Crises in the Turkish Education System and Solution Proposals from the Perspective of Educators

Yıl 2021, Cilt: 41 Sayı: 3, 1915 - 1950, 30.12.2021

Gülseda Kirişci , Ramazan Yirci

Öz

Eğitimcilerin Gözünden Türk Eğitim Sistemindeki Krizler Ve Çözüm Önerileri

Öz

Bu araştırmanın amacı öğretmenlerin ve eğitim yöneticilerinin Türk Milli Eğitim Sistemi’nde kriz olarak değerlendirdikleri durumları ve bu krizlere yönelik çözüm önerilerini incelemektir. Betimsel olarak tasarlanan ve olgubilim yaklaşımına göre desenlenen araştırmanın çalışma grubunu; 2020-2021 eğitim-öğretim yılında devlet okullarında (anaokulu, ilkokul, ortaokul ve lise) görev yapan ve amaçlı örnekleme yöntemlerinden kriter temelli örnekleme kullanılarak belirlenen 54 öğretmen ve okul yöneticisi oluşturmaktadır. Veriler araştırmacılar tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak elde edilmiş ve içerik analizi yöntemiyle analiz edilmiştir. Araştırmanın sonuçlarına göre; öğretmenler ve yöneticiler tarafından Türk Milli Eğitim Sistemi’nde kriz olarak değerlendirilen durumlar; eğitim sistemindeki değişimler, olağanüstü durumlar, öğretmen politikaları, okul ve bölge farklılıkları, göçmen öğrenciler ve yönetici atama politikaları temaları altında toplanmıştır. Katılımcılarının en fazla görüş belirttiği temalar; 4+4+4 modeline geçilmesi, sınav sistemindeki değişiklikler ve Covid-19 pandemisi gibi olağanüstü durumlar olarak tespit edilmiştir. Katılımcılar kriz olarak değerlendirdikleri durumlara ilişkin iyi bir planlama yapılarak istikrarlı eğitim politikaları geliştirilmesini, kriz ortaya çıkmadan önlemler alınmasını, öğretmen istihdamına yönelik çalışmalar yapılmasını, okul öncesi eğitimin zorunlu hale getirilmesini, sosyoekonomik düzeyi düşük öğrencilere ve dezavantajlı bölgelerde eğitim alan öğrencilere teknolojik ve materyal desteği verilmesini, teknolojik alt yapının ve EBA’nın güçlendirilmesini önermişlerdir.

