Pandemi Süreci ve Uygulanan Uzaktan Eğitimin Meslek Liselerine Yansımalarının İncelenmesi

Yıl 2022, Cilt 42, Sayı 3, 2499 - 2538, 30.12.2022

Hüseyin ÇELİK Gülaybedir BEDİR

https://doi.org/10.17152/gefad.1075584

Öz

Araştırmanın genel amacı Covid-19 pandemisi sürecinde uygulanan uzaktan eğitimin mesleki eğitime yansımalarını meslek liselerinde görev yapan öğretmenlerin görüşleriyle belirlemektir. Araştırma nitel araştırma yönteminde olup fenomenoloji deseni kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın örnekleminin belirlenmesinde amaçlı örnekleme türlerinden maksimum çeşitlilik örneklemesi tercih edilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu Kahramanmaraş ilinin merkez ilçelerindeki meslek liselerinde görev yapan 50 branş öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri 2020-2021 eğitim öğretim yılında toplanmıştır. Veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Araştırmanın geçerlilik ve güvenirliliğini arttırmak için katılımcı dürüstlüğünü destekleyen taktikler, meslektaş değerlendirmesi, uzman incelemesi ve katılımcı kontrolü kullanılmıştır. Toplanan verilerin çözümlenmesinde betimsel analiz ve içerik analizi kullanılmıştır. Araştırmanın sonucunda pandemi sürecinde uygulanan uzaktan eğitim için erişim sorunu, devamsızlık sorunu, ölçme değerlendirme yapılamaması ve uygulamalı derslerin uzaktan eğitim ile gerçekleştirilememesi gibi sorunlar tespit edilmiştir. Buna karşılık ulaşım sorunu yaşanmaması, görsel ögelerin kullanımının artması, teknolojik araçların kullanımının gelişmesi gibi olumlu yönleri belirtilmiştir. Ayrıca meslek liseleri çeşitli sağlık araçları ve hijyen malzemeleri üreterek pandemi sürecinde en temel ihtiyaçları gidermeye katkı sağlamıştır. Bu olumlu katkılar mesleki eğitimin öneminin kavranmasına yardımcı olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Mesleki eğitim, Pandemi, Uzaktan eğitim

Investigating Reflections of Distance Education Applied and Pandemic Process on Vocational High Schools

Öz

The main aim of this study is to determine the reflections of the distance education applied during Covid-19 pandemic on the vocational education with the opinion of teachers working in the vocational high schools. The study is in the qualitative research method and was carried out using the phenomenology pattern. In determining the sample of the study, maximum diversity sampling which is one of the purposeful sampling types was preferred. The study group of the research consists of 50 branch teachers working in vocational high schools in the central districts of Kahramanmaraş. The data of the research were collected in the academic year of 2020-2021. As a data collection tool, a semi-structured interview form developed by the researchers were used. In order to increase the validity and reliability of the research, tactics supporting the participant honesty, colleague evaluation, expert review and participant control were used. Descriptive analysis and content analysis were used to analyze of the collected data. At the end of the study, problems such as access issue for distance education, nonattendance issue, not being able to do assessment and evaluation and not being able to carry out practical courses were determined on the applied distance education during the pandemic duration. On the other hand, positive aspects such as not experiencing transportation issue, increasing the use of visual elements, and the development of the use of technological tools were identified. In addition, vocational high schools have contributed to supply the most basic needs during the pandemic duration by producing various health tools and hygiene materials. These positive contributions helped to comprehend the importance of vocational education.

