Okul Yöneticilerinin Öğrenme Merkezli Liderliği ile Program Okuryazarlığı Arasındaki İlişki

Yıl 2022, Cilt: 42 Sayı: 3, 2757 - 2791, 30.12.2022

Canan Kalkan Çelik , Ferudun Sezgın

https://doi.org/10.17152/gefad.1195952

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmanın amacı, okul yöneticilerinin öğrenme merkezli liderliği ile program okuryazarlığı arasındaki ilişkiyi belirlemektir. Araştırma nicel yöntemde ilişkisel tarama modelinde tasarlanmıştır. Araştırmaya Ankara ili merkez ilçelerinde görev yapan 239 okul yöneticisi katılmıştır. Katılımcıların öğrenme merkezli liderlik düzeylerini belirlemek amacıyla “Öğrenme Merkezli Liderlik Ölçeği” ve program okuryazarlıklarını belirlemek amacıyla “Öğretim Programı Okuryazarlık Düzeyleri Ölçeği” kullanılmıştır. Verilerin analizinde, betimsel istatistikler, ilişkisiz örneklemler için t-testi, Pearson momentler çarpımı korelasyon katsayısı ve çoklu doğrusal regresyon analizi yöntemlerinden faydalanılmıştır. Araştırma sonucunda, okul yöneticilerinin öğrenme merkezli liderlik ve program okuryazarlığı düzeylerine ilişkin yüksek algıya sahip oldukları tespit edilmiştir. Katılımcıların değişkenlere ilişkin algıları cinsiyet, görev yaptıkları eğitim kademesi ve kurum değişkenlerine göre anlamlı bir farklılık göstermezken; görev türüne göre anlamlı bir şekilde farklılaşmaktadır. Öğrenme merkezli liderlik ile program okuryazarlığı arasında pozitif yönde ve anlamlı bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Regresyon analizi sonuçları; öğrenme merkezli liderliğin öğrenmeye dönük bir vizyon oluşturma ve öğrenme desteği sağlama boyutlarının program okuryazarlığının program yönetim becerisi ve tutum alt boyutları tarafından yordandığını göstermektedir. Öğrenme programını yönetme ve model olma boyutunun ise sadece tutum boyutu tarafından yordandığı belirlenmiştir. Çalışmadan elde edilen bulgulara dayanarak, okul yöneticilerinin mesleki gelişim gösteren öğretmenleri ödüllendirme yetkilerinin artırılması ve öğretmenlere mesleki gelişim fırsatları sunmaları için gerekli olan bütçenin sağlanması önerilmektedir. Okul yöneticilerine ve öğretmenlere, öğretim programı konusunda güncel bilgilere sahip olacakları ve program okuryazarlıklarını geliştirebilecekleri mesleki gelişim programlarına katılım sağlamaları önerilmektedir. Bunun yanında, okul yöneticilerine, dağıtımcı liderlik özellikleri göstermeleri ve yetkilerini müdür yardımcıları ve öğretmenler ile paylaşmaları tavsiye edilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Öğrenme merkezli liderlik, Program okuryazarlığı, Öğrenme, Okul yöneticileri

The Relationships Between Learning-centered Leadership and Curriculum Literacy of School Administrators

Öz

The purpose of this study was to determine the relationship between school administrators' learning-centered leadership and curriculum literacy. Quantitative and correlational research model were used in the research. A total of 239 school administrators employed in Ankara participated in the study. 'Learning-Centered Leadership Scale' and the 'Curriculum Literacy Level Scale' were used to obtain the data. Descriptive statistics, independent samples t-test, Pearson product-moment correlation coefficient, and multiple linear regression analysis were used to analyze the data. As a result of the research, it has defined that school administrators' perceptions of learning-centered leadership and curriculum literacy are at a high level. While the perceptions of the participants about the variables do not show a significant difference according to gender, the level of education they serve and the institution variables; they differ significantly according to the type of task. Results revealed that school administrators’ learning-centered leadership was positively correlated with their perceptions of curriculum literacy. Regression analyses showed that building a learning vision and providing learning support which are sub-dimensions of learning-centered leadership were predicted by the curriculum management skills and attitude sub-dimensions of curriculum literacy. It was determined that managing the learning program and being a model dimension of learning-centered leadership were predicted only by the attitude dimension of curriculum literacy. Based on the findings of this study, it is recommended that necessary budget should be provided for the principals to reward teachers’ professional development and to increase their rewarding powers. School principals and teachers are recommended to attend professional trainings that enable current information about curriculum and increase their curriculum literacy. In addition, school principals are recommended to show distributed leadership characteristics and share their authority with the assistant principals and teachers.

