Fen Bilimleri Dersi Kapsamında Planetaryuma Düzenlenen Bir Gezinin 7. Sınıf Öğrencilerinin Akademik Başarı, İlgi ve Motivasyonuna Etkisi

Yıl 2020, Cilt: 6 Sayı: 2, 240 - 260, 31.07.2020

Murat Metin Aykut Emre Bozdoğan

Öz

Bu araştırmanın amacı, Fen Bilimleri dersi kapsamında planetaryuma düzenlenen bir gezinin 7. sınıf öğrencilerinin akademik başarı, ilgi ve motivasyonuna etkisini araştırmak ve planetaryumların fen dersinde kullanılmasına ilişkin öğrenci görüşlerini belirlemektir. Bu amacı gerçekleştirmek üzere planetaryum gezisi ile entegre edilmiş ve 5E modeline uygun olarak hazırlanmış ders planı uygulanmıştır. Araştırma problemine cevap aramak adına nicel ve nitel veriler toplanmış bu sebeple karma yöntem kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 2019-2020 öğretim yılında Amasya ilinde bir köy okulunun 7/A ve 7/B şubelerinde yer alan 32 7. sınıf öğrencisi oluşturmaktadır. Örneklem seçiminde Uygun Örnekleme Yöntemi kullanılmıştır. Veri toplama aracı olarak nicel verilerin toplanmasında ‘Güneş Sistemi Ötesi: Gök Cisimleri Akademik Başarı Testi’, ‘Fen Konularına Yönelik İlgi Ölçeği’ ve ‘Fen Öğrenimine Yönelik Motivasyon Ölçeği’ kullanılmış ve gruplara ön test-son test şeklinde uygulanmıştır. Veri analizinde SPSS 22 programı ile Shapiro-Wilk normallik testi, istatistiksel hesaplamalar için ise Bağımsız Örneklem t-Testi kullanılmıştır. Nitel verilerinin toplanmasında ise öğrenci görüşlerinin belirlenmesi amacıyla gezi öncesi ve gezi sonrası görüşme soruları kullanılmıştır. Veriler içerik analizi ile değerlendirilmiştir. Araştırma sonucunda okul dışı öğretimin planlı bir şekilde yürütüldüğü takdirde amacına ulaştığı, mevcut öğretime göre planetaryum gezisi ile öğretimin öğrenci başarısını, öğrencilerde fen konularına yönelik ilgi ve fen öğrenmeye yönelik motivasyon düzeyini anlamlı ölçüde artırdığı tespit edilmiştir. Başlangıçta planetaryum ile ilgili hiçbir fikri olmayan öğrencilerin bu ortamı tanıdığı, eğlenceli ve öğretici bulduğu görülmüştür. Bu araştırma ile okul dışı öğrenme ortamlarından biri olan planetaryumların tüm eğitim kademelerinde planlı etkinlikler yapılarak etkili bir eğitim aracı olarak kullanılabileceği ve eğitim sistemi ile entegre edilerek yaygınlaştırılması önerilmektedir

Anahtar Kelimeler

Okul dışı eğitim, Fen bilimleri dersi öğretimi, Planetaryum

Destekleyen Kurum

Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi

The Effect of a Trip Organized In Planetarium on Science Course on Academic Success, Interest and Motivation of 7th Year Students

Öz

The purpose of this study is to investigate the effect of a trip organized on a planetarium within the scope of the Science course on academic success, interest and motivation of 7th grade students and to determine student views on the use of planetariums in a science lesson. To accomplish this goal, the lesson plan, which was integrated with the planetarium trip and prepared in accordance with the 5E model, was implemented. Quantitative and qualitative data were collected to find answers to the research problem, and therefore mixed method was used. The study group of the research consists of 32 7th grade students in the 7 / A and 7 / B branches of a village school in the province of Amasya in the 2019-2020 academic year. Appropriate Sampling Method was used in sample selection. In the collection of quantitative data as the data collection tool, "Beyond Solar System: Celestial Bodies Academic Achievement Test", "Science-Related Interest Scale" and "Science Learning Motivation Scale" were used and applied to groups as a pre-test and post-test. In the data analysis, SPSS 22 program used the Shapiro-Wilk normality test and Independent Sample t-Test for statistical calculations. In the collection of qualitative data, pre-trip and post-trip interview questions were used to determine student views. The data were evaluated by content analysis. As a result of the research, it has been determined that if out-of-school education is carried out in a planned manner, it has significantly increased student achievement, interest in science subjects and motivation to learn science with the planetarium trip according to the current education. It was seen that the students who had no idea about the planetarium initially recognized this environment and found it fun and instructive. With this research, it is recommended that planetariums, which are one of the out-of-school learning environments, can be used as an effective educational tool by carrying out planned activities at all educational levels and can be expanded by integrating with the education system.

