6. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabında Yer Alan Kök Değerler: Bir Doküman İncelemesi

Yıl 2024, Cilt: 10 Sayı: 3, 10000 - 1212

Aysel Arslan , Kübra Lale

Öz

Değerler, bireyin hayatını destekleyen başka insanlarla birlikte yaşamasını kolaylaştıran unsurlardır. Toplumların birikimini geleceğe aktaran, sosyal yaşamı düzenleyen en çönemli etkenlerdir. Değerlerin kökenini oluşturan kaynaklar, toplumun iç kontrol mekanizmasının bir parçasını teşkil eder. Bu mekanizma içerisinde, toplumun veya bireyin belirlediği normlar, toplum hayatına uyum sağlamak amacıyla şekillenir. Değerlerin yeni nesilllere aktarılması genel olarak sosyal yaşamın içinde gerçekleştirilmekteyken günümüzde eğitim süreçlerinde de değerler eğitimin verilmesine ihtiyaç duyulmaktadır. 2018 yılında güncellenen Sosyal Bilgiler Öğretim Programında yer alan on kök değer olduğu görülmektedir. Bu kök değerlerin kazandırılmasında Sosyal Bilgiler Ders Kitabında yer alan metinler önemli bir işleve sahiptir. Bu araştırmada 2023-2024 eğitim-öğretim yılı itibariyle Millî Eğitim Bakanlığına bağlı devlet okullarında okutulmakta olan 6. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı incelenmiştir. Bu araştırma ile kitap içeriğinde yer alan yedi konu alanı kapsamında metinlerde kök değerlere ne oranda yer verildiğinin belirlenmesi amaçlanmaktadır. Araştırma, nitel araştırma yöntemleri arasında yer alan doküman incelemesi yöntemiyle yapılmıştır. Örnekleme yöntemi olarak amaçsal örneklemenin bir türü olan ölçüt örnekleme kullanılmıştır. Verilerin elde edilmesinde betimsel analiz yöntemi uygulanmıştır. Excel programı kullanılarak verilerin frekans ve yüzde oranları hesaplanmıştır. Elde edilen sonuçlar tablo ve grafik olarak görselleştirilerek sunulmuştur. Yapılan analizler neticesinde kitap içeriğinde en fazla yer alan kök değerlerin sırasıyla sorumluluk (f=65), yardımseverlik (f=55), adalet (f=45) ve saygı (f=34) olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Değer, Kök değer, Sosyal bilgiler, Değerler eğitimi

Teachers' Root Values in the 6th Grade Social Studies Textbook: A Document Review

Öz

Values are the elements that support the individual's life and facilitate living with other people. They are the most critical factors that transfer the accumulation of societies to the future and regulate social life. The sources that form the origin of values constitute a part of the internal control mechanism of society. Within this mechanism, the norms determined by society or the individual are shaped in order to adapt to social life. While the transfer of values to new generations is generally carried out within social life, today, there is a need for values education in educational processes. In the 2018 updated Social Studies Curriculum, ten root values are observed. Texts in the Social Studies Textbook play an important role in instilling these root values. In this research, the 6th Grade Social Studies Textbook, which is being taught in public schools affiliated to the Ministry of National Education as of the 2023-2024 academic year, was examined. This research aims to determine the extent to which root values are included in the texts within the scope of seven subjects in the book. The research was conducted using the document review method, which is among the qualitative research methods. Criterion sampling, which is a type of purposive sampling, was used as the sampling method. The descriptive analysis method was applied to obtain the data. Frequencies and percentages of the data were calculated using the Frequency and percentage rates of data were calculated using the Excel program. The results obtained are presented visually as tables and graphs. As a result of the analysis, it was concluded that the most common root values in the book content are responsibility (f=65), helpfulness (f=55), justice (f=45) and respect (f=34), respectively.