Anahtar Kelimeler

Learning-centered leadership, Curriculum literacy, Learning, School administrators

Kaynakça

• Amey, M. J. (2005). Leadership as learning: Conceptualizing the process. Community College Journal of Research and Practice, 29(9), 689-704.
• Akgün, N. (2021). The relation between learning-centered leadership and structural empowerment of teachers. International Online Journal of Educational Sciences, 13(4), 965-983.
• Akyıldız, S. (2020). Öğretim programı okuryazarlığı kavramının kavramsal yönden analizi: Bir ölçek geliştirme çalışması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 19(73), 315-332, doi: 10.17755/esosder.554205.
• Aslan, O., Akpunar, B., & Erdamar, F. S. (2018). Okul yöneticilerinin program liderliği algılarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Elektronik Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(14), 139-153.
• Aslan, S., & Gürlen, E. (2019). Ortaokul öğretmenlerinin program okuryazarlık düzeyleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(1), 171-186.
• Atlı, K., Kara, Ö., & Mirzeoğlu, A. D. (2021). Beden eğitim öğretmenlerinin program okuryazarlık düzeylerine yönelik algılarının bazı değişkenlere göre incelenmesi. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 26(2), 281-299.
• Bakan, İ., Doğan, İ. F., Koçdemir, M., & Oğuz, M. (2018). Effect of learned resourcefulness on learning-centered leadership: A field research. PressAcademia Procedia (PAP), 7, 109-115.
• Bamburg, J., & Andrews, R. J. (1990). Instructional leadership, school goals, and student achievement: Exploring the relationship between means and ends. Paper presented at the Annual Meeting of the American Educational Research Association, Boston.
• Bolat, Y. (2017). Eğitim programı okuryazarlığı kavramı ve eğitim programı okuryazarlığı ölçeği. Turkish Studies, 12(18), 121-138.
• Bottoms, G. (2003). What school principles need to know about curriculum and instruction. ERC Spectrum, 21(1), 29-31.
• Bush, T. (2015). Understanding instructional leadership. Educational Management Administration & Leadership, 43(4), 487-489.
• Can, N. (2007). İlköğretim okulu yöneticisinin bir öğretim lideri olarak yeni öğretim programlarının geliştirilmesi ve uygulanmasındaki yeterliliği. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 3(2), 228-244.
• Cuban, L. (1984). Transforming the frog into a prince: Effective schools research, policy, and practice at district level. Harvard Educational Review, 54(2), 129-151.
• Cravens, X. C. (2008). The cross-cultural fit of the learning-centered leadership framework and assessment for chinese principal. Doctoral Disssertation, Vanderbilt University, Nashville, TN.
• Çetinkaya, S., & Tabak, S. (2019). Öğretmen adaylarının eğitim programı okuryazarlık yeterlilikleri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38(1), 296-309.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2018). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik SPSS ve LISREL uygulamaları. Ankara: Pegem.
• Demiral, S. (2009). Öğretmen ve okul yönetici algılarına göre ilköğretim okul müdürlerinin program liderliği davranışları. Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Demir, E., & Toraman, Ç. (2021). Öğretmenlerin eğitim programı okuryazarlık düzeyleri. Trakya Eğitim Dergisi, 11(3), 1516-1528.
• Demster, N. (2019). Leadership for learning: Embracing purpose, people, pedagogy and place. In T. Townsend (Ed.), Instructional leadership for learning in schools: Understanding theories of leading (pp. 403-421). Australia: Palgrave Macmillan.
• Edmonds, R. (1979). Effective schools for the urban poor. Educatinal Leadership, 37, 15-24.
• English, F. W., Hoyle, J. R., & Steffy, B. E. (1998). Skills for succesful 21st century school leaders. The United States of America: AASA.
• Erdamar, F. S., & Akpınar, B. (2021). Yönetici perspektifinden sınıf öğretmenlerinin program okuryazarlık becerilerinin analizi. Tarih Okulu Dergisi, 52, 1861-1884.