Anahtar Kelimeler

Out-of-school education, Science education curriculum, Planetarium

Kaynakça

• Arıcı, V.A. (2013). Fen eğitiminde sanal gerçeklik programlari üzerine bir çalişma: Güneş sistemi ve ötesi: uzay bilmecesi ünitesi örneği. Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü İlköğretim Anabilim Dalı, Aydın.
• Babaoğlu, G., & Keleş, Ö. (2017). 6. Sınıf öğrencilerinin ‘Dünya’, ‘Ay’ ve ‘Güneş’ kavramlarına yönelik algılarının belirlenmesi. Eğitimde Kuram ve Uygulama Dergisi, 13(4), 601-636.
• Bahali, K. (2014, June). Astronomy education at al-khawarizmi astronomy centre. Proceedings of the 22nd International Planetarium Society Conference, Beijing, China.
• Bodur, Z., & Yıldırım, M. (2018). Sınıf dışı etkinliklerin ortaokul yedinci sınıf öğrencilerin akademik başarıları ve bilimsel süreç becerileri üzerine etkisi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 47(47), 125-140.
• Bostan-Sarıoğlan, A., & Küçüközer, H. (2017). Fen bilgisi öğretmen adaylarının okul dışı öğrenme ortamları ile ilgili görüşlerinin araştırılması. İnformal Ortamlarda Araştırmalar Dergisi, 2(1), 1-15.
• Bozdoğan, A. E. (2007). Bilim ve teknoloji merkezlerinin fen öğretimindeki yeri ve önemi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Bozdoğan, A. E. (2008). Fen bilgisi öğretmen adaylarının bilim merkezlerini fen öğretimi açısından değerlendirmesi: Feza Gürsey Bilim Merkezi örneği. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(1), 19-41.
• Bozdoğan, A. E., & Ustaoğlu, F. (2016). Planetaryumların öğretim potansiyeli hakkında fen bilimleri öğretmen adaylarının görüşleri. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 13(1), 38-49.
• Bozdoğan, A. E., & Yalçın, N. (2006). Bilim merkezlerinin ilköğretim öğrencilerinin fene karşı ilgi düzeylerinin değişmesine ve akademik başarılarına etkisi: Enerji Parkı. Ege Eğitim Dergisi, 7(2), 95-114.
• Büyüköztürk, Ş. (2014). Deneysel desenler öntest-sontest kontrol grubu desen ve veri analizi (4. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Can, A. (2019). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi (7.Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Çankaya, B., & Girgin, S. (2018). Artırılmış gerçeklik teknolojisinin fen bilimleri dersi akademik başarısına etkisi. Journal of Social and Humanities Sciences Research, 5(30), 4283-4290.
• Çepni, S., & Şenel Çoruhlu, T. (2014). Güneş sistemi ve ötesi: Uzay bilmecesi ünitesinde zenginleştirilmiş 5E öğretim modeline uygun hazırlanan öğrenme ortamlarının öğrenci başarısı üzerine etkisinin incelenmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27(2), 343-369.
• Chastenay, P. (2016). From geocentrism to allocentrism: Teaching the phases of the moon in a digital full- dome planetarium. Research in Science Education, 46(1), 43-77.
• Çiçek, Ö., & Saraç, E. (2017). Fen Bilimleri öğretmenlerinin okul dışı öğrenme ortamlarındaki yaşantıları ile ilgili görüşleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(18), 504-522.
• Ertaş, H., & Şen, A. İ. (2011). Planetaryumlar. C. Laçin Şimşek (Editör). Fen öğretiminde sınıf dışı öğrenme ortamları (s. 85- 103). Ankara: Pegem Akademi.
• Eshach, H. (2007). Bridging In-school and out-of-school learning: Formal, non-formal, and informal education. Journal of Science Education and Technology, 16(2), DOI: 10.1007/s10956-006-9027-1
• Gülen, S. (2018). Determination of the effect of the planetarium activities on the students. European Journal of Education Studies, 5(2), 48-65.
• Gürsoy, G. (2018). Fen öğretiminde okul dışı öğrenme ortamları. Turkish Studies Educational Sciences, 13(11), 623-649
• Jarvis, T., & Pell, A. (2005). Factors influencing elementary school children's attitudes toward science before, during, and after a visit to the UK National Space Centre. Journal of Research in Science Teaching, 42(1), 53-83. DOI: 10.1002/tea.20045
