“Vücudumuzdaki Sistemler” Ünitesi Başarı Testi Geliştirme: Geçerlik ve Güvenirlik

Yıl 2019, Cilt: 5 Sayı: 2, 131 - 159, 30.07.2019

Ahmet Bolat , Sevilay Karamustafaoğlu

Öz

Öğretim programlarının revize edilmesi ya da
yenilenmesiyle birlikte kazanımları ölçen ölçme ve değerlendirme araçlarına
ihtiyaç duyulmaktadır. Fen eğitiminde araştırmalar yapan bilim insanlarının ve
fen öğretmenlerinin yenilenen programların ünite ve kazanımlarına yönelik
geliştirilen bu ölçme araçlarından faydalanmaları eğitimin kalitesinin
arttırılmasına faydalı olmaktadır. Bu bakımdan araştırmanın amacı, altıncı
sınıf fen bilimleri dersi “Vücudumuzdaki Sistemler” ünitesi kazanımlarını ölçen
geçerli ve güvenilir bir ölçme değerlendirme aracını literatüre kazandırmaktır.
Bu amaç doğrultusunda öncelikle ünitenin kazanımları analiz edilerek, uygun
olabilecek 41 maddeden oluşan madde havuzu hazırlanmıştır. Ünitenin konu ve
kazanımlarına yönelik belirtke tablosu hazırlanarak, fen eğitimi alanında ve
Millî Eğitim Bakanlığı’nda çalışan alan uzmanı ve konu alan uzmanlarının
görüşlerine başvurularak testin kapsam geçerliliği sağlanmıştır. Hazırlanan 41
çoktan seçmeli sorudan oluşan vücudumuzdaki sistemler başarı testi 2018-2019
eğitim öğretim yılında Çorum İli’ndeki bir ortaokulda öğrenim gören 427 altıncı
sınıf öğrencisine uygulanmıştır. Pilot uygulamadan sonra veri analizleri için
ayırt edicilik ve güçlük değerleri belirlenmiştir. Geliştirilen testin ortalama
madde güçlüğü ve madde ayırt ediciliği ile birlikte güvenirlik olarak Kuder
Richardson-20 (KR-20) tespit edilmiştir. Analiz sonuçları değerlendirildiğinde,
6 maddenin ayırt edicilik indeksinin düşük olmasından dolayı çıkarılması
gerektiğine karar verilmiş ve 35 maddelik “Vücudumuzdaki Sistemler” ünitesi
ölçme aracı geliştirilmiştir. Ortalama güçlük (p) 0.552, ortalama ayırt
edicilik (r) 0.486 olarak hesaplanmıştır. Hesaplanan güvenirlik katsayısı 0.885
olarak tespit edilmiştir. Madde analizi sonucunda orta güçlükte, ayırt edicilik
gücü yüksek ve güvenilir bir başarı testi elde edilmiştir.  Araştırmanın sonuçlarına dayalı olarak, aynı
ünitede ya da “Vücudumuzdaki Sistemler ve Sağlığı” ünitesi ile ilgili açık uçlu
sorulardan oluşan, iki ve üç aşamalı testler geliştirilebilir şeklinde çeşitli
önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Başarı Testi, Geçerlilik ve Güvenirlilik, Fen Bilimleri, Vücudumuzdaki sistemler