• Erdem, C., & Eğmir, E. (2018). Öğretmen adaylarının eğitim programı okuryazarlık düzeyleri. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(2), 123-138.
• Ertürk, R. (2022). The relationship between school administrators’ learning-centered leadership behaviours and learning schools according to teacher perceptions. E-International Journal of Educational Research, 13(1), 161-182.
• Goldring, E., Huff, J. Pareja, A. S., & Spillane, J. (2008). Measuring principlals’ content knowledge of learning-centered leadership. Paper presented at the American Educational Research Association Annual Conference, New York.
• Goldring, E., Porter, A., Murphy, J., Elliott, S. N., & Cravens, X. (2009). Assessing learning-centered leadership: Connections to research professional standarts and current prectices. Leadership and Policy in Schools, 8(1), 1-36. doi: 10.1080/15700760802014951.
• Gülbahar, B. (2014). Okul yöneticilerinin öğretim programlarının uygulanmasındaki öğretim liderliği rollerini belirlemeye yönelik bir alan yazın tarama çalışması. Millî Eğitim Dergisi, 44(201), 83-108.
• Gülbahar, B., & Özdemir, S. (2019). Okul yöneticilerinin öğretim programlarının uygulanmasındaki öğretimsel liderlik rollerine ilişkin öğretmen algılarının incelenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 1759-1790.
• Hallinger, P. (1998). Educational change in Southeast Asia: The challenge of creating learning systems. Journal of Educational Administration, 36(5), 492-509.
• Hallinger, P. (2003). Leading educational change: Reflections on the practice of instructional and transformational leadership. Cambridge Journal of Education, 33(3), 329-352.
• Hallinger, P. (2005). Instructional leadership and the school principal: A passing fancy that refuses to fade away. Leadership and Policy in Schools, 4(3), 221-239.
• Hallinger, P. (2007). Research on the practice of instructional and transformational leadership: Retrospect and prospect. Australian Council for Educational Research (ACER), 1-7.
• Hallinger, P., & Murphy, J. (1985). Assessing the instructional management behaviour of principles. The Elementary School Journal, 86(2), 217-247.
• Hallinger, P., & Murpy J. (1986). The social context of effective schools. American Journal of Education, 94(3), 328-355.
• Harris, M., & Cullen, R. (2008). Learner-centered leadership: An agenda for action. Innovative Higher Education, 33(1), 21-28. Huber, S. G. (2011). Leadership for learning-Learning for leadership: The impact of professional development. In T. Townseed & J. Macbeath (Eds.), International handbook of leadership for learning (pp. 635-652). Netherlands: Springer.
• Keskin, A. (2020). Öğretmenlerin öğretim programı okuryazarlık düzeylerine yönelik algılarının belirlenmesi. Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kılınç, A. Ç., Bellibaş, M. Ş., & Gümüş, S. (2017). Adaptation of learning-centered leadership scale: A validity and realibility study. İnönü University Journal of the Faculty of Education, 18(3), 132-144. Kılınç, A. Ç., Bellibaş, M. Ş., & Polatcan, M. (2020). Learner-centered leadership and change in teacher practice in Turkey: Exploring the meditiating effects of collaboration. Educational Studies, doi: 10.1080/03055698.2020.1828833.
• Kline, T. (2005). Pysholological testing: A practical approach to design and evaluation. London: Sage.
• Knapp, M. S., Copland, M. A., & Talbert, J. E. (2003). Leading for Learning: Reflective Tools for School and District Leaders. CTP Research Report.
• Kulophas, D. & Hallinger, P. (2021). Does leadership make a difference in teacher learning: A contextual analysis of learning centered leadership in rural Thailand. International Journal of Leadership in Education, doi: 10.1080/13603124.2021.1980911.
• Lee, J. C. & Dimmock, C. (1999). Curriculum leadership and management in secondary schools: A Hong Kong case study. School Leadership & Management, 19(4), 455-481. doi: 10.1080/13632439968970.
