Okul Öncesi Eğitimi Öğretmenlerinin ve Öğretmen Adaylarının Okuma Yazmaya Hazırlık Çalışmalarına İlişkin Görüş ve Algılamalarının Belirlenmesi

Yıl 2018, Cilt: 38 Sayı: 3, 825 - 843, 30.12.2018

Ayşe Dilek Öğretir Özçelik

https://doi.org/10.17152/gefad.399656

Cited By: 4

Öz

Okuma yazma çalışmalarına okul öncesi eğitimde başlanılması çocuklarda okuma ve yazma becerilerinin gelişimi açısından önemlidir. Bu çalışmanın amacı, okul öncesi eğitimi öğretmenleri ile okul öncesi öğretmen adaylarının okuma yazma çalışmalarına yönelik görüş ve algılarını belirlemektir. Ankara ilinde Millî Eğitim Bakanlığı’na bağlı ilkokulların anaokullarında görev yapan öğretmenler ile Ankara’da okul öncesi eğitimi alanında üniversitelerde eğitim alan öğretmen adaylarının okuma yazmaya hazırlık çalışmalarına ilişkin algı ve görüşlerinin belirlenmesine yönelik iki ölçek uygulanmıştır. Araştırma evreni, 101 öğretmen ve 123 öğretmen adayı 224 katılımcıdan oluşmaktadır. Katılımcılar, Bay (2008) tarafından geliştirilen 23 sorulu Okuma Yazmaya Hazırlık Çalışmalarına Yönelik Görüşler Ölçeği (OYHÇYGÖ) ile 20 sorudan oluşan Okuryazarlık Kazanımını Algılama Profilini (OKAP) doldurmuştur. Araştırma sonunda, okul öncesi eğitimi öğretmenlerinin ve öğretmen adaylarının okuma yazmaya hazırlık çalışmalarında gelişim ilkeleriyle örtüşen görüşlere daha olumlu yaklaştıkları görülmüştür. Bu bağlamda, okuma yazmaya hazırlık çalışmalarına ilişkin algı düzeylerinde öğretmen ve öğretmen adayları arasında anlamlı bir farklılık olduğu gözlemlenmiştir. Ayrıca okuma yazmaya hazırlık çalışmalarına hazırlık konusunda kıdem yılı, yaş değişkenlerine göre istatiksel olarak anlamlı fark bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Okuma yazmaya hazırlık, Okul öncesi eğitim, Okul öncesi öğretmenleri, Okuma

