Investigation of Pre-school Teacher Candidates' Attitudes Towards Distance Education and Digital Literacy Skills in Terms of Various Variables

Yıl 2023, Cilt: 43 Sayı: 1, 147 - 181, 28.04.2023

Mustafa Çiftcioğlu Nesrin Işıkoğlu

https://doi.org/10.17152/gefad.1194652

Öz

This study aims to examine preschool teacher candidates’ attitudes toward distance education and their digital literacy skills in terms of various variables. A causal comparison method was used in this study and stratified and convenient sampling methods were preferred for selecting a sample of 400 preschool teacher candidates. The data were collected through the Attitude toward Distance Education scale, the Digital Literacy Scale, as well as the demographic information form. A combination of descriptive statistics, Pearson correlation coefficients, Spearman’s ranking coefficients, linear and multiple regression analyses, and multiple comparison tests were used to answer the research questions. Based on the findings, it was concluded that preschool teacher candidates had high digital literacy skills, and moderate attitudes toward distance education, and these two variables were positively and significantly correlated. The variables that effectively predict attitudes toward distance education have been examined, and evidence has emerged that digital literacy skills can explain some of the changes. Evidence has emerged that digital literacy skills can explain some of the changes in attitudes toward distance education, based on the variables that effectively predict attitudes toward distance education. Furthermore, the demographic characteristics of pre-service teachers and their scores on the scales were compared, and meaningful differences were observed. As a result of the findings, suggestions were made to institutions of teacher training and researchers.

Anahtar Kelimeler

Distance education, Digital literacy, Teacher training, Early childhood education

Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Uzaktan Eğitime Yönelik Tutumları ve Dijital Okuryazarlık Becerilerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi

Öz

Bu çalışmanın amacı, okul öncesi öğretmen adaylarının uzaktan eğitime yönelik tutumlarını ve dijital okuryazarlık becerilerini çeşitli değişkenler açısından incelemektir. Nicel araştırma metotlarından nedensel karşılaştırmanın kullanıldığı araştırmada 400 okul öncesi öğretmen adayından oluşan örneklem belirlenirken tabakalı ve uygun örnekleme yöntemleri tercih edilmiştir. Araştırmanın verileri Uzaktan Eğitime Yönelik Tutum ölçeği, Dijital Okuryazarlık Ölçeği ve demografik bilgi formu vasıtasıyla toplanmıştır. Araştırmanın problemlerinin cevaplanması için tanımlayıcı istatistiklerden, Pearson Korelasyon ile Sperman’nın sıralama katsayılarından, doğrusal ile çoklu regresyon çözümlemelerinden ve çoklu karşılaştırma testlerinden faydalanılmıştır. Elde edilen bulgular ışığında okul öncesi öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık becerilerinin yüksek olduğu, uzaktan eğitime yönelik tutumun orta düzeyde olduğu ve bu iki değişkenin aralarında pozitif yönde anlamlı ilişkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Uzaktan eğitime yönelik tutumun yordanmasında etkili olan değişkenler incelenmiş ve dijital okuryazarlık becerisinin tutumdaki değişimin bir kısmını açıkladığına dair kanıtlar elde edilmiştir. Bu bulgulara ilaveten öğretmen adaylarının demografik özellikleri ve ölçeklerden aldıkları puanlar karşılaştırılmış ve netice olarak anlamlı farklılıklar görülmüştür. Bulgular doğrultusunda öğretmen yetiştiren kurumlara ve araştırmacılara öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Uzaktan eğitim, Dijital okuryazarlık, Öğretmen eğitimi, Okul öncesi eğitim