Anahtar Kelimeler

Kriz, Türk eğitim sistemi, Öğretmen, Eğitim yöneticisi

Kaynakça

• Akalın, G. ve Uçak, A. (2007). Ekonomik krizlerde kısa vadeli sermaye hareketlerinin rolü ve IMF’nin kriz yönetimi. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(28), 255-262.
• Aksoy, H. H., & Aksoy, N. (2003). Okullarda krize müdahale planlaması. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences (JFES), 36(1), 37-49.
• Aksu, A. (2009). Kriz yönetimi ve vizyoner liderlik. Journal of Yasar University, 4(15), 2435-2450.
• Alpaydın, Y. (2008). Türkiye’de yoksulluk ve eğitim ilişkileri, İLEM, 3(3), 49-64.
• Altun Akbaba, S. (2001). Kaos ve yönetim. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 7(28), 451-469.
• Amemado, D. (2020). COVID-19: An unexpected and unusual driver to online education. International Higher Education, 102, 12-14.
• Ankara Üniversitesi. (2012). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi’nin 222 sayılı ilköğretim ve eğitim kanunu ile bazı kanunlarda değişiklik yapılmasına dair kanun teklifi’ne ilişkin görüşü. http://www.ankder.org.tr/444-sistemi-hakkinda-egitim-bilimleri-fakultesinin-gorusu/ adresinden erişilmiştir.
• Aykaç, B. (2001). Kamu yönetiminde kriz ve kriz yönetimi. Gazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 2, 123-132.
• Baber, H. (2021). Social interaction and effectiveness of the online learning–A moderating role of maintaining social distance during the pandemic COVID-19. Asian Education and Development Studies. https://doi.org/10.1108/AEDS-09-2020-0209 adresinden erişilmiştir
• Baltacı, A. (2018). Nitel araştırmalarda örnekleme yöntemleri ve örnek hacmi sorunsalı üzerine kavramsal bir inceleme. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 231-274.
• Başaran, E., Doğan, E., Karaoğlu, E. ve Şahin, E. (2020). Koronavirüs (covid-19) pandemi sürecinin getirisi olan uzaktan eğitimin etkililiği üzerine bir çalışma. Academia Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(2), 368-397.
• Bingöl, O. (2012). Uluslar arası krizlerde liderin rolü. Erol, M. S. ve Efegil, E. (Ed), Krizler ve kriz yönetimi (s.85-108) içinde. Ankara: Barış Kitap.
• Boğaziçi Üniversitesi. (2012). 5.1.1961 tarih ve 222 sayılı ilköğretim ve eğitim kanunu ile bazı kanunlarda değişiklik yapılmasına dair kanun teklifi hakkında Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Fakültesi’nin güncellenen görüşü. https://fed.boun.edu.tr/sites/fed.boun.edu.tr/files/fedfiles/son.pdf adresinden erişilmiştir.
• Brennan, J. A., & Stern, E. K. (2017). Leading a campus through crisis: The role of college and university presidents. Journal of Education Advancement & Marketing, 2(2), 120–134.
• Bullock, J. A., Coppola, D. P., & Haddow, G. D. (2007). Introduction to emergency management (3. Baskı). Boston, MA: Butterworth-Heinemann.
• Can, H. (2002). Organizasyon ve yönetim. Ankara: Siyasal.
• Can, E. (2020). Coronavirüs (Covid-19) pandemisi ve pedagojik yansımaları: Türkiye’de açık ve uzaktan eğitim uygulamaları. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 6(2), 11-53.
• Coombs, W. T. (2001). Teaching the crisis management / communication course. Public Relations Review, 27, 89-101.
• Coşkun, İ. ve Emin, M.N., İstanbul: İLKE İlim Kültür Eğitim Derneği. (2018). Türkiye’de göçmenlerin eğitimi: mevcut durum ve çözüm önerileri (Politika Notu No. 2018/03). https://ilke.org.tr adresinden erişilmiştir.
• Çelik, Z. (2015). Ortaöğretime ve yükseköğretime geçiş sınavlarının kıskacında ortaöğretim sistemi. Gümüş, A. (Ed), Türkiye’de eğitim politikaları (s.273-298) içinde. Ankara: Nobel.
• Çelikkan, O. (2012). Uluslararası kriz yönetimi. Erol, M. S. ve Efegil, E. (Ed), Krizler ve kriz yönetimi (s.85-108) içinde. Ankara: Barış Kitap.
