Eğitim Alanındaki Çoklu Ortam Konulu Lisansüstü Tezlerin İncelenmesi: (1999-2023)

Yıl 2024, Cilt: 44 Sayı: 2, 1211 - 1247, 30.08.2024

Adnan Çırak

https://doi.org/10.17152/gefad.1470884

Öz

Bu çalışmanın amacı Türkiye’de eğitim alanında 1999-2023 yılları arasında çoklu ortam konulu hazırlanmış lisansüstü tezlerin incelenmesidir. Araştırmada tarama modeli kullanılmıştır. Araştırma kapsamında veriler YÖK Ulusal Tez Merkezi’nden elde edilmiştir. Örnekleme alınan lisansüstü çalışmalar türlerine, hazırlandığı yıllara, araştırmacıların cinsiyet özelliklerine, üniversitelere, enstitülere, anabilim dallarına, bilim dallarına, yazım diline, örneklem grubuna, araştırma yöntemine, veri toplama araçlarına, araştırma konularına ve kullanılan çoklu ortam materyallerine göre incelenmiş ve içerik analiziyle çözümlenmiştir. Elde edilen veriler araştırmacı tarafından geliştirilen Tez İnceleme Formu aracılığıyla toplanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre incelenen çalışmalar arasında yüksek lisans tezlerinin sayısının doktora tezlerinin sayısından fazla olduğu ve en fazla çalışmanın 2019 yılında yapıldığı ortaya çıkmıştır. Ayrıca kadın araştırmacıların sayısının erkek araştırmacılara göre daha fazla olduğu ve en fazla lisansüstü çalışmanın Anadolu Üniversitesi’nde hazırlandığı tespit edilmiştir. Eğitim bilimleri enstitülerinin en fazla tercih edilen enstitü olduğu, çalışmalarda daha çok nicel araştırma yöntemlerinin kullanıldığı, çalışmaların yazım dilinin genel olarak Türkçe olduğu, örneklem grubu olarak üniversite öğrencilerinin daha çok tercih edildiği, incelenen çalışmalarda veri toplama aracı olarak başarı testlerinin kullanıldığı ve çoklu ortam materyali olarak eğitsel yazılımların daha çok kullanıldığı araştırmanın diğer sonuçları arasındadır.

Anahtar Kelimeler

Çoklu ortam, Çoklu ortamla öğrenme, Tez inceleme, Eğitim bilimleri

Examination of Dissertations on the Topic of Multimedia in the Field of Education: (1999-2023)

Öz

The aim of this study is to examination of graduate dissertations on the topic of multimedia in the field of education between 1999 and 2023 in Turkey. In this study, the screening method was used. The research documents obtained from National Dissertation of Turkey. These dissertations examined in terms of types, year of the study, researchers’ characteristics, universities, institutes, departments, field of sciences, writing languages, sample groups, research methods, data collection tools, research topics and used multimedia materials. Data were collected with Dissertation Examination Form developed by researcher. According to the findings, it was revealed that the number of master theses were higher than the number of doctoral theses and the most dissertation studies have been carried out in 2019. In addition, it was determined that the number of female researchers was higher than male researchers and the highest number of dissertation studies were prepared at the University of Anadolu. Furthermore, it was concluded that educational sciences institutes were the most preferred institutes, quantitative research methods were mostly used in the studies, the writing language of the dissertations were writing Turkish language, university students were more preferred as the sample groups by researchers, achievement tests were used as data collection tools in the examined dissertations. Educational softwares were mostly used as multimedia material in the examined dissertations.

