Sekizinci Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı Etkinliklerinin Girişimcilik Becerileri Açısından Değerlendirilmesi

Yıl 2023, Cilt: 9 Sayı: 3, 374 - 389, 01.12.2023

Harun Çelik Mustafa Oğuz Genç Orhan Karamustafaoğlu

Öz

Bilim, teknoloji, toplum ve birey etkileşiminde gerçekleşen endüstri 4.0 ve toplum 5.0 gelişmeleri bireyin öğrenme ekosistemini de değiştirmektedir. Bu doğrultuda 21. yüzyıl ve yaşam becerileri ile donatılmış öğretim programları ve oluşturulan içerik, bütünleştirilmiş etkinliklerin yapılması gerekliliği ile fen bilimleri eğitimine katkı sağlamaktadır. Öğretim programında yaşam becerileri içerisinde yer alan altı beceriden biri olan girişimcilik becerisi, diğer beceriler ile bağlantılı çalışması bakımından ve becerilerin bireye kazandırılması noktasında yaşantı ve deneyim önemine bağlı olarak fen bilimleri dersinin avantajlı durumu dikkate alındığında etkinliklerin içeriğinin incelenmesi değerli görülmektedir. Çünkü bu beceriler fen bilimleri dersi kapsamında ders kitabında yer alan bütünleştirilmiş etkinlikler yolu ile öğrencilere kazandırılabilir. Çalışma, 8. sınıf fen bilimleri ders kitabında yer alan etkinliklerin incelenerek girişimcilik becerileri açısından değerlendirilmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırma probleminin doğası gereği bu çalışmada nitel araştırma yaklaşımlarından betimsel yönteme dayalı doküman inceleme tekniği kullanılmıştır. Veriler Pektaş ve Çelik tarafından geliştirilen dereceli puanlama anahtarlarından olan analitik rubrik kullanılarak değerlendirilmiştir. Çalışmada ele alınan 28 adet etkinlikten sadece 4 adet etkinlik değerlendirme ölçütü açısından “Kabul edilebilir” düzeyde iken diğer 24 adet etkinliğin “Eksiği var” düzeyinde olduğu tespit edilmiştir. Buradan hareketle, öğrencilere girişimcilik becerilerinin kazandırılabilmesi için fen etkinliklerinin, bütünleştirilmiş etkinlikler açısından yeterliklerinin geliştirilmesi gerektiği, daha fazla girişimcilik becerisine ilişkin temaları destekler şekilde düzenlenmesinin gerekli olduğu ifade edilebilir. Etkinlikler, öğrencilerin beraber iş üretebilecekleri ve bu işi planlayabilecekleri uygulamalar bakımından zenginleştirilmelidir. Ayrıca öğrencilerin kendi öğrenmelerinin sorumluluğunu taşıdığı, risk almaktan ve hata yapmaktan korkmadığı öğrenme ortamları için de etkinlikler planlanmalıdır. Bu bağlamda ders kitabında yer alan etkinlik ve deneyler, aktif öğrenme tekniği benimsenerek girişimcilik becerileri ile daha uyumlu hale getirilebilir.

Anahtar Kelimeler

Bütünleştirilmiş Etkinlikler, Girişimcilik Becerileri, Fen bilimleri Dersi, Fen öğretimi

Evaluation of 8th Grade Science Textbook Activities in terms of Entrepreneurship Skills

Öz

The developments of Industry 4.0 and Society 5.0, which occur in the interaction of science, technology, society, and individuals, are also changing the individual learning ecosystem. In this context, curriculum programs equipped with 21st-century and life skills, along with integrated activities, contribute to science education. The entrepreneurship skill, one of the six skills included in the life skills in the curriculum, is considered valuable to examine the content of the activities considering the advantageous situation of the science course in terms of working in connection with other skills and depending on the importance of experience. This is because students can acquire these skills through integrated activities in the textbook within the scope of the science course. The study was carried out to evaluate the activities in the 8th-grade science textbook regarding entrepreneurship skills. Due to the nature of the research problem, the document analysis technique based on the descriptive method, one of the qualitative research approaches, was used in this study. The data were evaluated using the analytical rubric developed by Pektaş and Çelik. Out of the 28 activities considered in the study, only 4 were found to be at an "acceptable" level in terms of evaluation criteria, while the other 24 were at a "needs improvement" level. From this point, it can be stated that the competencies of science activities in terms of integrated activities should be improved to provide students with entrepreneurship skills, and they should be organized in a way that supports themes related to more entrepreneurship skills. Activities should be enriched with practices where students can work together and plan their work. In addition, activities should be planned for learning environments where students take responsibility for their own learning, are not afraid to take risks, and are not afraid to make mistakes. In this context, the activities and experiments in the textbook can be designed to be more compatible with entrepreneurship skills by adopting the active learning technique.

