Öğretmen Eğitiminde T-Diyagramları İle Sorgulamaya Dayalı Laboratuvar Süreci

Yıl 2018, Cilt: 4 Sayı: 2, 21 - 37, 29.07.2018

Ayşegül Kınık Topalsan

Öz

Güncellenen Fen Bilimleri Dersi Öğretim programında
öğrenciyi temel alan öğrenme ortamlarında (problem, proje, bilimsel sorgulama,
argümantasyon, işbirliğine dayalı öğrenme vb.) derslerin yürütülmesi
öngörülmüştür. Yeni programda yer alan öğrenme süreci, keşfetme, sorgulama,
argüman oluşturma ve ürün tasarlamayı kapsamaktadır. Güncellenmiş fen bilimleri
öğretim programı içerisinde belirtilmiş olan hedefler temel alındığında
öğretmenlere çok iş düşmektedir. Öğretmenlerin, öğrencilerine sundukları
tartışmalarda yönlendirici ve rehber rolü üstlenebilmeleri için sorgulama
becerilerinin geliştirilmesi gerekmektedir.

Bu kapsamda bu çalışmada öğretmen adaylarının
sorgulama becerilerini geliştirmek amacı ile “T-diyagramı” aracılığıyla
sorgulamaya dayalı öğrenme yaklaşımı uygulanmış, adaylar tarafından
T-diyagramlarına uygun olarak geliştirilen deneysel çalışmalar
gerçekleştirilmiş ve değerlendirilmiştir. 
Araştırma 2017-2018 eğitim-öğretim bahar yılı döneminde İstanbul Aydın
Üniversitesi Eğitim Fakültesi Sınıf Öğretmenliği 2. sınıf öğretmen adayları ile
Fen ve Teknoloji Laboratuvar Uygulamaları II dersinde yapılmıştır. 30 kişiden
oluşan çalışma grubuna sorgulamaya dayalı öğrenme sürecinde alternatif bir araç
olan T diyagramı hakkında ayrıntılı bilgi verilmiş ve öğretmen adaylarının T
diyagramı kullanarak, istedikleri bir konuda bilimsel sorgulama yapmaları,
deneysel çalışmalar geliştirmeleri ve laboratuvar ortamında uygulamaları
istenmiştir.

Bulgular öğretmen adaylarının geliştirdiği ve
deneysel çalışma haline getirmeye çalıştığı “T-diyagram”larının araştırmacılar
tarafından belirlenen inceleme kriterlerine göre değerlendirilmesi ile elde
edilmiştir. Ayrıca öğretmen adaylarının uygulama sürecine ilişkin görüşleri
“T-diyagramı değerlendirme ölçeği” ile ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır.
Geliştirilen ve deneysel çalışma haline getirilmeye çalışılan diyagramlarda,
ilk ve en önemli basamak olan “neden sorusu” ve “araştırma sorusu” kısmında
düşük nitelikte bir performans ile karşılaşılmıştır. Öğretmen adaylarının
bulmuş oldukları araştırma sorularının yetersizliği deneysel desen ve prosedüre
de yansımış ve ortaya bilimsel sorgulamadan uzak, düşük nitelikte deneysel
çalışmalar çıkmıştır. Öğretmen adaylarının göstermiş oldukları düşük
performansa rağmen, farklı olarak tanımlayabileceğimiz bu öğrenme süreci
tutumlarına olumlu yansımıştır. Öğretmen adaylarının, T-diyagramına karşı
olumlu bir tutum sergilediklerini, T-diyagramının bilimsel süreç becerilerine
ve öğrenme ortamına olumlu katkı sağladığını düşündüklerini ortaya
koymuştur.  

Anahtar Kelimeler

T-diyagramı, Bilimsel sorgulama

Inquiry-Based Laboratory Process in Teacher Education With T-Diagrams

Öz

Updated courses in
science education program are foreseen to be carried out in student-based
learning environments. The learning process in the new program involves
exploring, questioning, constructing an argument and designing a product. Given
the goals set out in the updated science curriculum, teachers must be work so
hard. The inquiry skills of teachers need to be improved for their guidance in
their discussions. In this study, inquiry-based learning approach was applied
through "T-diagram" with the aim of improving the inquiry skills of teacher
candidates. In this context, experimental studies have been conducted and
evaluated in accordance with the T-diagrams which developed by the candidates.
The research was carried out with the 2nd grade teacher candidates of the
Istanbul Aydın University Education Faculty in the spring semester of
2017-2018. The study was carried out in the Science and Technology Laboratory
Application II course. Detailed information about the T diagram, which is an
alternative tool in the inquiry-based learning process is given to the study
group consisting of 30 people. In this context, it is required that prospective
teachers should make scientific inquiry on a subject they want, to develop
experimental studies and to apply them in the laboratory environment. The
findings were obtained by evaluating the T-diagrams developed by the teacher
candidates and according to the examination criteria determined by the
researchers. Furthermore, the opinions of the prospective teachers about the
implementation process revealed with "T-diagram evaluation scale".
The first and the most important steps, "cause question" and
"research question", were performed with low performance in the
diagrams which are developed and put into experimental work. The inadequacy of
the research questions that the prospective teachers have found reflected in
the experimental pattern and procedure, so empirical studies have emerged that
are far from scientific inquiry. Despite the low performance that teacher
candidates have shown, this reflects positively on the attitudes of these
learning processes that we can define differently. Teacher candidates have
shown a positive attitude towards the T-diagram, and they think that the
T-diagram contributes positively to the scientific process skills and the
learning environment.