Kaynakça

• Akyüz, Elif ve Özcan Doğan. (2017). “Ev Okuryazarlık Ortamı: Tanımları, Boyutları ve Kendiliğinden Ortaya Çıkan Okuryazarlık Becerilerinin Gelişimindeki Rolü”, H.Ü. Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, cilt 4, sayı 3, 38-57.
• Altun, Dilek ve Feyza Tantekin Erden (2016). “Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Erken Okuryazarlık ile İlgili Görüşleri ve Staj Uygulamaları”, Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), cilt 17, sayı 1, Nisan 2016, ss. 241-261.
• Bay, Neslihan D. (2008). Ana sınıfı öğretmenlerinin okuma yazma çalışmalarına ilişkin yeterlik algılarının belirlenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Bay, D ve F. Alisinanoğlu. (2010). “Okul Öncesi Öğretmenlerinin Okuma Yazmaya Hazırlık Çalışmalarına İlişkin Yeterlilik Algıları Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması”. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 3 (1), 111-123.
• Bay, D ve F. Alisinanoğlu. (2015). “Determining Sufficiency of Kindergarden Teachers Regarding as Preparation Studies of Reading-Writing”, Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 4 (6).
• Baydık, Berrin (2003). “Filizlenen Okuryazarlık ve Desteklenmesi”, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimler Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 2004, 4 (2), ss. 77-89.
• Cambourne, B., L. Handy and P. Scown (1988). The Whole Story: Natural Learning and the Acquisition of Literacy in the Classroom, Auckland: Ashton Scholastic.
• Corcoran, Nielsen D. ve D.L. Monson (1996). “Effects of literacy environment on literacy development of kindergarten children”, The Journal of Educational Research, 89, 5, 259-271.
• Çakmak, T. ve Yılmaz, B. (2009). Okul Öncesi Dönem Çocuklarının Okuma Alışkanlığına Hazırlık Durumları Üzerine Bir Araştırma: Hacettepe Üniversitesi Beytepe Anaokulu Örneği. Türk Kütüphaneciliği 23, 489-509.
• Çoşkun, Lütfiye ve Ümit Deniz (2016).”Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Yazmaya Hazırlık Becerilerini Değerlendirme Kontrol Listesi İçin Geçerlilik ve Güvenirlik Çalışması, Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), cilt 17, sayı 1, Nisan 2016, ss. 149-163.
• Deretarla Gül, E. (2004). Anasınıfı Öğretmenlerinin Okuma Yazmaya Hazırlık Çalışmalarına İlkin Bakış Açıları, Sınıf İçin Kullanılan Materyal ve Etkinlikler ile Çocukların Okuma Yazmaya İlgilerinin İncelenmesi. Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Ekici, Selda. (2014). Ankara’daki Anaokullarının Okuma Alışkanlıklarına Hazırlık Yeterlilikleri Açısından Değerlendirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Feinburg, Slyvia and Mary Mindness. (1994). Eliciting children full potential: Designing and evaluating developmentally based programs for young children. Pacific Grove, CA: Brooks/Cole.
• Güleç, G. (2008). Okul Öncesi Öğretmenlerinin Okuma Yazmaya Hazırlık Çalışmaları ile ilgili Görüş ve Uygulamaları. Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
• Justice, Laura M. and Helen K. Ezell (2001). “Word and print awareness in 4-year-old children”, Child Language Teaching and Therapy, 17 (3), 207-225. Karabay, Ayşegül ve B. Kuşdemir Kayıran (2014). “Early Literacy Activities: Preschool Teachers Views and Practices”, Mustafa Yaşar, Ozkan Ozgun ve Jeanne Galbraith (eds.), Contemporary Perspectives and Research on Early Childhood Education, UK: Cambridge Scholars Publishing, 33-43.
• Marrow, L. M. (2014). Literacy development in the early years: Helping children read and write, (8th ed.), Boston: Pearson College Division.McMahon, R., M.G. Richmond and C. Reeves-Kaselskis (1998). “Relationship between kindergarten teacher’s perceptions of literacy acquisition and children literacy involvement and classroom materials”, The Journal of Educational Research, 91, 173-181.
• Öğretir, A. Dilek. (2006). “Duygusal Gelişim ve Eğitim: Sözsüz İletişim, Problem Çözme ve Sosyal Beceriler”, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14, Mayıs 2006, 1-15.
• Öğretir, A. Dilek. (2008). “Oyun ve oyun terapisi”, Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, 94-100. Öğretir, A. D. ve S. Özçelik. (2008). “The Study of Ethnocentrism, Stereotype and Prejudice: Psycho‐ Analytical And Psycho‐Dynamic Theories” Journal Of Qafqaz University, 24 Fall 2008, s. 236-244.
• Öğretir-Özçelik, A. Dilek. (2017a). “Examination of Social Skills of Pre-Schools Children in Turkey”, European Journal of European Studies, vol. 3, no. 2, s. 80-97.
• Öğretir-Özçelik, Ayşe D. (2017b). “The Analysis of Positive Psychology Training Programme on Turkish Mothers’ Perceptions on Their Personality with the Giessen Test”, Irina Koleva and Gökhan Duman (eds.), Educational Research and Practice, Sofia, Bulgaria: St. Kliment Ohridski University Press, ss. 283-291.
• Özen Altınkaynak, Şenay (2014). Aile Temelli Okuma Yazmaya Hazırlık Programının Çocukların Okuma Yazmaya Hazırlık Becerilerine Etkisi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Putnam, L. (1994). “Three different early literacy programs and their effects on inner-city kindergartners’ emerging sense of story”, D.F.Lancy (ed.), Children’s emergent literacy, Westport, CONN: Praeger, ss.285-308.
• Raines, Shirley C. and Robert J. Canady. (1990). The Whole language kindergarten, New York: Teachers College Press.
• Saada-Robert, Madelon (2004). ”D5 Early Emergent Literacy”, Terezinha Nunes and Peter Bryant (eds.), Handbook’s of Children Literacy, London: Kluwer Academic Publishers, ss. 575-598.
• Stoep, Judith, Joep Bakker and Ludo Verhoeven (2002). “Parental and teacher commitment to emergent literacy development”, Ludo Verhoeven, Carsten Elbro ve Pieter Reitsma (eds.), Precursors of Functional Literacy, Amsterdam, NL: John Benjamins Publishing, ss. 249-264.
• Şimşek, Ö. (2011). 60-72 Aylık Çocukların Yazı Farkındalığı ve Yazmaya Hazırlık Becerilerinin Gelişiminde Okuma Yazmaya Hazırlık Programının Etkisinin İncelenmesi. Doktora Tezi, Gazi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Temel, F. (Ed.). (2015). Dil ve Erken Okuryazarlık. Ankara: Hedef.
• Tercanlı Metin, Güntülü ve Gülbin Gökçay. (2014). “Bebeklik ve Erken Çocukluk Döneminde Kitap Okuma: Çocuk Sağlığı İzlemlerinde Etkili Bir Gelişim Önerisi”, Çocuk Dergisi, 14 (3), ss. 89-94.
• Uyanık, Özgün ve Adalet Kandır (2010). “Okul Öncesi Dönemde Erken Akademik Beceriler”, Kuramsal Eğitimbilim, 3(2), ss. 118-134.
• Willert, M. K., and Kamii, C. (1985). “Reading in kindergarten: Direct vs. indirect teaching, Young Children, 40, ss. 3-9.