Anahtar Kelimeler

Integrated Activities, Entrepreneurship Skills, Science Lesson, Science Teaching

Kaynakça

• Aktaş, M.C., (2019). Nitel veri toplama teknikleri. H. Özmen & O. Karamustafaoğlu (Ed.), Eğitimde araştırma yöntemleri içinde (s. 114-135). Ankara: Pegem Akademi
• Bakırcı, H. & Öçsoy, K. (2017). Fen bilimleri ders kitaplarında yer alan etkinliklerin girişimcilik bağlamından incelenmesi. Adıyaman Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 256-276.
• Creswell, J. W. (2014). Qualitative, quantitative and mixed methods approaches. Sage.
• Çelik, H. (2018). Laboratuvar yaklaşımları ile fen öğretimi. O. Karamustafaoğlu, Tezel, Ö., & U. Sarı (Ed.), Güncel yaklaşım ve yöntemlerle etkinlik destekli fen öğretimi içinde (s. 240-279). Ankara: Pegem Akademi.
• Çelik, H., Bacanak, A. & Çakır, E. (2015). Fen laboratuvarı girişimcilik ölçeği geliştirilmesi. Journal of Turkish Science Education, 12(3), 65-78.
• Çelik, H. & Pektaş, H.M. (2022). Girişimcilik becerisini geliştirme strateji, yöntem ve teknikleri. S. Yaman, & H. Çelik (Ed.), Teoriden uygulamaya girişimcilik eğitimi içinde (s. 245-272). Ankara: Pegem Akademi
• Çelik, H., Köken, O. & Kanat, H. (2021). Fen bilgisi öğretmenlerinin sorgulayıcı yaklaşıma uygun laboratuvar kullanım yeterlikleri ve karşılaşılan sorunlar. Gazi Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 196- 223. https://dx.doi.org/10.30855/gjes.2021.07.02.005
• Değer, T., İnaltekin, T. & Kirman-Bilgin, A. (2023). Investigating the effectiveness of life skills training guide on pre-service science teachers’ development of professional knowledge regarding entrepreneurship skills. Science Insights Education Frontiers, 15(2), 2325-2353.
• Deveci, İ. (2018). Ortaokul öğrencilerinin fen tabanlı girişimcilik eğilimlerinin incelenmesi. Fen Matematik Girişimcilik ve Teknoloji Eğitimi Dergisi, 1(1), 19-47.
• Deveci, İ., & Çepni, S. (2014). Fen bilimleri öğretmen eğitiminde girişimcilik. Journal of Turkish Science Education, 11(2), 161-188.
• Deveci, İ., & Seikkula-Leino, J. (2018). A review of entrepreneurship education in teacher education. Malaysian Journal of Learning and Instruction, 15(1), 105- 148.
• Fiet, J. (2000), The pedagogical side of entrepreneurship theory, Journal of Business Venturing, 16(2), 101–117.
• Gasse, Y. (1985), A Strategy for the promotion and identification of potential entrepreneurs at the secondaryschool level. Hornaday, J.A., E.B. Shils, J.A. Timmons ve K.H. Vesper (der.), In Frontiers of entrepreneurship research, (538-559), Wellesley, MA: Babson College.
• Harari Y. N. (2018). 21. yüzyıl için 21 ders. (Çev. Selin Siral), İstanbul: Kolektif Kitap.
• İncebacak Bal, B. (2022). Girişimcilik eğitimi modelleri. A. Kirman Bilgin (Ed.), Fen bilimlerinde girişimcilik eğitimi ve 5. – 6. – 7. – 8. sınıf bütünleştirilmiş örnek etkinlikler içinde (s. 41-88). İstanbul: Efe Akademi Yayınları
• Labuschagne, A. (2003). Qualitative research: Airy fairy or fundamental. The Qualitative Report, 8(1), 100-103. MEB. (2018). Fen bilimleri dersi öğretim programı: İlkokul ve ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar. Talim Terbiye Kurulu, Ankara.
• Miles, M. B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. Sage.
• Pektaş, N. & Çelik, H. (2021). Öğrencilerin girişimcilik becerilerinin geliştirilmesine yönelik yapılan etkinliklerin değerlendirilmesi. Kırıkkale Üniversitesi Eğitim Dergisi (KÜED), 1(1), 49 – 56.