Anahtar Kelimeler

T-diagrams, Scientific inquiry, Scientific process skills, Laboratory activities

Kaynakça

• Aypay, A., Erdogan, M. ve Sozer, M.A (2007). Variation among schools on classroom practices in science based on TIMSS–1999 in Turkey. Journal of Research in Science Teaching, 44 (10), 1417-1435.
• Bayram, Z. (2015). Öğretmen adaylarının rehberli sorgulamaya dayalı fen etkinlikleri tasarlarken karşılaştıkları zorlukların incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(2), 15-29
• Brown, P.L., Abell, S.K., Demir, A. & Schmidt, F.J. (2006). College science teachers’ views of classroom inquiry. Science Education, 90, 784-802
• Busch, T. W., Pederson, K., Espin, C. A. & Weissenberger, J. W. (2001 ). Teaching students with learning disabilities: Perception of a first-year teacher. The Journal of Special Education, 35(2), 92-99.
• Center for Inquiry-Based Learning (2008). Inspired issue brief: inquiry-based teaching. http://www.ciblearning.org. adresinden 9 mart 2018 tarihinde alınmıştır.
• Ceylan, E. ve Berberoğlu, G. (2007). Factors related with students’ science achievement: A modeling study, Education & Science, 32, 36-48.
• Dewey, J. (1933). How we think. A restatement of the relations of reflective thinking to the educative process . (2nd revised edition), Boston
• Evren, A., Batı, K. ve Yılmaz, S. (2012). The effect of using v-diagrams in science and technology laboratory teaching on preservice teachers’ critical thinking dispositions. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 46, 2267-2272.
• Goddard, J.T. & Foster, R.Y. (2001). The experiences of neophyte teachers: A critical constructivist assessment. Teaching and Teacher Education, 17,349-365
• Gül, Z. (2011). Sorgulamaya dayalı öğrenme sürecinde alternatif bir araç ‘t-diyagramı’: enzimler ve enzimlerin çalışmasına etki eden faktörler üzerinde örnek bir uygulama. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Hagger, H., Burn, K, Mutton and T. & Brindley,S. (2008). Practice makes perfect? Learning to learn as a teacher. Oxford Review of Education, 34(2), 159-178.
• Hebert, E. & Worthy, T. (2001 ). Does the first year of teaching have to be a bad one? A case study of success. Teaching and Teacher Education, 17, 879-911
• Hubbard, P &Abell, S. (2005). Setting sail or missing the boat: comparing the beliefs os preservice elementary teachers with and without an inquiry-based physics course. Journal of Science Teacher Education, 16, 5-25
• Kırılmazkaya G. ve Zengin F. (2016). Öğretmen adaylarının fotosentez konusu hakkında kavram yanılgılarının vee diyagramı aracılığıyla belirlenmesi ve bu araca yönelik görüşlerinin tespiti. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 1537-1563
• Kocagül, M. (2013). Sorgulamaya dayalı mesleki gelişim etkinliklerinin ilköğretim fen ve teknoloji öğretmenlerinin bilimsel süreç becerilerine, öz-yeterlik ve sorgulamaya dayalı öğretime ilişkin inançları etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Kula, G. Ş. (2009). Araştırmaya dayalı fen öğrenmenin öğrencilerin bilimsel süreç becerileri, başarıları, kavram öğrenmeleri ve tutumlarına etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Lee, O., Hart, J. E., Cuevas, P. & Enders, C. (2004). Professional Development in inquiry-based science for elementary teachers of diverse student groups. Journal of Research in Science Teaching, 41(10), 1021-1043
• Meyer, D. Z., Meyer, A. A., Nabb, K. A., Connell, M. G. & Avery, L. M. (2013). A theoretical and empirical exploration of ıntrinsic problems in designing ınquiry activities, Research in Science Education, 43, 57–76.
• Nakiboğlu, C. ve Meriç, G. (2000). Genel kimya laboratuvarlarında V-diyagramı kullanımı ve uygulamaları. BAU Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2(1), 58-75.