Anahtar Kelimeler

Multimedia, Multimedia Learning, Dissertation Examine, Educational Sciences

Kaynakça

• Acikalin, M. & Duru, E. (2005). The use of computer technologies in the social studies classroom. Turkish Online Journal of Educational Technology-TOJET, 4(2), 18-26.
• Adesope, O. O., & Nesbit, J. C. (2012). Verbal redundancy in multimedia learning environments: A meta-analysis. Journal of Educational Psychology, 104(1), 250.
• Akaydın, B. B. & Kaya, S. (2018). Sosyal bilgiler dersinde animasyon içeren ve içermeyen 5e modelinin öğrencilerin başarı ve tutumuna etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 26(1), 171-179.
• Akbaba, B. (2009). Atatürk ilkeleri ve inkılâp tarihi öğretiminde çoklu ortam kullanımının akademik başarı ve tutumlara etkisi. (Yayınlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Akgün, E., & Üstün, A. B. (2023). Mobil artırılmış gerçeklikle öğrenmeye yönelik içerik analizi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (56), 362-383.
• Akinbadewa, B. O. (2020). The effect of multimedia instructional packages on students' academic achievement in biology. International Online Journal of Education and Teaching, 7(4), 1266-1281.
• Akkoyunlu, B. & Yılmaz, M. (2005). Türetimci çoklu ortam öğrenme kuramı. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(28), 9-18.
• Akkuş, İ., Güzel, Y., & Özhan, U. (2021). Content analysis of international publications on augmented reality in education: 2011-2019 period. SDU International Journal of Educational Studies, 8(1), 36-50.
• Akyol, C., & Çiftçi, S. (2020). Çoklu ortam tasarımı destekli yapılandırmacı öğretim etkinliklerinin öğrencilerin akademik başarılarına etkisi. OPUS International Journal of Society Researches, 16(31), 4077-4096.
• Aldağ, H. (2005). Öğrenme ve öğretmede A. Paivo’nun ikili kodlama kuramı. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(2), 29-48.
• Aldağ, H. & Sezgin, E. M. (2003). Çok ortamlı öğrenmede ikili kodlama kuramı ve bilişsel model. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(11). 121-135.
• Aloraini, S. (2012). The impact of using multimedia on students’ academic achievement in the College of Education at King Saud University. Journal of King Saud University-Languages and Translation, 24(2), 75-82.
• Alpizar, D., Adesope, O. O., & Wong, R. M. (2020). A meta-analysis of signaling principle in multimedia learning environments. Educational Technology Research and Development, 68(5), 2095-2119.
• Altınışık, S. & Orhan, F. (2002). Sosyal bilgiler dersinde çoklu ortamın öğrencilerin akademik başarıları ve derse karşı tutumları üzerindeki etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (23), 41-49.
• Altunçekiç, A. (2020). 2010-2020 yılları arasında mobil öğrenme çalışmalarının içerik analiz yöntemi ile değerlendirilmesi: Türkiye örneği. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40(3), 1087-1104.
• Avila-Garzon, C., Bacca-Acosta, J., Duarte, J., & Betancourt, J. (2021). Augmented reality in education: An overview of twenty-five years of research. Contemporary Educational Technology, 13(3).1-29.
• Baddeley, A. (1992). Working memory: The interface between memory and cognition. Journal of cognitive neuroscience, 4(3), 281-288.
• Buchner, J., Buntins, K., & Kerres, M. (2022). The impact of augmented reality on cognitive load and performance: A systematic review. Journal of Computer Assisted Learning, 38(1), 285-303.
• Bulut, R. (2018). Çoklu ortama dayalı sosyal bilgiler öğretiminin motivasyon, akademik başarı ve tutuma etkisi. (Yayınlanmamış doktora tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
• Burak, D. (2016). İkili kodlama kuramı ilkelerine göre hazırlanan öğretim materyallerinin öğrencilerin bilişsel şemaları üzerindeki etkisinin incelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Erciyes Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kayseri.
• Can, C., & Akgün, F. (2023). Çoklu ortamla öğretim konulu araştırmalara yönelik doküman analizi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(3), 1137-1159.
• Cohen, L., Manion, L. & Morrison, K. (2018). Research methods in education (8th edition). New York: Routledge.
• Creswell, J. (2015). Educational research: Planning, conducting and evaluating quantitative and qualitative research (Fifth edition). New Jersey: Pearson Education Inc.
• Çeken, B. & Taşkın, N. (2022). Multimedia learning principles in different learning environments: A systematic review. Smart Learning Environments, 9(1), 19.
• Doolittle, P. E. (2002). Multimedia learning: Empirical results and practical applications. In The proceedings of the Irish Educational Technology Users' Conference.
• Göktaş, Y., Küçük, S., Aydemir, M., Telli, E., Arpacık, O., Yıldırım, G., & Reisoğlu, İ. (2012). Türkiye’de eğitim teknolojileri araştırmalarındaki eğilimler: 2000-2009 dönemi makalelerinin içerik analizi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 12(1), 177-199.