Anahtar Kelimeler

Values, Root values, Social education, Values education

Kaynakça

• Altan, M. Z. (2011). Multiple intelligences theory and values education. Pegem Journal of Education and Instruction, 1(4), 53-57.
• Akbaş, O. (2015). Values and instruction in social studies. B. Tay & A. Öcal (Ed.), In The teaching of social studies with special instructional methods, p.344-367. Ankara: PegemA Publishing.
• Akyol, Y. (2015). The values found in the reading texts used in the 6th-grade social studies textbook for secondary school. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(5), 194-207. https://dergipark.org.tr/en/pub/inesj/issue/40015/475758
• Ayverdi, S. (2006). Millî kültür mes'eleleri ve maârif dâvâmız (Vol. 28). İstanbul: Kubbealtı Publishing.
• Büyüksakallı, T. (2019). Views of social studies teacher candidates on social values (Unpublished Master’s Thesis). University of Niğde Ömer Halisdemir, Niğde.
• Bolay, S. H. (1997). Dictionary of philosophical doctrines and terms. Ankara: Akçağ Press Publishing.
• Çalık, M., & Sözbilir, M. (2014). Parameters of content analysis. Education and Science, 39(174), 33-38.
• Demirel, G. (2022). Root values in social studies textbooks (Unpublished Master’s Thesis). University of Bartın , Bartın.
• Dilmaç, B., Deniz, M., & Deniz, M. E. (2009). An investigation of university students’self compassion and value preferences. Journal of Values Education, 7(18), 9-24.
• Dönmezer, S. (1982). Sosyology. Ankara: Savaş Publishing.
• Erbaş, A. A. (2021). Reflections of values in social studies curriculum on social studies textbooks. Ordu University Journal of Social Sciences Research, 11(1), 23-40. https://doi.org/10.48146/odusobiad.779737
• Erdem, A. R. (2003). An important factor in university culture: Values. Journal of Values Education, 1(4), 55-72.
• Fidan, N. K. (2019). Values education in social studies class: A qualitative study. The Journal of Academic Social Science Studies, 6(3), 361-388. https://doi.org/10.9761/JASSS796
• Glesne, C. (2013). Introduction to qualitative research. (A. Ersoy & P. Yalçınoğlu, Translated). Ankara: Anı Publishing.
• Güçlü, H. (2019). Evaluation of textbooks of social studies in terms of values education (Unpublished Master’s Thesis). University of Recep Tayyip Erdoğan, Rize.
• Güngör, E. (2010). Research on the psychology of values. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Halstead, J. M., & Taylor, M.J. (2000). Learning and teaching about values: A review of recent research. Cambridge Journal of Education, 30(2), 169-202. https://doi.org/10.1080/713657146
• Hançerlioğlu, O. (2005). Philosophy encyclopedia: Concepts and movements. (Vol. 1), İstanbul: Remzi Bookstore.
• Karacan, H. (2018). Analysis of national and universal values in the fifth grade social studies curriculum and textbooks. Journal of Innovative Research in Social Studies, 1(1), 1-10.: https://dergipark.org.tr/en/pub/jirss/issue/40047/482785
• Kasapoğlu, H. (2013). Values education and stories in the school. Journal of National Education, 43(198), 97-109.
• Kaygana, M., Yapıcı, Ş., & Aytan, T. (2021). Value education in Turkish language course books. The Journal of Academic Social Science Studies, 6(7), 657-669. https://doi.org/10.9761/JASSS1619
• Kaymakcan, R., & Meydan, H. (2011). Values education according to the religious culture and ethics knowledge programs and teachers. Journal of Values Education, 9(21), 29-55.
• Koçoğlu, E., Ersoy, F., & Atik, S. (2018). Teaching social studies with cultural values. Ankara: PegemA Publishing.
• Köksal, K.,Yaylacı Kılıç, Z., Yel, Ü., Erbaş, S., & Kılcan, B. (2022). Examining of social studies textbooks in terms of root values. Bayterek Journal of International Academic Research, 5(2), 74-87. https://doi.org/10.48174/buaad.52.1
• Kuter, F. Ö., & Kuter, M. (2012). Moral education through physical education and sports. Journal of Education and Humanities: Theory and Practice, (6), 75-94.
• MNE (2018). Primary and secondary school 4th, 5th, 6th and 7th grades social studies curriculum. Ankara: MEB Publishing.
• Mertkan, Ş. (2015). Mixed research design. Ankara: PegemA Publishing.
• Oğuz-Haçat, S., & Demir, F. B. (2020). Examination of social studies textbooks from the perspective of values. Journal of History School, 49, 4443-4466. http://dx.doi.org/10.29228/Joh.46733
• TLA(1998). Turkish dictionary (Vol.1, 9th Ed.). Ankara: Turkish Language Association Publishing.
• Topal, Y. (2019). Values educations and ten root valuses. Mavi Atlas, 7(1), 245-254. https://doi.org/10.18795/gumusmaviatlas.543521
• Tural, A., Şahan, G., Duman, B., & Yılmaz, O. (2021). Examination of the 6th grade social studies textbook from the perspective of values education. Jass Studies-The Journal of Academic Social Science Studies, 14(85), 15-26. https://doi.org/10.29228/JASSS.46289
• Veenhoven, R. (2000). The four qualities of life. Journal of Happiness Studies, 1, 1-39.
• Yaman, H., Taflan, S., & Çolak, S. (2009). Values found in primary education second level turkish textbooks. Journal of Values Education, 7(18), 107-120
• Yaşaroğlu, C. (2013). Examining life skills course achievements from the perspective of values education. Journal of Turkish Studies, 8(7), 849-858.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2013). Qualitative research methods in social sciences (9th Ed.). Ankara. Seçkin Publishing.
• Yıldırım, C., Kaplan, F., Kuru, H., & Yılmaz, M. (2019). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu sosyal bilgiler ders kitabı 6. Eds. S. Elmacı & M. B. Yılar, Ankara: MEB Kitapları.
• Zecha, G. (2007). Opening the road to values education. D. N. Aspin & J. D. Chapman (Eds.) In Values education and lifelong learning: Principles policies, programmes (p. 48-61). Springer.
• Zerubavel, E. (2003). Time maps: Collective memory and the social shape of the past. University of Chicago Press.