• Peterman, N. E. & Kennedy, J. (2003). Enterprise education: Influencing students’ perceptions of entrepreneurship. Entrepreneurship Theory and Practice, 28(2), 129-144.
• Rodrigues, R.G., Dinis, A., do Paço, A., Ferreira, J. & Raposo, M. (2012). The effect of an entrepreneurial training programme on entrepreneurial traits and intention of secondary students. In T. BurgerHelmche (Ed.), Entrepreneurship: Born, made and educated (77–92). Rijeka, Croatia: InTech.
• Römer-Paakkanen, T. (2011). Lessons learned from connecting doctoral studies and research on entrepreneurship into teacher’s work at University of Applied Sciences. In 8th ESU Conference on Entrepreneurship (2011),1-17. Universidad de Sevilla.
• Römer-Paakkanen, Tarja, and Auli Pekkala. 2008. “Generating Entrepreneurship and new Learning Environments from Students’ Free-Time Activities and Hobbies.” Liiketaloudellinen Aikakauskirja [Finnish Journal of Business Economics], 3, 341–361.
• Røe Ødegård, I. K. (2003). Læreprosesseri pedagogisk entreprenørskap. Ålærei dilemma og kaos [Learning processes in pedagogical entrepreneurship. To learn in dilemmas and chaos; in Norwegian]. Kristiansand: Høyskoleforlaget
• Sarı, U., Çelik, H., Pektaş, H. M. & Yalçın, S. (2022). Effects of STEM-focused Arduino practical activities on problem-solving and entrepreneurship skills. Australasian Journal of Educational Technology, 38(3), 140-154. DOI: https://doi.org/10.14742/ajet.7293
• Seikkula-Leino, J., Salomaa, M., Jónsdóttir, S. R., McCallum, E. & Israel, H. (2021). EU policies driving entrepreneurial com-petences—Reflections from the case of EntreComp. Sustainability, 13(15), 8178. DOI: https://doi.org/10.3390/su13158178
• Sarıtaş, B. & Yılmaz, A. (2022). Ortaöğretim Türk dili ve edebiyatı dersinin 21. Yüzyıl becerileri açısından incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 51(234), 1137-1160.
• Sontay, G. & Karamustafaoğlu, O. (2023). Ortaokul öğrencilerinin girişimcilik becerilerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Gazi Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(1), 53-72. DOI: https://dx.doi.org/10.30855/gjes.2023.09.01.003
• Staub, S. & Staub, D. F. (2022). Girişimcilik eğitiminde öğrenci öğrenme çıktıları. S. Yaman, H. Çelik (Ed.), Teoriden uygulamaya girişimcilik eğitimi içinde (s. 327-350). Ankara: Pegem Akademi.
• Temizkan, M. (2014). Ortaokul Türkçe ders kitaplarının Türkçe dersi öğretim programındaki temel beceriler açısından incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 2(1), 49-72.
• Veloso, L., & Marques, J.S. (2017). Designing science laboratories: Learning environments, school architecture and teaching and learning models. Learning Environments Research, 20, 221–248.
• Vican, D. & Luketić, D. (2013). Self-assessment of Croatian elementary school pupils on the entrepreneurial initiative. Management, 18(2), 57-79.
• Yaman, S. (2023). Girişimci düşünme becerisi. G. Ekici (Ed.), Düşünme becerileri ve uygulama örnekleri kılavız kitabı içinde, s.293-331, Vizetek Yayıncılık.
• Yaman, S. & Sarışan Tungaç, A. (2022). Okul dışı ortamlarda girişimcilik eğitimi ve uygulamaları. S. Yaman & H. Çelik (Eds.), Teoriden uygulamaya girişimcilik eğitimi içinde, s. 275-292, Pegem Akademi.
• Yazıcı, E. K. & Özmen, H. (2015). Fen ve teknoloji öğretim programında yer alan deney ve etkinliklerin uygulanabilirliğine ilişkin öğretmen görüşleri, Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1), 92-117.
• Yurtseven, R. (2020). İlkokulda girişimcilik eğitimi: Amaç, içerik ve öğretim süreci. Uluslararası Bilim ve Eğitim Dergisi, 3(2), 135-153.