Anahtar Kelimeler

Vocational education, Pandemic, Distance education

Kaynakça

• Ağır, F. (2007). Özel okullarda ve devlet okullarında çalışan ilköğretim öğretmenlerinin uzaktan eğitime karşı tutumlarının belirlenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Balıkesir Üniveristesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Balıkesir.
• Akbel, Ö., ve Beşaltı, M. (2021). Covid-19 pandemi sürecinde mesleki ve teknik anadolu lisesi öğrencilerinin uzaktan eğitim memnuniyet algıları üzerine bir araştırma. Studies in Educational Research and Development, 5(2), 126-147.
• Akgül, G. (2021). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin ortaokul öğrencilerinin ve öğrenci velilerinin pandemi sürecindeki uzaktan eğitime ilişkin görüşleri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi) Uşak Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Uşak.
• Alkan, C., Doğan, H.. ve Sezgin, İ., (2001). Mesleki ve teknik eğitimin esasları (4 b.), Nobel, Ankara.
• Al, U., ve Madran, R. O. (2004). Web tabanlı uzaktan eğitim sistemleri: Sahip olması gereken özellikler ve standartlar, Bilgi Dünyası, 5(2), 259-271.
• Altun, V. K. (2021). Covid-19 pandemi sürecinde din kültürü ve ahlak bilgisi öğretmenlerinin uzaktan eğitim ile ilgili görüşlerinin değerlendirilmesi. Turkish Studies - Education, 16(5), 2127-2145.
• Al-Zou’bi, R., Shamma, F., & Citation, S. (2021). Assessing instructors’ usage of emojis in distance education during the COVID-19 pandemic. Cypriot Journal of Educational Sciences, 16(1), 201-220.
• Arastaman, G., Fidan, İ. Ö., ve Fidan, T. (2018). Nitel araştırmada geçerlik ve güvenirlik: kuramsal bir inceleme. YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 37-75.
• Arık, S., Karakaya, F., Çimen, O. ve Yılmaz, M. (2021). Covid-19 pandemi sürecinde uygulanan uzaktan eğitim hakkında ortaöğretim öğrencilerinin görüşlerinin belirlenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41(2), 631-659.
• Aydın, F. (2021). Covid-19 pandemi sürecinde müzik derslerinin işlenişine yönelik müzik öğretmenlerinin görüşleri: odak grup görüşmesi. ( Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Aydın, S., ve Özdemir, Ü. (2019). Geçmişten günümüze fotoğraflarla meslekî ve teknik eğitim. Ankara: T.C. Milli Eğitim Bakanlığı Eğitim Analiz ve Değerlendirme Raporları Serisi No:5.
• Bahçekapılı, E., 2015. Uzaktan eğitim öğrencilerinin akademik başarılarının bireysel özellikler ile yordanması. (Yayımlanmamış doktora tezi). Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Balaban, F., ve Tiryaki, S. H. (2021). Corona virüs (Covid-19) nedeniyle mecburi yürütülen uzaktan. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırması Dergisi, 10(1), 52-84.
• Baltacı, A. (2018). Nitel araştırmalarda örnekleme yöntemleri ve örnek hacmi sorunsalı üzerine kavramsal bir inceleme. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 231-274.
• Baran, A. (2021). Sınıf öğretmenlerinin covıd-19 pandemisi ile gelişen uzaktan öğretim süreci ile ilgili hazırbulunuşlukları, tecrübeleri ve görüşleri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Bahçeşehir Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Bolat, Y. (2017). Türkiye’de meslekî ve teknik eğitimin mevcut durumu ve farklı ülkelerle karşılaştırılması (2 b.). Ankara: Pegem.
• Bozkurt, A. (2020). Koronavirüs (Covid-19) pandemi süreci ve pandemi sonrası dünyada eğitime yönelik değerlendirmeler: Yeni normal ve yeni eğitim paradigması. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 6(3), 112-142.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., ve Demirel, F. 2019. Eğitimde Bilimsel Araştırma Yöntemleri (27 b.), Pegem Akademi, Ankara.
• Can, E. (2020). Coronavirüs (Covid-19) pandemisi ve pedagojik yansımaları: Türkiye’de açık ve uzaktan eğitim uygulamaları. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi AUAd, 6(2), 11-53.