• Leithwood, K. (1992). The move toward transformational leardership. Educational Leadership, 49(5), 8-12.
• Liu, S., Hallinger, P., & Feng, D. (2016a). Supporting the professional learning of teachers in China: Does principal leadership make a difference? Teaching and Teacher Education, 59, 79-91.
• Liu, S., Hallinger, P., & Feng, D. (2016b). Learning-centered leadership and teacher learning in China: Does trust matter? Journal of Educational Administration, 54(6), 661-682.
• MEB (2004). Öğretim programlarının temel yaklaşımı. Millî Eğitim Bakanlığı Tebliğler Dergisi, 2563.
• MEB (2018). Güçlü Yarınlar İçin 2023 Eğitim Vizyonu. Ankara: MEB.
• Marks, H. M., & Printy, S. M. (2003). Principle leadership and school performance: An integration of transformational and instructional leadership. Educational Administration Quarterly, 39(3), 370-397.
• Middlewood, D. (2001). Leadership of the curriculum: Setting the vision. In D. Middlewood & N. Burton (Eds.), Managing the curriculum (pp. 107-121). London: PaulChapman.
• Mulford, B. (2003). School leaders: Changing roles and impact on teacher and school effectiveness. Paris: OECD.
• Murphy, J., Elliott, S. N., Goldring, E., & Porter, A. C. (2006). Learning-centered leadership: A conceptual foundation. Nashville, USA: Wallace.
• Murphy, J. Elliott, S. N., Goldring, E., & Porter, A. C. (2007) Leadership for learning: A research-based model and taxonomy of behaviors. School Leadership and Management, 27(2), 179-201, doi: 10.1080/13632430701237420
• Özdemir, N., Gün, F., & Yirmibeş, A. (2021). Learning–centred leadership and student achievement: Understanding the mediating effect of the teacher professional community and parental involvement. Educational Management Administration & Leadership, doi: 10.1177/17411432211034167.
• Özdemir, S., & Sezgin, F. (2002). Etkili okullar ve öğretim liderliği. Kırgızistan Manas Sosyal Bilimler Dergisi, 2(3), 266-282.
• Polat, R. (2020). Öğretmen profesyonelizminin bir yordayıcısı olarak öğrenme merkezli liderlik. Yüksek Lisans Tezi, Karabük Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Karabük. Reardon, R. M. (2011). Elementary school principals’ learning-centered leadership and educational outcomes: Implications for principals’ professinal development. Leadership and Policy in Schools, 10(1), 63-83.
• Rodman, M. A. (2012). A study of learning-centered leadership skills of principlas in career and technical education schools. Doctoral Disssertation, The Pennsyvania State University The Graduate School College of Education, USA. Sarıca, R. (2020). Öğretmenlerin eğitim programı okuryazarlıkları üzerine bir çalışma. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(1), 132-170.
• Southworth, G. (2003). Learning centered leadership: The only way to go. Paper presented at the Australian Principals Centre Invitational Seminar, Melbourne.
• Şişman, M. (2018). Öğretim Liderliği. Ankara: Pegem.
• Tan, C. Y. (2014). Influence of contextual challenges and constraints on learning-centered leadership. School Effectiveness and School Improvement, 25(3), 451-468, doi: 10.1080/09243453.2013.866867.
• Turhan, M., & Yaraş, Z. (2014). İlkokul yöneticilerinin program liderliği davranışlarını gösterme düzeylerinin öğretmenlerin kolektif yeterlik algısına ve örgütsel öğrenme düzeyine etkisi. Eğitim Bilimleri Dergisi, 39, 75-193, doi:10.15285/EBD.2014397404
• Yar Yıldırım, V., & Dursun, F. (2019). Okul yöneticileri öğretim programı okuryazarlık düzeyleri ölçeğinin geliştirilmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(2), 705-750.
• Yıldırım, İ. (2019). Öğretim programı okuryazarlık ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Harran Education Journal, 4(2), 1-28.
• Wagner, T. (2001). Leadership for learning: An action plan theory of school change. Phi Delta Kappan, 82(5), 378-383.