Sınıf Öğretmenlerinin Uzaktan Eğitime Yönelik Tutumları, İletişim Becerileri ve Empatik Eğilimleri

Yıl 2024, Cilt: 10 Sayı: 3, 111 - 11

Ufuk Şahin , Recep Çakır

Öz

Bu çalışmanın amacı sınıf öğretmenlerinin uzaktan eğitime yönelik tutumları empatik eğilimleri ve iletişim becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel tarama araştırma modeli kullanılmıştır. Çalışma Malatya ilinde görev yapan 266 sınıf öğretmeniyle yürütülmüş olup (145 erkek, 121 kadın) katılımcılara uzaktan eğitime yönelik tutumları, iletişim becerileri ve empatik eğilimleri ölçekleri uygulanmıştır. Verilerin analizi için araştırma sorularına uygun olarak bağımsız örneklem t testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA), Pearson korelasyon ve basit regresyon analizleri kullanılmıştır. Katılımcıların uzaktan eğitime yönelik tutumlarının orta düzeyde, empatik eğilimleri ve iletişim becerilerinin ise yüksek düzeyde olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca erkek sınıf öğretmenlerinin empatik eğilim puanlarının, kadın öğretmenlere göre daha düşük çıktığı ve erkek sınıf öğretmenlerinin uzaktan eğitime yönelik tutum puanlarının, kadın sınıf öğretmenlerine göre anlamlı düzeyde yüksek olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Sınıf öğretmenlerinin uzaktan eğitime yönelik tutum ile empatik eğilim arasında negatif yönde düşük düzeyde, uzaktan eğitime yönelik tutum ile iletişim becerilerinde de negatif yönde düşük düzeyde ilişki bulunmuş olup; empatik eğilim ile iletişim becerileri arasında pozitif yönlü orta düzeyde ilişki bulunmuştur. Empatik eğilimin uzaktan eğitime yönelik olan tutumu anlamlı düzeyde yordadığı fakat iletişim becerilerinin uzaktan eğitime yönelik tutumu anlamlı düzeyde yordamadığı görülmüştür. Araştırma sonuçları doğrultusunda benzer çalışmaların nitel araştırma desenleri kullanılarak yapılması, araştırmanın sadece sınıf öğretmenleriyle sınırlı tutulmayarak diğer branş öğretmenleri, öğrenci ve velileri de kapsayacak şekilde yapılması önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

Uzaktan Eğitim, Uzaktan Eğitime Yönelik Tutum, İletişim Becerileri, Empatik Eğilim

Classroom Teachers' Attitudes Towards Distance Education, Their Communication Skills and Empathic Tendencies

Öz

The purpose of this study was to examine the relationship between classroom teachers' attitudes toward distance education, their empathic tendencies and communication skills. Correlational survey model, one of the quantitative research methods, was used as the method of the study. For this purpose, the scales of classroom teachers' attitudes towards distance education, communication skills and empathic tendencies were applied to 266 classroom teachers (145 male, 121 female) working in Malatya province. Independent sample t test, one-way analysis of variance (ANOVA), Pearson correlation and simple regression analyzes were used to analyze the data in accordance with the research questions. As a result of the analysis, it was concluded that the participants' attitudes towards distance education were at a medium level, and their empathic tendencies and communication skills were at a high level. In addition, it was concluded that the empathic tendency scores of male classroom teachers were lower than those of female teachers and that the attitude scores of male classroom teachers towards distance education were significantly higher than those of female classroom teachers. It was determined that there was a negative low- level significant relationship between the attitudes of the classroom teachers participating in the study towards distance education and their empathic tendencies, and a negative low-level significant relationship between distance education and communication skills. It was found that there was a positive and moderately significant relationship between empathic tendency and communication skills. It was seen that empathic tendency predicted the attitude towards distance education at a significant level, but communication skills did not predict the attitude towards distance education at a significant level. In this research, it is suggested that qualitative research design can be included in this research and the research can be carried out more comprehensively by conducting the research not only with classroom teachers.