• Çok, C. (2021). Öğretmenlerin uzaktan eğitime ilişkin öz-yeterlik algısı ve pandemi sürecinde uzaktan eğitimde karşılaştıkları engeller. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Van.
• Delcker, J., & Ifenthaler, D. (2021). Teachers’ perspective on school development at German vocational schools during the Covid-19 pandemic. Technology, Pedagogy and Education, 30(1), 125-139.
• Dikmen, S., ve Bahçeci, F. (2020). Covid-19 pandemisi sürecinde yükseköğretim kurumlarının uzaktan eğitime yönelik stratejileri: Fırat Üniversitesi örneği. Turkish Journal of Educational Studies, 7(2), 78-98.
• Ekiz, D. (2003). Eğitimde araştırma yöntem ve metodlarına giriş. Ankara: Anı.
• Elitaş, T. (2017). Uzaktan eğitim lisans sürecinde yeni iletişim teknolojileri: atatürk üniversitesi uzaktan eğitim merkezi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Erman, E. (2021). Uzaktan eğitim kapsamında hazırlanan tarih dersi elektronik ders içeriklerinin tarih öğretmenleri ve ortaöğretim öğrencileri açısından değerlendirilmesi: EBA örneği. (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Gökbulut, B., Keserci, G., ve Akyüz, A. (2021). Eğitim fakültesinde görev yapan akademisyen ve öğretmenlerin dijital materyal tasarım yeterlikleri. Sosyal Bilimler ve Eğitim Dergisi, 4(1), 11-24.
• Güngör, H., Çangal, Ö., ve Demir, T. (2020). Türkçenin yabancı dil olarak uzaktan öğretimine ilişkin öğrenici ve öğretici görüşleri. Gazi Üniversitesi, 40(3), 1163-1191.
• Gür, A. (2011). Rekabet gücünün arttırılmasında nitelikli işgücü ihtiyacı ve mesleki eğitim. (Yayımlanmamış doktora tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Gürer, M. D., Tekinarslan, E., ve Yavuzalp, N. (2016). Çevrimiçi ders veren öğretim elemanlarının uzaktan eğitim hakkındaki görüşleri. Turkish Online Journal of Qualitative Inquiry (TOJQI), 7(1), 47-78.
• Kahraman, M. E. (2020). Covıd-19 salgınının uygulamalı derslere etkisi ve bu derslerin uzaktan eğitimle yürütülmesi: temel tasarım dersi örneği. İMÜ Sanat Tasarım ve Mimarlık Fakültesi Dergisi, 6(1), 44-56.
• Karaca, Ş., ve Kelam, D. (2020). Covid-19 gölgesinde uzaktan eğitim hizmet kalitesinin incelenmesi. Sivas Interdisipliner Turizm Araştırmaları Dergisi(5), 7-18.
• Karadayı, M. (2021). Üniversite öğrencilerinin uzaktan eğitim algılarında covid-19 kaygısının, korkusunun ve demografik değişkenlerin rolü. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ufuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Karataş, Z. (2015). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Manevi Temelli Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 1(1), 62-80.
• Karatepe, F., Küçükgençay, N., ve Peker, B. (2020). Öğretmen adayları senkron uzaktan eğitime nasıl bakıyor? Bir anket çalışması. Uluslararası Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırma Dergisi, 7(53), 1262-1274.
• Kavak, S. Ü. (2021). Ortaokul öğrencilerinin fen bilimleri öğrenme çıktılarının uzaktan eğitim ve yüz yüze eğitim bakımından incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Kafkas Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Kars.
• Kılınç, M. (2015). Uzaktan eğitim uygulamalarının etkililiği üzerine bir araştırma (İnönü Üniversitesi uzaktan eğitim merkezi ilahiyat lisans tamamlama programı örneği). (Yayımlanmamış doktora tezi). İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
• Koca, M. F. (2021). Pandemi sürecinde ortaokullarda görev yapan öğretmenlerin uzaktan eğitime karşı tutumları: osmaniye ili örneği. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi) Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Osmaniye.
• Krstić, S. V., & Radulović, L. R. (2021). Evaluatıng dıstance educatıon ın serbıa durıng the covıd-19 pandemic. Problems of Education in the 21st Century, 79(3), 467-485.