Kaynakça

• Akman, Y. (2021) Dijital okuryazarlık, çevrim içi öğrenme ve akademik isteklilik arasındaki ilişkinin incelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 19(2), 1012-1036. doi:10.37217/tebd.982846
• Aksu, H. (2018). Dijitopya dijital dönüşüm yolculuk rehberi, İstanbul: Pusula 20 Teknoloji ve Yayıncılık.
• Aydar, G. (2021). Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Öz Yönetimli Öğrenme Becerilerinin Yordanmasında Bilişötesi Farkındalık ve Dijital Okuryazarlık Düzeylerinin Rolü. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Kocaeli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
• Bartan, S. (2022). Okul Öncesi Öğretmenlerinin Covid 19 Pandemi Döneminde Uygulanan Uzaktan Eğitim Sürecine İlişkin Görüşleri. Dumlupınar Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 6 (1), 1-24. https://dergipark.org.tr/tr/pub/debder/issue/69128/955680 adresinden erişilmiştir.
• Bay, D. N. (2021). Okul öncesi öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık düzeyleri. Mustafa Kemal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(7), 172-187. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1769509 adresinden erişilmiştir.
• Baykul, Y. ve Güzeller, C. O. (2006). Sosyal bilimler için istatistik-spss uygulamalı. (7. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Bilen, Ö. ve Kaban, A. (2020). Dijital okuryazarlık dersini uzaktan eğitim yöntemiyle alan öğrencilerin e-öğrenmeye yönelik tutumları. Turkish Studies- Information Technologies and Applied Sciences, 15(3), 389- 400. doi: 10.47844/TurkishStudies.44914
• Bingöl, H. (2022). Uzaktan eğitim sürecinde öğretmenlerin dijital okuryazarlık düzeyleri ile mesleki motivasyonlarının incelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Zonguldak.
• Boz, A. (2019). Öğretmen adaylarının teknoloji kabullenme ve kullanımı bağlamında uzaktan eğitim algılarının incelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Bozkurt, A., Hamutoğlu, N. B., Kaban, A. L., Taşçı, G. ve Aykul, M. (2021). Dijital bilgi çağı: Dijital toplum, dijital dönüşüm, dijital eğitim ve dijital yeterlilikler. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 7(2), 35-63. doi: 10.51948/auad.911584
• Brata, W., Padang, R., Suriani, C., Prasetya, E., & Pratiwi, N. (2022). Student’s digital literacy based on students’ interest in digital technology, internet costs, gender, and learning outcomes. International Journal of Emerging Technologies in Learning (iJET), 17(3), 138-151. doi: 10.3991/ijet.v17i03.27151
• Buzkurt, L. (2021). Okul öncesi öğretmenlerinin yaşam boyu öğrenme eğilimleri ile dijital okuryazarlık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Dicle Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Diyarbakır.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E.K., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2017). Bilimsel araştırma yöntemleri. (23.Baskı). Ankara: Pegem Akademi
• Demiröz, S. (2022). Sınıf Öğretmenlerinin Acil Uzaktan Eğitim Dönemine İlişkin Algılarının Dijital Öğretmen Yeterlikleri ve Hayat Boyu Öğrenme Yeterlikleri ile İlişkisinin İncelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Kocaeli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
• Dobson, T.M., & Willinsky, J. (2009). Digital literacy. In: D. R. Olson And N. Torrance (Eds.), The Cambridge Handbook of Literacy (1st ed., pp. 286-305). New York: Cambridge University Press.
• Ergüney, M. (2015). Uzaktan eğitimin geleceği: MOOC (massive open online course). Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 4(4), 15-22. http://www.jret.org/FileUpload/ks281142/File/03a.erguney.pdf adresinden erişilmiştir.
• Field, A. (2013). Discovering statistics using IBM SPSS statistics. (4th ed.). Los Angeles:Sage
• Fraenkel, J. R., Wallen, N. E., & Hyun, H. H. (2012). How to design and evaluate research in education. (8th ed.). New York: McGraw-Hill International Edition
• Gonca, S. (2022). Okulöncesi Eğitim Programını Acil Uzaktan Eğitime Uyarlama Sürecinin İncelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Ege Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Goodwin, K. (2018). Dijital dünyada çocuk büyütmek: teknolojiyi doğru kullanmanın yolları. (çev. Er, T.). İstanbul: Aganta Yayıncılık. (Orijinal çalışmanın yayın tarihi 2018).