Anahtar Kelimeler

Distance education, Attitude towards distance education, Communication skills, Empathy tendencies

Kaynakça

• Agboyraz, İ. (2015). Sınıf öğretmenlerinin empatik eğilimleri ile demokratik değerlere sahip olma düzeylerinin incelenmesi: Malatya örneği. Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep Üniversitesi, Gaziantep.
• Ağır, F. (2007). Özel okullarda ve devlet okullarında çalışan ilköğretim öğretmenlerinin uzaktan eğitime karşı tutumlarının belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi, Balıkesir.
• Akbulut, E., & Sağlam, H. (2010). Sınıf öğretmenlerinin empatik eğilim düzeylerinin incelenmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(2), 1070-1079.
• Akca, Ö. (2006). SAÜ uzaktan eğitim öğrencilerinin iletişim engelleri ile ilgili öğrenci görüşleri. Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Arık, S., Karakaya, F., Çimen, O., Yılmaz, M. (2021). Covid-19 Pandemi sürecinde uygulanan uzaktan eğitim hakkında ortaöğretim öğrencilerinin görüşlerinin belirlenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41(2), 631-659. https://doi.org/10.17152/gefad.926838
• Baek, Y., Zhang, H., & Yun, S. (2017). Teachers’ attitudes toward mobile learning in Korea. The Turkish Online Journal of Educational Technology, 16(1), 154-163. http://www.tojet.net/ adresinden alınmıştır.
• Başar, M., Doğan, M. C., Şener, N., Uzun, Ö., vd. (2018). İlkokulda öğretmen öğrenci iletişimi. Uşak Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi, 4(1), 1-17. https://doi.org/10.29065/usakead.339105
• Bedur, S. (2007). Sınıf öğretmenlerinin öğrencilerle iletişimleri. Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta.
• Bektaş, S., & Çakır, R. (2021). Çevrimiçi eğitmenlerin çevrimiçi öğretime karşı algı ve uygulamaları ölçeği: Türkçe’ye uyarlama çalışması. Gazi Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(3), 243-260. https://dx.doi.org/10.30855/gjes.2021.07.03.002
• Bozkurt, A. (2020). Koronavirüs (Covid-19) pandemi süreci ve pandemi sonrası dünyada eğitimeyönelik değerlendirmeler: Yeni normal ve yeni eğitim paradigması. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 6(3), 113-132.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Çelik, E.ve Aysel, Ç. (2010). Okul öncesi eğitim öğretmenlerinin empatik eğilimlerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23, 25-36.
• Dağhan, G., Nuhoğlu Kibar, P., Menzi Çetin, N., Telli, E., & Akkoyunlu, B. (2015). Öğretmen adaylarının sosyal medya destekli bilimsel iletişimi kullanmaları üzerine nitel bir çalışma. Türk Kütüphaneciliği Dergisi, 29(2), 258-274.
• Deniz, S. (2021). Öğretmenlere yönelik uzaktan eğitim tutum ölçeğinin geliştirilmesi ve öğretmen tutumlarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep Üniversitesi, Gaziantep.
• Dilber, F., & Akhan, O. (2019). Öğretmen adaylarının iletişim becerileri düzeylerinin incelenmesi. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 7(17), 473-493. https://doi.org/10.33692/avrasyad.590721
• Dökmen, Ü. (2020). Sanatta ve günlük yaşamda iletişim çatışaları ve empati (45 baskı). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Elcil, Ş., & Şahiner, D. (2014). Uzaktan eğitimde iletişimsel engeller. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 6(1), 21-33.
• Elkatmış, M., & Ünal, E. (2014). Sınıf öğretmeni adaylarının iletişim beceri düzeylerine yönelik bir çalışma. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(1), 107-122.
• Erdem, A., & Okul, Ö. (2015). Sınıf öğretmenlerinin öğrencilerle iletişim becerileri. Çağdaş Yönetim Bilimleri Dergisi, 2(1), 4-13.
• Fidan, M. (2020). Covı̇d-19 belirsizliğinde eğitim: İlkokulda zorunlu uzaktan eğitime ilişkin öğretmen görüşleri. Uşak Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi, 6(2), 24-43. https://doi.org/10.29065/usakead.736643