Kaynakça

• Açıkgöz, M., & Karslı, F. (2015). Alternatif ölçme-değerlendirme yaklaşımları kullanılarak iş ve enerji konusunda geliştirilen başarı testinin geçerlilik ve güvenirlik analizi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1), 1-25.
• Akbulut, H. İ., & Çepni, S. (2013). Bir üniteye yönelik başarı testi nasıl geliştirilir? İlköğretim 7. sınıf kuvvet ve hareket ünitesine yönelik bir çalışma. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 18-44.
• Akkuş, G. (2013). 6. sınıf öğrencilerinde dolaşım sistemi konusunda görülen kavram yanılgılarının giderilmesinde bilgisayar destekli kavram haritalarının etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisan Tezi, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Algan, S. (2008). İlköğretim 6. ve 7. sınıf sosyal bilgiler dersi öğretim programının ölçme ve değerlendirme öğesinin öğretmen görüşleri açısından incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Arnaudin, M. W., & Mintzes, J. J. (1985). Students’ alternative conceptions of the human circulatory system: a cross-age study. Science Education, 69(5), 721-733.
• Ayvacı, H. Ş., & Durmuş, A. (2016). Bir başarı testi geliştirme çalışması: ısı ve sıcaklık başarı testi geçerlik ve güvenirlik araştırması. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(1), 87-102.
• Bakioğlu,B., Karamustafaoğlu,S., &Karamustafaoğlu, O.(2014). 5. sınıf “vücudumuz bı̇lmecesı̇nı̇ çözelı̇m” ünı̇tesı̇ başarı testı̇: Geçerlı̇k ve güvenı̇rlı̇k. Internatıonal Conference on Education in Mathematics, Science & Technology Abstract Book, p. 61.
• Bastem, E. (2012). 6. sınıf Fen ve Teknoloji dersinde dolaşım sistemi konusunun zihin haritalama tekniği ile öğretilmesinin başarıya etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri (13. Baskı). Ankara: Pegem Akademi
• Çelikkaya, T. (2008). Yapılandırmacı yaklaşımın sosyal bilgiler öğretiminde başarı, tutum ve kalıcılığa etkisi (5. sınıf örneği). Yayınlanmamış Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Çepni, S. (2010). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş (5. Baskı). Trabzon: Celepler Matbaacılık.
• Çobanoğlu, O. E., & Bektaş, H. (2012). Kavramsal değişim metinlerinin ilköğretim 6. sınıf öğrencilerinin dolaşım sistemi konusundaki kavram yanılgılarının giderilmesine etkisi. X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi Bildiri Özetleri Kitapçığı, Sayfa:119.
• Creswell, J. W. (2013). Araştırma deseni (Çev.Bursal, M: Ed.: Demir, S. B.). Ankara: Eğiten Kitap.
• Demir, N., Kızılay, E., & Bektaş, O. (2016). 7. sınıf çözeltiler konusunda başarı testi geliştirme: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 10(1),209-237.
• Gömleksiz, M., & Erkan, S. (2010). Eğitimde ölçme ve değerlendirme (2. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Gönen, S., Kocakaya, S., & Kocakaya, F. (2011). Dinamik konusunda geçerliliği ve güvenilirliği sağlanmış bir başarı testi geliştirme çalışması. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 40-57.
• Güneş, M. H., & Güneş, T. (2005) İlköğretim öğrencilerinin biyoloji konularını anlama zorlukları ve nedenleri. Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(2), 169-175
• Güngörmez, H. G., & Akgün, A. (2018) Ortaokul öğrencilerinin fen bilimleri dersindeki kuvvet ve enerji ünitesine yönelik akademik başarı testi geliştirme çalışması. Ulusal Sosyal Bilimler Dergisi, 18, 85-99
• Kenan, O., & Özmen, H. (2014). Maddenin tanecikli yapısına yönelik iki aşamalı çoktan seçmeli bir testin geliştirilmesi ve uygulanması. Journal of Research in Education and Teaching, 3(3), 371-378.
• Şahin, İ. (2008). Yeni ilköğretim birinci kademe fen ve teknoloji programının değerlendirilmesi. Milli Eğitim Dergisi, 177, 181-207.
• Saraç, H. (2018). Fen bilimleri dersi ‘maddenin değişimi’ ünitesi ile ilgili başarı testi geliştirme: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 416-445.
• Şen, H. C., & Eryılmaz, A. (2011). Bir başarı testi geliştirme çalışması: basit elektrik devreleri başarı testi geçerlik ve güvenirlik araştırması. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 1-39.
• Şenel, T. (2008). Fen ve teknoloji öğretmenleri için alternatif ölçme ve değerlendirme tekniklerine yönelik bir hizmet içi eğitim programının etkililiğinin araştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Sezen., G., & Çimer., A. (2009). Fen Bilgisi öğretmen adaylarında insanda dolaşım sistemi konusundaki kavramları anlama seviyelerinin kavram haritası ve kelime ilişkilendirme testi ile belirlenmesi üzerine bir çalışma. I. Uluslararası Eğitim Araştırmaları Kongresi, Çanakkale 18 Mart Üniversitesi, Çanakkale.
• Tekışık, H. H. (2005). Yeni ilköğretim programlarının uygulanmasına öğretmenlerin hazırlanması. Eğitimde yansımalar: VIII Yeni İlköğretim Programlarını Değerlendirme Sempozyumu, Erciyes Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Kayseri.
• Tosun, C., & Taşkesenligil, Y. (2011). Revize edilmiş Bloom’un taksonomisine göre çözeltiler ve fiziksel özellikleri konusunda başarı testinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19(2), 499-522.
• Toyoma, N. (2000). What are food and air like ınside our bodies? Children’s thinking about digestion and respiration. International Journal of Behavioral Development, 24(2), 220-230.
• Turgut, M. F. (1986). Eğitimde ölçme ve değerlendirme. Ankara: Saydam Yayınları
• Uğur, U. K. 2010. Lise öğrencilerinin sindirim sistemi ile ilgili kavram yanılgılarının iki aşamalı testler ile tespit edilmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Yaman, S. (2013). Investigation of questions in science and technology textbooks in terms of requirements of the curriculum after educational reform in Turkey. Eurasian Journal of Physics and Chemistry Education, 5(2), 164-175
• Yaşar, Ş., Gültekin, M., Türkkan, B., Yıldız, N., & Girmen, P., (2005). Yeni ilköğretim programlarının uygulanmasına ilişkin sınıf öğretmenlerinin hazırbulunuşluk düzeylerinin ve eğitim gereksinimlerinin belirlenmesi: Eskişehir ili örneği. Eğitimde Yansımalar: VIII Yeni İlköğretim Programlarını Değerlendirme Sempozyumu, Erciyes Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Kayseri.
• Yeşilyurt, S., & Gül, Ş. (2012). Secondary school students’ misconceptions about the transportation and circulatory systems” unit. Journal of Theoretical Educational Science, 5(1), 17-48.
• Yılmaz, H. (1998). Eğitimde ölçme ve değerlendirme.Konya: Mikro Yayınları