• Jettner, F. C., & Soroka, J. J. (1972). The planetarium in modern science education. Annals of the New York Academy of Sciences, 198, 178-191. DOI: 10.1111/j.1749-6632.1972.tb12720.x
• Kulalıgil, A. (2016). Sınıf dışı öğrenme ortamlarında gerçekleşen öğretim uygulamalarının 5. sınıf fen bilimleri dersinde öğrencilerin akademik başarı, yaratıcılık ve motivasyonlarına etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
• Laçin Şimşek, C., & Nuhoğlu, H. (2009). Fen konularına yönelik geçerli ve güvenilir bir ilgi ölçeği geliştirme. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 28-41.
• Mallon, G. L., & Bruce, M. H. (1982). Student achievement and attitudes in astronomy: An experimental comparison of two planetarium programs. Journal of Research in Science Teaching, 19(1), 53-61. DOI: 10.1002/tea.3660190108.
• Önder, A., Abacı, O., & Kamaraj, I. (2009). Müzelerin eğitim amaçlı kullanımı projesi: İstanbul arkeoloji müzesindeki Marmara örneklemi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2009(1), 102-117.
• Özcan, H., & Yılmaz, Ş. (2018). Planetaryum gezisi ile fen bilgisi öğretmen adaylarının astronomi kavramlarındaki değişimin incelenmesi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi (EFMED), 12(1), 392-418.
• Palmer, J. C. (2007). The Efficacy of planetarium experiences to teach specific science concepts. Dissertation Abstracts International, B: The Sciences and Engineering, 68, 939.
• Petrie, K. B. (2013). Early childhood learning in preschool planetarium programs. Unpublished Master Thesis, University of Washington. ABD.
• Plummer, J. D. (2009). Early elementary students’ development of astronomy concepts in the planetarium. Journal of Research in Science Teaching, 46(2), 192-209.
• Plummer, J. D., Kocareli, A., & Slagle, C. (2014). Learning to explain astronomy across moving frames of reference: Exploring the role of classroom and planetarium-based instructional contexts. International Journal of Science Education, 36(7), 1083-1106. DOI: 10.1080/09500693.2013.843211
• Ramey Gassert, L. (1997). Learning science beyond the classroom. The Elementary School Journal, 97(4), 433-450.
• Ridky, R. W. (1974). A study of planetarium effectiveness on student achievement, perceptions and retention. Paper presented at the The Annual Meeting of the National Association for Research in Science Teaching, 47th, Chicago, Illinois. http: // www.eric.ed.gov/ERICWebPortal/contentdelivery/servlet/ERICServlet?Accno = ED091207 adresinden alınmıştır.
• Selanik-Ay, T., & Erbasan, Ö. (2016). Sınıf öğretmenlerinin okul dışı öğrenme ortamlarından yararlanmaya ilişkin görüşleri. Journal of Education and Future, 10, 35-50.
• Sontay, G., Tutar, M., & Karamustafaoğlu, O. (2016). Okul dışı öğrenme ortamları ile fen öğretimi hakkında öğrenci görüşleri: Planetaryum gezisi. İnformal Ortamlarda Araştırmalar Dergisi, 1(1), 1-24.
• Türk, C. (2010). İlköğretim temel astronomi kavramlarının öğretimi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun.
• Türkmen, H. (2015). İlkokul öğretmenlerinin sınıf dışı ortamlardaki fen öğretimine bakış açıları. Journal of European Education, 5(2), 47-55.
• Yener, D., Aksüt, P., Kiras, B., & Yener, Y. (2018). Fen bilgisi öğretmen adaylarının bilim gezisi ve fen- teknoloji- toplum- çevre konusundaki görüşleri: Müzede bilim örneği. Başkent University Journal of Education, 5(2), 212-224.
• Yılmaz, E., & Laçin Şimşek, C. (2017). Güneş sistemi ve ötesi: Uzay bilmecesi öğretmenler bu üniteyi nasıl işliyor? Sakarya University Journal of Education, 7(2), 252-267.
• Yılmaz, H., & Huyugüzel Çavaş, P. (2007). Fen öğrenimine yönelik motivasyon ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. İlköğretim Online, 6(3), 430-440.
• Yu, K.C., Sahami, K., Sahami, V.A., & Sessions, L.C. (2015). Using a digital planetarium for teaching seasons to undergraduates. Journal of Astronomy & Earth Sciences Education, 2(1), 33-50.