• Genç, S. Z., & Kalafat, T. (2008). Öğretmen adaylarının demokratik tutumları ile empatik becerilerinin değerlendirilmesi üzerine bir araştırma. Sosyal Bilimler Dergisi, 10(19), 211-222.
• González-Gómez, F., Guardiola, J., Rodríguez, Ó., & Alonso, M. (2012). Gender differences in e-learning satisfaction. Computers & Education, 8(1), 283-290. https://doi.org/10.1016/j.compedu.2011.08.017
• Gökmen, Ö. F., Duman, İ. & Horzum, M. B. (2016). Uzaktan eğitimde kuramlar, değişimler ve yeni yönelimler. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 2(3), 29-51.
• Gönen, S., & Kocakaya, S. (2006). Fizik öğretmenlerinin hizmet içi eğitimler üzerine görüşlerinin değerlendirilmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(19), 37-44.
• Havuz, Ş. (2021). Okul öncesi öğretmenlerinin öz yeterlik inançlarının uzaktan eğitim algılarına etkisinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. İstanbul
• Holmberg, B. (1995). Theory and practice of distance education (2th Ed.). Londra: Antony Rowe Ltd.
• Horzum, M. B., Albayrak, E., & Ayvaz, A. (2012). Sınıf öğretmenlerinin hizmet içi eğitimde uzaktan eğitime yönelik inançları. Ege Eğitim Dergisi, 13(1), 55-72.
• Karatepe, F., Küçükgençay, N., & Peker, B. (2020). Öğretmen adayları senkron uzaktan eğitime nasıl bakıyor? Bir anket çalişmasi. International Journal of Social and Humanities Sciences Research (JSHSR), 7(53), 1262-1274. https://doi.org/10.26450/jshsr.1868.
• Kara, M., Kukul, V., & Cakır, R. (2021). Self-regulation in three types of online interaction: How does it predict online pre-service teachers’ perceived learning and satisfaction? Asia Pacific Education Researcher 30(1), 1-10. https://doi.org/10.1007/s40299-020-00509-x.
• Kaya, Z. (2002). Uzaktan eğitim. Ankara: Pegem Akademi.
• Kaysi, F., & Aydemir, E. (2017). Uzaktan eğitim süreçlerindeki etkileşim boyutlarının değerlendirilmesi. Sosyal Bilimler Dergisi, 4(11), 778-790.
• Kıymet, Ç., & Çakır, R. (2023). Ortaöğretim öğretmenlerinin acil durum uzaktan öğretimine yönelik tutumları, dijital yeterlilikleri ve deneyimlerinin incelenmesi. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama. 13(1), 101-133. https://doi.org/10.17943/etku.1103720
• Kocayiğit, A., & Uşun, S. (2020). Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı okullarda görev yapan öğretmenlerin uzaktan eğitime yönelik tutumları. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 8(23), 285-299. https://doi.org/10.33692/avrasyad.662503
• Korkut, F. (1996). İletişim becerilerini değerlendirme ölçeğinin geliştirilmesi: güvenirlik ve geçerlik çalışmaları. Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2(7), 18-23. https://doi.org/10.17066/pdrd.61225
• Korkut, F. (1997). Üniversite öğrencilerinin iletişim becerilerini değerlendirmeleri. IV Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi Bildiri Kitabı. Eskişehir.
• Kurnaz, A., Kaynar, H., Şentürk Barışık, C., Doğrukök, B. (2020). Öğretmenlerin uzaktan eğitime ilişkin görüşleri. Milli Eğitim Dergisi, 49(1), 293-322. https://doi.org/10.37669/milliegitim.787959
• Kurt, K., Kandemir, M. A., & Çelik, Y. (2021). Covid-19 pandemi sürecinde uzaktan eğitime ilişkin sınıf öğrenmelerinin görüşleri. Türkiye Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 6(1), 88-103.
• Lu, H., & Chiou, M. (2010). The impact of individual differences on e-learning system satisfaction: A contingency approach. British Journal of Educational Technology, 41(2), 307-323. https://doi.org/10.1111/j.1467-8535.2009.00937.x
• Moçoşoğlu, B., & Kaya, A. (2020). Koronavirüs hastalığı (COVID-19) sebebiyle uygulanan uzaktan eğitime yönelik öğretmen tutumlarının incelenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Eğitim Dergisi, 2(1), 15-43.