• Güleç, S., & Hüdavendigar, M. N. (2020). Sosyal bilgiler eğitimi alanında okuryazarlık becerisi başlığında yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi. Uluslararası İnsan ve Sanat Araştırmaları Dergisi, 3(3), 24-36.
• Ilhan, G. O. & Oruc, S. (2016). Effect of the use of multimedia on students' performance: A case study of social studies class. Educational Research and Reviews, 11(8), 877-882.
• İlhan, O. G. (2010). Sosyal bilgiler öğretiminde çoklu ortam kullanımı. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Ömer Halisdemir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Niğde.
• Karasar, N. (2015). Bilimsel araştırma yöntemi (28. Baskı). Ankara: Nobel Yayınları.
• Keleş, F., & Yavuz, S. (2022). Eğitimde artırılmış gerçeklik ile ilgili araştırmalar üzerine bir içerik analizi. Anadolu Öğretmen Dergisi, 6(2), 248-277.
• Li, J., Antonenko, P. D. & Wang, J. (2019). Trends and issues in multimedia learning research in 1996–2016: A bibliometric analysis. Educational Research Review, 28, p.1-21.
• Mayer, E.R. (2002). Multimedia learning. The Annual Report of Educational Psychology in Japan, 41, 27-39.
• Mayer, R. E. & Moreno, R. (2003). Nine ways to reduce cognitive load in multimedia learning. Educational psychologist, 38(1), 43-52.
• Mayer, R. E. (2009). Multimedia learning. New York: Cambridge University Press.
• Mayer, R. E. (2014). Incorporating motivation into multimedia learning. Learning and instruction, 29, 171-173. Miles, M. B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis. .USA: SAGE Publications.
• Mutlu-Bayraktar, D., Cosgun, V. & Altan, T. (2019). Cognitive load in multimedia learning environments: A systematic review. Computers & Education, 141, 103618.
• Najjar, L. J. (1995). Dual coding as a possible explanation for the effects of multimedia on learning. Technical Report, Georgia Institute of Technology, USA.
• Öner, G., & Öner, D. (2017). Sosyal bilgiler eğitiminde coğrafya konuları üzerine yapılmış lisansüstü tezlere yönelik bir analiz ve bibliyografya çalışması. Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Dergisi, 34(2), 13-34.
• Öngöz, S., Aydın, Ş. & Aksoy, D. (2016). Türkiye’de eğitim bilimleri alanında yapılan çoklu ortam konulu lisansüstü tezlerin eğilimleri. Journal of Instructional Technologies and Teacher Education, 5(1), 45-58.
• Reed, S. K. (2006). Cognitive architectures for multimedia learning. Educational psychologist, 41(2), 87-98.
• Sakman, S. (2020). Animasyon teknikleriyle çoklu ortam öğrenme materyallerinin zenginleştirilmesi. Fine Arts, 15(2), 116-126.
• Somyürek S., Gülmez A., & Yıldız G. (2018). Eğitim araştırmalarında çoklu-ortam paylaşımı: Bir içerik analizi. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 8(2), 35-66.
• Subaşı, M., & Okumuş, K. (2017). Bir araştırma yöntemi olarak durum çalışması. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(2), 419-426.
• Sünger, İ., Çankaya, S., & Durak, G. (2022). Artırılmış gerçeklik: Lisansüstü tezlerin içerik analizi. International Journal of Computers in Education, 5(1), 31-48.
• Şahingöz, M., & Akbaba, B. (2009). Atatürk ilkeleri ve inkılap tarihi öğretiminde çoklu ortam kullanımının akademik başarı ve tutuma etkisi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (17), 17-37.
• Taş, M. & Düz, İ. (2016). Sosyal bilgiler öğretiminde teknoloji entegrasyonu. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1(20), 180-188.
• Tercan-Çiltaş, D. (2021). Türkiye’de matematik ve fen bilimleri eğitimi alanında yayınlanan tezlerde kullanılan öğretim teknolojilerinin incelenmesi: Bir içerik analizi çalışması. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Bayburt Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Bayburt.
• Tosuntaş, Ş. B., Emirtekin, E., & Süral, İ. (2019). Eğitim ve öğretim teknolojileri konusunda yapılan tezlerin incelenmesi 2013-2018. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, (2), 277-286.
• Wong, R. M., & Adesope, O. O. (2021). Meta-analysis of emotional designs in multimedia learning: A replication and extension study. Educational Psychology Review, 33(2), 357-385.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldızay, Y., & Çetin, G. (2019). Fen eğitiminde eğitim teknolojileri kullanımı: İçerik analizi. International Journal of Computers in Education, 1(2), 21-33.
• Yünkül, E. (2014). Çoklu ortam tasarım ilkelerine göre hazırlanan öğretim yazılımının başarı ve tutuma etkisi. (Yayınlanmamış doktora tezi). Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
• Yünkül, E. (2019). Çoklu ortam öğrenme materyalinin akademik başarıya ve kalıcılık düzeyine etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 27(2), 727-736.