliyetlerinin Ulusal Rekabet Üzerindeki Etkileri, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Giyim Endüstri Ve Moda Tasarımı ABD, Doktora Tezi.
• Kelecioğlu, H., Bilge, F., & Akman, Y. (2006). Öğretim Elemanları İş Doyumu Ölçeğinin Geliştirilmesi, Türk Psikolojik Danışma ve Rehb. Derg., vol. 3, no. 26, pp. 115–128.
• Meydan, C., & Şeşen, H. (2015). Yapısal Eşitlik Modellemesi AMOS Uygulamaları, Detay Yayıncılık, İstanbul.
• Nevşehirli, E. (2007). Tedarik Zinciri Yönetiminde Tedarikçi Değerlendirmesi ve Ayakkabı Sektöründe Bir Uygulama, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İşletme Mühendisliği ABD, Yüksek Lisans Tezi.
• Nunnally, J. C. (1978). Psychometric Theory (2nd ed.). New York: McGraw-Hill.
• Özalp, Ö. (2016). Tedarik Zinciri Performansının Ölçümü: Ekonomik Katma Değer Yönteminin Analizi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizcilik İşletmeleri Yönetimi ABD, Yüksek Lisans Tezi.
• Özesenli, Ö. (2011). Tedarik Zinciri Yönetiminde Optimal Depo Yeri Seçimi, Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Endüstri Mühendisliği ABD, Doktora Tezi.
• Sayan, Z. (2018). Lojistik, Pazarlama ve Üretim Arasındaki İçsel Entegrasyonun, Tedarik Zincirinin Süre Odaklı Performansına Etkisi Algısının Ölçülmesi: Güven ve Bilgi Teknolojilerinin Aracı Değişken Rolü, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme ABD, Doktora Tezi.
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2013). Using Multivariate Statistics (6th ed.). Boston, MA: Pearson
• Tanrıverdi, Y. (2010). Tedarik Zinciri ve Stok Yönetimi Üzerine Bir Uygulama, Uludağ Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Derg., p. 119, 2010.
• Tufan, C., & Yasar Ugurlu, O. (2022). İş birliklerinde güven, bağlılık, bilgi edinimi ve yayılımının iş birliği memnuniyetine etkisi: Türkiye yat imalat sektöründe bir araştırma. Journal of Economy Culture and Society, 65, 351-374.
• Ullman, J. B. (2001). Structural equation modeling. In: B. G. Tabachnick, & L. S. Fidell (Eds.), Using multivariate statistics. Boston, MA: Pearson Education.
• Uluskan, M., & Akin, Ş. (2022). Tedarikçi Seçiminin Nihai Ürün Kalitesi Üzerinde Etkilerinin Yapısal Eşitlik Modeli ile Analizi. Endüstri Mühendisliği, 33(3), 452-468.
• URL-1 <Türkiye Cumhuriyeti Ticaret Bakanlığı Genel Müdürlüğü, https://ticaret.gov.tr/hizmet-ticareti/dis-ticaret-lojistigi> [Online] [Erişim 21.07.2023]
• URL-2 <Uluslararası Taşımacılık ve Lojistik Hizmet Üretenleri Derneği, https://www.utikad.org.tr/images/HizmetRapor/utikadlojistiksektoruraporu2022-857.pdf> [Online] [Erişim 21.12.2022]
• URL-3 <Ulaştırma ve Alt Yapı Bakanlığı, https://tkygmistatistikleri.uab.gov.tr/tersane-sayisi-2023> [Online] [Erişim 21.01.2023]
• Wang, C., and Zhang, P. (2012). The evolution of social commerce: The people, management, technology, and information dimensions, Commun. Assoc. Inf. Syst., vol. 31, no. 1, pp. 105–127.
• Yalçın, Y. (2010). Tedarikçi kalite sistemi değerlendirilmesinde Analitik Hiyerarşik Proses Uygulaması, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Yönetimi ABD, Yüksek Lisans Tezi.
• Yurt, Ö. (2007). The Impact of Services Supply Chain Orientation on Perceived Industrial Service Quality: An Empirical Analysis, The Graduate School Of Social Sciences Izmir University of Economics, Business Administration Major, Doctoral Thesis.