• Demir, E. ve Köse, M. (2017). Okullarda kıyafet serbestliğine ilişkin öğrenci görüşleri. The Journal of International Lingual, Social and Educational Sciences, 3(2), 159-176.
• Demir, O. O., Bektaş, O. ve Saraçoğlu, M. (2019). Ortaöğretime geçişte sınav değişikliği yaşayan öğrencilerin fen bilimleri sınav kaygılarının incelenmesi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(2), 419-442.
• Demirbilek, M. ve Levent, A. F. (2019). Kademeler arası geçiş ve sınav sisteminde yapılan değişikliklere ilişkin okul yöneticilerinin görüşleri. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 50, 57-79.
• Demirtaş, H. (2000). Kriz yönetimi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 6(23), 353-373.
• Dhawan, S. (2020). Online learning: A panacea in the time of COVID-19 crisis. Journal of Educational Technology Systems, 49(1), 5-22.
• Doğan, S., Uğurlu, C. T. ve Demir, A. (2014). 4+4+4 eğitim sisteminin okul paydaşlarına olumlu ve olumsuz etkilerinin yönetici görüşlerine göre incelenmesi. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 13(1), 115-138.
• Ereş, F. (2015). Türkiye’de Göçmen Eğitimi Sorunsalı ve Göçmen Eğitiminde Farklılığın Yönetimi . Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(2), 17-30.
• Fernandez, A. A., & Shaw, G. P. (2020). Academic leadership in a time of crisis: The Coronavirus and COVID‐19. Journal of Leadership Studies, 14(1), 39-45.
• Fink, S. (1986). Crisis management: Planning for the inevitable. New York, NY: Amacom
• Gezer, Y. (2020). Kriz yönetim becerilerine (kriz öncesi, dönemi ve sonrası) ilişkin olarak okul müdürlerinin sergilemiş oldukları davranışlar. Disiplinlerarası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 4(8), 282-298.
• Hacettepe Üniversitesi. (2012). 4+4+4 hakkında Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi görüşü. http://www.halkevleri.org.tr/guncel/4-4-4-hakkinda-hacettepe-universitesi-egitim-fakultesi-gorusu adresinden erişilmiştir.
• Harwati, L. N. (2013). Crisis management: determining specific strategies and leadership style for effective outcomes. Asian Journal Of Management Sciences And Education, 2(2), 170-181.
• İnkaya, M. (2019). Sınav sistemi değişikliklerinin öğrencilerin anksiyete düzeylerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Uludağ Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
• Jaques, T. (2009). Issue and crisis management: Quicksand in the definitional landscape. Public Relations Review, 35(3), 280-286.
• Karaköse, T. (2007). Örgütler ve kriz yönetimi. Akademik Bakış, 13, 1-14.
• Karakose, T. (2021). Emergency remote teaching due to COVID-19 pandemic and potential risks for socioeconomically disadvantaged students in higher education. Educational Process: International Journal, 10(3), 53-62.
• Karakose, T., Yirci, R., & Papadakis, S. (2021). Exploring the ınterrelationship between covıd-19 phobia, work–family conflict, family–work conflict, and life satisfaction among school administrators for advancing sustainable management. Sustainability, 13(15), 8654.
• Karakuş, A., & İnandı, Y. (2018). Ortaokul yöneticilerinin okullarında yaşanan kriz durumlarını yönetme becerilerinin incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 500-518.
• Kıran, H. (2001). İlköğretimde öğrenci kıyafetine ilişkin tutumlar. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(5), 79-84.
• Kırık, A. M. (2014). Uzaktan eğitimin tarihsel gelişimi ve Türki¬ye’deki durumu. Marmara İletişim Dergisi, 21, 73-94.
• Lockee, B. B. (2021). Online education in the post-COVID era. Nature Electronics, 4(1), 5-6.