• Nakiboğlu, N. ve Nakiboğlu, C. (2002). Enstrümental analiz laboratuvar eğitimi yönteminde yeni bir yaklaşım; V diyagramı uygulamaları. XVI. Ulusal Kimya Kongresi, Selçuk Üniversitesi, Konya
• Nakiboğlu, C., R. Benlikaya ve Ş. Kalın. (2002). Kimya öğretmen adaylarında kimyasal kinetik konusu ile ilgili yanlış kavramaların belirlenmesinde V-diyagramlarının kullanılması. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, ODTÜ, Ankara
• Nakiboğlu, C. ve Arık, R. (2006). 4. sınıf öğrencilerinin “Gazlar” ile ilgili kavram yanılgılarının V-diyagramı kullanılarak belirlenmesi. Yeditepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi EDU7, 1(2), 1-15.
• Nakiboğlu, C. ve Ertem, H. (2009). Laboratuvar yöntemi kullanılarak 7. sınıf öğrencilerinin bilimsel süreç becerileri düzeylerinin belirlenmesi. Eğitimde Yeni Yönelimler-5: “Öğrenmenin Doğası ve Değerlendirme Sempozyumu”, Özel Tevfik Fikret Okulları, İzmir
• Nas, R. (2000). Eğitim fakültesi ve sınıf öğretmenliği için hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi programı, yöntem ve teknikler. Ezgi Yayınları, Bursa
• Novak, J.D. & Gowin, D.B. (1984). Learning how to learn. Cambridge University Press, Cambridge, UK
• Okçabol, R. (2000). Eğitim fakültelerinin derdi belli YÖK’ün derdi ne? Eğitim Sen Yayınları, Ankara
• Passmore, G.G. (1998). Using the Vee diagrams to facilitate meaningful learning and misconceptions. Radiologic Science and Education, 4(1), 11-28.
• Phillips, K. & German, P. J. (2002). The ınquiry „i‟ a tool for learning scientific ınquiry. The American Biology Teacher, 64 (7), 514-520.
• Samancı Keskin, N., Bozkurt, O.ve Bal, Ş. (2006). Sorgulamaya dayalı öğretimde alternatif bir araç: ‘t’ diyagramı. 7. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi
• Savran Gencer, A., Sevim, S. ve Kaska, A. (2015). Genel biyoloji laboratuvarında Vee diyagramı uygulaması: fen bilgisi öğretmen adaylarının akademik başarılarının, öz-yeterlik inançlarının ve tutumlarının boylamsal olarak değerlendirilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 14(52), 183-202.
• Schon, D.A. (1997). Educating the reflective practitioner. San Francisco, Josse
• Şeşen, B. A. ve Tarhan, L. (2013). Inquiry-based laboratory activities in electrochemistry: High school students’ achievements and attitudes. Research in Science Education, 43(1), 413-435.
• Taşkoyan, N. (2008). Fen ve teknoloji öğretiminde sorgulayıcı öğrenme stratejilerinin öğrencilerin sorgulayıcı öğrenme becerileri, akademik başarıları ve tutumları üzerindeki etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Tatar, N., Korkmaz, H. ve Şaşmaz Ören, F. (2007). Araştırmaya dayalı fen laboratuvarlarında bilimsel süreç becerilerini geliştirmede etkili araçlar: vee ve ı diyagramları. İlköğretim Online, 6(1), 76- 92.
• Tortop, H.S., Çicek-Bezir, N., Uzunkavak, M. ve Özek, N. (2007). Dalgalar laboratuvarında kavram yanılgılarını belirlemek için V-diyagramlarının kullanımı ve derse karşı geliştirilen tutuma olan etkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 11(2), 110-115.
• Türkoğlu, A. (1991). Öğretmen yetiştirmede amaçlar. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(5), 105-111.
• Van Manen, J. (1977). Linking ways of knowing with ways of being practical. Curriculum Inquiry, 6, 205-208.
• Vural, B. (2004). Eğitim öğretimde planlama, ölçme ve stratejiler. Hayat Yayınları, İstanbul
• Yıldırım, M. (2016). Araştırma ve sorgulamaya dayalı öğrenme yaklaşımının ilkokul öğrencilerinin bilimsel süreç becerilerine etkisi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(38), 71-89
• Yost, D.S., Forlenza-Bailey, A. & Shaw, S.F. (1999). Teachers who embrace diversity: The role of reflection, discourse, and field experiences in education. The Professional Educator, 21(2), 1-14
• Yost, D.S. (2006). Reflection and se ıf-efficacy: enhancing the retention of qualified teachers from a teacher education perspective. Teacher Education Quarterly, 33 (4), 59-76