• Gündüz, A.Y. (2013). Öğretmen adaylarının uzaktan eğitim algısı. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Hamutoğlu, N. B., Canan Güngören, Ö., Kaya Uyanık, G. ve Gür Erdoğan, D. (2017). Dijital okuryazarlık ölçeği: Türkçe ’ye uyarlama çalışması. Ege Eğitim Dergisi, 18(1), 408-429. doi: 10.12984/egeefd.295306
• İpekli, N. (2022). Öğretmenlerin Covid-19 pandemisi öncesi ve sonrasındaki uzaktan eğitime yönelik tutumlarının incelenmesi (Sakarya ili örneği). (Yayınlanmamış Yüksek Lisans tezi). Sakarya Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• İşman, A. (2011). Uzaktan eğitim. (4. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Karasar, N. (2005). Bilimsel Araştırma Yöntemi. (15.Baskı) Ankara: Nobel Yayınları
• Karatepe, F., Küçükgençay, N. ve Peker, B. (2020). Öğretmen adayları senkron uzaktan eğitime nasıl bakıyor? Bir anket çalışması. Journal of social and humanities sciences research, 7(53), 1262-1274. doi: /10.26450/jshsr.1868
• Kardeş, S. (2020). Erken çocukluk döneminde dijital okuryazarlık. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(2), 827-839. doi: 10.17679/inuefd.665327
• Kayış, A. N. (2022). Okul Öncesi Eğitime Devam Eden Çocukların ve Okul Öncesi Öğretmenlerinin Dijital Teknolojileri Kullanımlarının İncelenmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans tezi). Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
• Keskin, B. ve Özay Köse, E. (2021). Eğitimde etkileşimli tahtaların kullanımı hakkında öğretmen görüşleri. Milli Eğitim Dergisi, 50(232), 105-119. doi: 10.37669/milliegitim.979148
• Kılıç, M. Y. (2022). Öğretmen adaylarının bilgisayar öz yeterlik algılarının ve e-öğrenmeye yönelik tutum düzeylerinin incelenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 42 (1), 239-272. doi: 10.17152/gefad.942359
• Kırık, A. M. (2014). Uzaktan eğitimin tarihsel gelişimi ve Türkiye’deki durumu. Marmara İletişim Dergisi, 21, 73-94. doi: 10.17829/midr.20142110299
• Kışla, T. (2016). Uzaktan eğitime yönelik tutum ölçeği geliştirme çalışması. Ege Eğitim Dergisi, 17(1), 258-271. doi: 10.12984/eed.01675
• Korkmaz, M. (2020). Sınıf öğretmenlerinin dijital okuryazarlık seviyelerinin belirlenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Kozan, M. ve Bulut Özek, M. (2019). Böte bölümü öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık düzeyleri ve siber zorbalığa ilişkin duyarlılıklarının incelenmesi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 29(1), 107-120. doi: 10.18069/firatsbed.538657
• Micks, J., & Mcllwaine, J. (2020). Keeping the world’s children learning through COVID-19. UNICEF. Retrieved from https://www.unicef.org/coronavirus/keeping-worlds-children-learningthrough-covid-19
• Ng, W. (2012). Can we teach digital natives digital literacy?. Computers & Education, 59, 1065-1078. doi: 10.1016/j.compedu.2012.04.016
• Ogelman, H. G., Demirci, F. ve Güngör, H. (2022). Okul öncesi eğitimi öğretmenlerinin dijital okuryazarlık düzeylerinin incelenmesi. Trakya Eğitim Dergisi, 12(1), 235-247. doi: 10.24315/tred.887072
• Orakcıoğlu, E. (2019). Türkiye’de Uzaktan Eğitim Temalı 2013-2018 Yılları Arasında Yapılan Lisansüstü Tezlerin İncelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Özdirek, S. (2021) Üniversite öğrencilerinde uzaktan eğitime yönelik tutumlar ile akademik öz-yeterlik arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Nişantaşı Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Özerbaş, M. A. ve Kuralbayeva, A. (2018). Türkiye ve Kazakistan öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık düzeylerinin değerlendirilmesi. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 16-25. doi: 10.21666/muefd.314761
• Özmen, E. & Kan, A. Ü. (2021). Türkiye’de 2015-2020 yılları arasında uzaktan eğitim ile ilgili hazırlanan tezlerin bibliyometrik analizi. Turkish Studies, 16(4), 2005-2027. doi: 10.47423/TurkishStudies.136616
• Reddy, P., & Sharma, B. (2020). Digital literacy: A review of literature. International Journal of Technoethics (IJT), 11(2), 65-94. doi: 10.4018/IJT.20200701.oa1
• Şahin, A. (2021). Din kültürü ve ahlak bilgisi öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık düzeylerinin ve e-öğrenmeye yönelik tutumlarının incelenmesi. Journal of the Human & Social Science Researches, 10(4), 3496-3525. doi: 10.15869/itobiad.937532