• Mercan Uzun, E. ve Alat, K. (2014). İlkokul birinci sınıf öğretmenlerinin 4+4+4 eğitim sistemi ve bu sistem sonrasında ilkokula başlayan öğrencilerin hazır bulunuşlukları hakkındaki görüşleri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 15-44.
• Moçoşoğlu, B. ve Kaya, A. (2020). Koronavirüs hastalığı (COVID-19) sebebiyle uygulanan uzaktan eğitime yönelik öğretmen tutumlarının incelenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Eğitim Dergisi, 2(1), 15-43.
• Odabaşı, B. (2014). Türk eğitim sisteminde yeni kanun (4+4+4) değişikliği üzerine düşünceler. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 43(2), 103-124.
• Okkay, İ. (2019). Küreselleşen dünyada kriz yönetiminin önemi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 6(3), 308-17.
• Özer, M. ve Suna, H. E. (2020). Covid-19 salgını ve eğitim, Şeker, M.; Özer, A. ve Korkut, C. (Ed), Küresel salgının anatomisi: İnsan ve toplumun geleceği (s. 171- 192) içinde. Ankara: TÜBA.
• Özdem, G. (2017). Kriz yönetimi. Memduhoğlu, H. B. ve Yılmaz, K. (Ed), Yönetimde yeni yaklaşımlar (s.494-518) içinde. Ankara: Pegem Akademi.
• Özdemir, M. ve Civelek, Ş. (2015). Öğretmenlerin eğitimsel çevresel ve sosyal sorunları (Şırnak ili örneği). Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, (26), 163-181.
• Özkayran, S. E., Abali, A. Y. ve Abali, A. (2020). The opinions of teachers on crisis management in guidance services. Educational Process International Journal, 9(4), 205-220.
• Özmen, B., Gerdan, S. ve Ergünay, Ö. (2015). Okullar için afet ve acil durum yönetimi planları. Elektronik Mesleki Gelişim ve Araştırmalar Dergisi, 3(1), 37-52 .
• Pearson, C. M. (1993). From crisis prone to crisis prepared: a framework for crisis management. Academy Of Management Executive, 7(1), 48-61.
• Pearson, C. M., & Clair, J. A. (1998). Reframing crisis management. Academy of Management Review, 23(1), 59-76.
• Peker, Ö. ve Aytürk, N. (2000). Etkili yönetim becerileri öğrenilebilir ve geliştirilebilir. Ankara: Yargı Yayınevi.
• Peltekoğlu, F. B. (2016). Halkla ilişkiler nedir?. İstanbul: Beta.
• Polat, S. (2013). Ücretli öğretmenlik istihdamının yarattığı sorunlar üzerine nitel bir araştırma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 67-88.
• Rayburn, S. W., Anderson, S., & Sierra, J. J. (2020). Future thinking continuity of learning in marketing: A student perspective on crisis management in higher education. Marketing Education Review, 3(1), 1-15.
• Sarı, E. & Sarı, B. (2020). Kriz zamanlarında eğitim yönetimi: covıd-19 örneği. Uluslararası Liderlik Çalışmaları Dergisi: Kuram ve Uygulama, 3(2), 49-63.
• Sarıca, R. (2019). 2017-2018 eğitim öğretim yılında değiştirilen üniversite giriş sınav sisteminin ortaöğretim 12. sınıf öğrencilerinin görüşleri doğrultusunda değerlendirilmesi. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(1), 822-845.
• Sever, M. ve Özdemir, S. (2020). Koronavirüs (Covid-19) sürecinde öğrenci olma deneyimi: Bir fotoses (photovoice) çalışması. Toplum ve Sosyal Hizmet, 31(4), 1653-1679.
• Sezgin, F. (2003). Kriz yönetimi. Manas Sosyal Bilimler Dergisi, 4(8), 181-195.
• Sezgin,S. ve Fırat,M. (2020). Covid-19 pandemisinde uzaktan eğitime geçiş ve dijital uçurum tehlikesi. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 6(4), 37-54.
• Shaw, M. D. (2017). Pathways to institutional equilibrium after a campus disaster. Journal of Contingencies and Crisis Management, 25(2), 103–110. doi:10.1111/1468-5973.12128
• Soydan, K. (2012). Eğitimin yapısal dönüşümü bağlamında öğretmenlerin istihdamı: İstihdam biçimi farklılıkları üzerine öğretmen ve yönetici görüşlerine dayalı bir araştırma. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(2), 1-13.