• Kurban, S. (2021). Yeni Koronavirüs Hastalığı (COVID-19) Sürecinde Mesleki Eğitim: Eğitime Yatırımda Mevcut Politikalar ve Finansman. MSGSÜ Sosyal Bilimler, 1(23), 570-587.
• MEB. (2014). Türkiye mesleki ve teknik eğitim strateji belgesi ve eylem planı 2014-2018. Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü.
• Metin, M., Gürbey, S. ve Çevik, A. (2021). Covid-19 Pandemi sürecinde uzaktan eğitime yönelik öğretmen görüşleri. Maarif Mektepleri Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(1), 66-89.
• Mirkholikovna, D. K. (2020). Advantages and disadvantages of distance learning. Наука и образование сегодня, 7(54), 70-72.
• Odabaş, H. (2003). İnternet tabanlı uzaktan eğitim ve bilgi ve belge yönetimi bölümleri. Türk Kütüphaneciliği, 17(1), 22-36. Ortaöğretim Genel Müdürlüğü. (2018, 12 18). 10 17, 2021 tarihinde okul tanıtım bilgileri: http://ogm.meb.gov.tr/www/icerik_goruntule.php?KNO=657 adresinden alındı.
• Özdemir, M. (2010). “Nitel veri analizi: sosyal bilimlerde yöntembilim sorunsalı üzerine bir çalışma”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 323-343.
• Özer, M. (2020). Mesleki eğitimde paradigma değişimi türkiye'nin mesleki eğitim ile imtihanı. İstanbul: Maltepe Üniversitesi.
• Pellegrini, M., & Maltinti, C. (2020). 'School Never Stops': Measures and Experience in Italian Schools during the COVID-19 Lockdown. Best Evid Chin Edu, 5(2), 649-663.
• Saka, A. (2021). Okul müdürlerinin kriz yönetimi: covid 19 sürecindeki tutumları. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Rize.
• Selman, B. (2021). Covıd-19 pandemisinde okul öncesi çocuklara tele-terapi hizmeti sunan dil ve konuşma terapistlerinin bu sunum yöntemine ilişkin deneyimleri ve görüşleri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Üsküdar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Syauqi, K., Munadi, S., & Triyono, M. B. (2020). Students’ perceptions toward vocational education on online learning during the COVID-19 pandemic. International Journal of Evaluation and Research in Education (IJERE), 9(4), 881-886.
• Tanta, A. (2021). Pandemiden kaynaklı uzaktan eğitim sürecinde sosyal bilgiler derslerine yönelik öğretmen görüşleri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Tapısız, Ö. L., ve Altınbaş, Ş. K. (2020). Mikroorganizmalar mavi gezegende bizden çok önce vardı: Pandemiler tarihi. Türk Kadın Sağlığı ve Neonatoloji Dergisi, 2(2), 53-69.
• Tatlı, C. (2021). Uzaktan eğitimde farklı etkileşim türlerinin eğitsel denkliklerinin incelenmesi. (Yayımlanmamış doktora tezi) Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
• Tonbuloğlu, B. (2017). Uzaktan eğitim programlarının paydaş görüşlerine göre değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• TRT (Türkiye Radyo Televizyon Kurumu), 2020. “Haber”, erişim adresi: https://www.trthaber.com/haber/gundem/16-mart-itibariyla-okullar-bir-hafta-tatil-edilecek-466679.html (21.10.2020).
• UNESCO. (2021, 09 19). UNESCO Education: From disruption to recovery. 09 19, 2021 tarihinde https://en.unesco.org/covid19/educationresponse adresinden alındı.
• World Health Organization . (2021, 09 02). World Health Organization . 09 18, 2021 tarihinde https://www.who.int/ adresinden alındı.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
• Yumbul, E. (2021). Liselerde görev yapan öğretmenlerin uzaktan eğitime yönelik tutumlarının incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi) Ondokuz Mayıs Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Samsun.
• Zan, N. ve Zan, B. U. (2020). Koronavirüs ile acil durumda eğitim: Türkiye’nin farklı bölgelerinden uzaktan eğitim sistemine dahil olan edebiyat fakültesi öğrencilerine genel bakış. Turkish Studies, 15(4), 1367-1394.