• Moore, M. G.ve Kearsley, G. (2011). Distance education: A systems view of online learning (3th Ed.). New York: Wadsworth Publishing.
• Mozakoğlu, M. (2015). Empatiyle gelişmek empatiyi geliştirmek: Çocuk ve empati (1. baskı). (Y. Kabapınar, Dü.) Ankara: Pegem Akademi.
• Muirhead, W. D. (2000). Online education in schools. International Journal of Educational Management, 14(7), 315-324. https://doi.org/10.1108/09513540010378969
• Nachimuthu, D. (2020). Student teacher's attitude towards online learning during Covid-19. International Journal of Advanced Science and Technology, 29(6), 8745-8749.
• Özcan, C., Oflaz, F., & Türkbay, T. (2003). Dikkat eksikliği aşırı hareketlilik bozukluğu ve binişik karşıt olma-karşı gelme bozukluğu olan çocukların anne babalarının empati düzeylerinin karşılaştırılması. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 10(3), 108-114.
• Pehlivan, K., B. (2005). Öğretmen adaylarının iletişim becerisi algıları üzerine bir çalışma. İlköğretim Online, 4(2), 17-23.
• Rosenberg, M. J., & Foshay, R. (2002). E‐learning: Strategies for delivering knowledge in the digital age. Newyork : McGraw-Hill.
• Sarı, Y. E. (2021). Uzaktan eğitimde etkili iletişim ve iletişimsel engeller: Sözlü ve sözsüz iletişim. Diyalog Interkulturelle Zeitschrift Für Germanistik, 9(2), 659-671. https://doi.org/10.37583/diyalog.1030779
• Sekman, İ. (2021). Sınıf öğretmenlerinin iletişim becerileri ve öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumlarının incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi, Malatya.
• Shaw, L. H., & Gant, L. M. (2002). Users divided? Exploring the gender gap in Internet use. CyberPsychology & Behavior, 5(6), 517-527. https://doi.org/10.1089/109493102321018150
• Spreng, R. N., Kinnon, C. M., Mar, R. A., & Levine, B. (2009). The Toronto empathy questionnaire: Scale development and initial validation of a factor-analytic solution to multiple empathy measures. Journal of Personality Assessment, 91(1), 62-71. https://doi.org/10.1080/00223890802484381
• Şara, P., & Güney, Ü. (2015). Sınıf ve branş öğretmenlerinin iletişim becerileri düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi: Eşme ilçesi örneği. Bartın: Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Özel Sayı, 195-205.
• Tan, Ç., & Tan, S. (2015). Öğretmen adaylarının iletişim becerileri ile sınıfı yönetme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. e-Kafkas Journal of Educational Research, 3(1), 1-14.
• Totan, T., Dogan, T., & Sapmaz, F. (2012). The Toronto empathy questionnaire: Evaluation of psychometric properties among Turkish university students. Eurasian Journal of Educational Research, 46, 179-198.
• Ülkü, S. (2018). İlkokullarda görev yapan öğretmenlerin uzaktan eğitime yönelik tutumları. Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi.
• Üstünsel, G. (2011). Etkili iletişim becerileri ve beden dili. Yüksek Lisans Tezi, Namık Kemal Üniversitesi, Tekirdağ.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, S., Yıldırım, G., Çelik, E., & Karaman, S. (2014). Uzaktan eğitim öğrencilerinin uzaktan eğitime yönelik görüşleri: bir ölçek geliştirme çalışması. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 3(3), 365-370.
• Yıldız, E. (2011). Web-tabanlı senkron derslerin öğretmen adaylarının uzaktan eğitime karşı tutumları ve senkron teknolojileri kabulleri üzerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi, Balıkesir.
• Yıldız, S. (2016). Pedogojik formasyon eğitimi alan öğrencilerin uzaktan eğitime yönelik tutumları. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(1), 301-329. https://doi.org/10.11616/basbed.vi.455852