• Şahin, İ. (2011). Öğretmen adaylarının öğretmen istihdamı ve mesleki geleceklerine ilişkin görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(3), 1167-1184.
• Şan, A. (2012). İlköğretimde taşımalı eğitim öğrencilerinin sorunları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Şimşek, A. ve Büyükkıdık, S. (2017). Öğretmen ve öğrenci görüşleriyle taşımalı eğitim uygulaması değerlendirilmesi: Bozova ilçesi örneği. Elementary Education Online, 16(1), 15-34.
• Şimşek, H. ve Kula, S. S. (2018). Türkiye’nin göçmen politikasında ihmal edilen boyut: eğitsel uyum programı. Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi (AEUİİBFD), 2(2), 5-21.
• Tanrıkulu, F. (2017). Türkiye’de yaşayan Suriyeli çocukların eğitim sorunu ve çözüm önerileri. Liberal Düşünce Dergisi, 86, 127-144.
• Tekin, Ö. F. (2015). Kriz yönetimi ve kamu yönetimi için önemi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 18(2), 119-135.
• Thomas, M. S., & Rogers, C. (2020). Education, the science of learning, and the COVID-19 crisis. Prospects, 49, 87-90.
• Tuncer, M. (2012). Türkiye’deki kadrosuz öğretmen istihdamının kadrosuz istihdam edilen öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(3), 797-818.
• Turan, A. H. ve Çolakoğlu, B. H. (2008). Yükseköğrenimde öğretim elemanlarının teknoloji kabulü ve kullanımı: Adnan Menderes Üniversitesi’nde ampirik bir değerlendirme. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 9(1), 106-121.
• Turan, M. ve Bozkurt, E. (2010). Ücretli öğretmenlik sistemine ilişkin öğretmen görüşleri. e-Journal of New World Sciences Academy Education Sciences, 5(4), 1543-1557.
• Turan, M. ve Fadıloğlu, P. (2009). Sınıf öğretmenlerinin öğretim sürecinde yaşanan sorunlara ilişkin görüşleri. 8. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Sempozyumu Bildiriler Kitabı içinde (s.1145-1157). Eskişehir: Osmangazi Üniversitesi.
• Tuna, A. K., Parin, S. ve Tanhan, F., Çocuk Araştırma Merkezi. (2012). Van depremi sosyo-ekonomik ve psikolojik durum tespiti raporu. http://www.vantso.org.tr adresinden erişilmiştir.
• Utaş, İ. ve Öcal, T. (2020). Suriyeli sığınmacı öğrencilerin göç konusuna ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Dr. Schreglmann, S. (Ed), Güncel bilgiler ışığında göçmen öğrenciler (s.71-111) içinde. Ankara: İksad Publications.
• Uyanık, Y. (2008). Neoliberal küreselleşme sürecinde işgücü piyasaları. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(2), 209-22.
• Ünlü, A. (2020). Türkiye’nin dezavantajlı bölgelerinde yoksulluk olgusu. The Journal Of Social Sciences, 4(7), 394-405.
• Yalçınkaya, M. (2002). Açık sistem teorisi ve okula uygulanması. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(2), 103-116.
• Yamamoto, G. ve Altun, D. (2020). Coronavirüs ve çevrimiçi (online) eğitimin önlenemeyen yükselişi. Üniversite Araştırmaları Dergisi, 3(1), 25-34.
• Yılmaz, S. (2013). Teorik çerçevede kriz kavramı ve kriz yönetimi. Çakmak, H. (Ed), Türk dış politikasında 41 kriz (s.11-27) içinde. Ankara: Kripto Yayıncılık.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldıran, G. (2013). Eğitim sistemimizdeki değişiklikler ve belirsizlikler. Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Dergisi, 30(2), 1-23.
• Yirci, R. (2017). Öğretmen profesyonelliğinin önündeki engeller ve çözüm önerileri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 503-522.
• Yirci, R. & Ozdemir, T.Y. (2021). Covid-19 Pandemisinin Sosyoekonomik ve Psikolojik Göstergeleri ile Türk Eğitim Sistemi Üzerindeki Etkileri. Journal of History School, 53, 2440-2466
• Yurdagül, A., Tok, T. (2018). Öğretmen gözüyle mülteci/göçmen öğrenci. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(2), 46-58.