• Şahin, H. ve Kalkan, M. (2022). Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Dijital Okuryazarlık Düzeylerinin İncelenmesi. Dijital Teknolojiler ve Eğitim Dergisi, 1(1), 26-38. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1769509 adresinden erişilmiştir.
• Tavukcu, T., Arapa, I., & Özcan, D. (2011). General overview on distance education concept. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 15, 3999-4004. doi: 10.1016/j.sbspro.2011.04.404
• Ulutaş, A. (2022) Türkiye'deki Uzaktan Eğitim Uygulamaları ve Öğretmenlerin Uzaktan Eğitime Yönelik Tutumları ile Dijital Okuryazarlıkları Arasındaki İlişki. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Gaziantep Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Gaziantep.
• Uršej, K. (2019). Digital literacy in the first three years of primary school: Case study in Slovenia. International Journal of Management, Knowledge and Learning, 8 (1), 61-77. Retrieved from https://ideas.repec.org/a/isv/jouijm/v8y2019i1p61-77.html
• Uşun, S. (2006). Uzaktan Eğitim. (1. Baskı). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Uyanık, Ö., Kızıltepe, G. İ., Yaşar, M. C. ve Alisinanoğlu, F. (2015). Türkiye istatistikî bölge birimleri sınıflandırmasına göre okul öncesi öğretmen adaylarının mizah tarzları. Journal of Education Faculty, 17(2), 403-430. doi: =10.17556/jef.09553
• Ünal, R. (2022). Covid-19 Pandemisi Döneminde Geçici Koruma Altındaki Suriyeli Öğrencilerle Gerçekleştirilen Uzaktan Eğitim Sürecinin Değerlendirilmesi. Journal of Interdisciplinary Education: Theory and Practice, 4(1), 34-52. doi: 10.47157/jietp.1034907
• Üstündağ, M. T., Güneş, E. ve Bahçivan, E. (2017). Dijital okuryazarlık ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması ve fen bilgisi öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık durumları. Journal of Education and Future, 12, 19-29. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/332115 adresinden erişilmiştir.
• Vélez, A. P., Olivencia, J. J. L., & Zuazua, I. I. (2017). The role of adults in children digital literacy. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 237, 887-892. doi: 10.1016/j.sbspro.2017.02.124
• Wang, L. (2022). Learning attitudes towards and learning experiences in online teaching during the pandemic. Journal of Higher Education Theory and Practice, 22(2), 212-228. doi: 10.33423/jhetp.v22i2.5059
• Wuyckens, G., Landry, N., & Fastrez, P. (2022). Untangling media literacy, information literacy, and digital literacy: A systematic meta-review of core concepts in media education. Journal of Media Literacy Education, 14(1), 168-182. doi: 10.23860/JMLE-2022-14-1-12
• Yaman, C. (2019). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık düzeylerinin incelenmesi (Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi örneği). (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Niğde.
• Yavuz, R. (2016). Okul Öncesi Dönemde Özel Gereksinimli Çocukların Covid-19 Pandemisi Döneminde Uzaktan Eğitimlerine Yönelik Görüşlerin İncelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
• Yazgan, B. (2022). Eğitim fakültesi 1. sınıf öğrencilerinin uzaktan eğitime ilişkin tutumları ile İngilizce dersine ilişkin tutumları arasındaki ilişki. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Kastamonu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kastamonu.
• Yenilmez, K., Balbağ, M. Z. ve Turgut, M. (2017). Öğretmen adaylarının uzaktan eğitime yönelik tutumlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(2), 91-107. doi: 10.17556/erziefd.305902
• Yıldırım, M. (2019). Örneklem ve örnekleme yöntemleri. S. Şen & İ. Yıldırım (Ed.). Eğitimde araştırma yöntemleri içinde (s.117-135). Nobel.
• Yılmaz, Ö. (2021) Öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık beceri düzeylerine ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi. Electronic Journal Of Education Sciences, 10(19), 17-27. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1533546 adresinden erişilmiştir.
• Yontar, A. (2019). Öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık düzeyleri. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(4). 815-824. doi: 10.16916/aded.593579
• Yükseköğretim Kurulu, Yükseköğretim Bilgi Yönetim Sistemi. (2022). Öğrenim düzeyleri ve birimlere göre öğrenci sayıları. İstatistik raporu. Ankara.