Akademik Türkçe: Dünü, Bugünü, Yarını

Yıl 2024, Cilt: 44 Sayı: 3, 2189 - 2221, 30.12.2024

Dursun Demir

https://doi.org/10.17152/gefad.1480507

Öz

Araştırmanın amacı, akademik Türkçe üzerine yapılmış ampirik (görgül, birincil) çalışmaların incelenmesidir. Araştırma kapsamında, 90’ı makale, 78’i tez, 34’ü bildiri ve 15’i kitap bölümü olmak üzere toplam 217 ampirik çalışmaya ulaşılmıştır. Veriler, doküman analizi yöntemi ile toplanmış ve verilerin değerlendirilmesinde içerik analizi tekniği kullanılmıştır. Çalışmaların analizlerinden elde edilen veriler üç genel tema içerisinde değerlendirilmiştir: (1) bağlam ve katılımcılar, (2) çalışmanın konusu, (3) araştırma yöntemi ve veri kaynakları. Yapılan analizler sonucunda en çok çalışmanın yapıldığı üç konu şu şekilde sıralanmıştır: Akademik dilin özellikleri, öğretim ve akademik Türkçe ders kitapları inceleme. Çalışmaların veri kaynağı olarak daha çok metinleri kullandığı, nitel yöntemleri tercih ettiği, dil becerileri bağlamında yazmaya odaklandığı ve ana dili olarak Türkçe öğretiminden ziyade yabancı dil olarak Türkçe öğretimi bağlamında gerçekleştirildiği tespit edilmiştir. Bu sonuçların, ilgili araştırmacıların alana daha aşina olmalarına, güncel araştırma eğilimleri konusunda bilgilenmelerine ve araştırılması gereken konular hakkında bilinçli kararlar almalarına yardımcı olacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Akademik Türkçe, Akademik Türkçe Konuları, Akademik Söylem, Bilim Dili, Bilimsel Metin

Academic Turkish: Its Past, Present and Future

Öz

This research was carried out to examine empirical studies on academic Turkish. A total of 217 empirical studies, including 90 articles, 78 theses, 34 papers, and 15 book chapters were found on the subject. Data was collected by document analysis method and content analysis technique was used to analyse them. The data obtained from the analysis of the studies were presented across three broad themes, namely, (1) contexts and participants, (2) research foci, (3) research methodology and data sources. The results show that there are three topics on which most studies have been carried out: Features of the academic discourse, instruction and evaluation of academic Turkish textbooks. It has been seen that the studies mostly use texts as data sources, prefer qualitative methods, focus on writing in terms of language skills, and are carried out in the context of teaching Turkish as a foreign language rather than teaching Turkish as a mother tongue. It is thought that these results will help relevant researchers become more familiar with the field, be informed about current research trends and make informed decisions about the topics that need to be researched.

Anahtar Kelimeler

Academic Turkish, academic Turkish topics, academic discourse, language of science, scientific text

Kaynakça

• Akbaş, E. (2012). Exploring metadiscourse in master's dissertation abstracts: cultural and linguistic variations across postgraduate writers. International Journal of Applied Linguistics and English Literature, 1(1), 12-26.
• Akbaş, E. (2014). Are they discussing in the same way? Interactional metadiscourse in Turkish writers' texts. A. Lyda ve K. Warchal (Eds.), Occupying niches: Interculturality, crossculturality and aculturality in academic research, s 119-133. Springer.
• Altunkaya, H., ve Ayrancı, B. (2020). The use of Edmodo in academic writing education. Journal of Language and Linguistic Studies, 16(1), 89-103. https://doi.org/10.17263/jlls.712659
• American Psychological Association (APA). (2010). Publication manual of the American Psychological Association (6th ed.). American Psychological Association.
• Aydın Öztürk, E., ve İşeri, K. (2023). Bilimsel makale özetlerinde üstsöylemsel adlar. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 56, 421-434. https://doi.org/10.30794/pausbed.1258258
• Benesch, S. (2008). Critical English for academic purposes: Theory, politics, and practice. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum.
• Çalışır, S. (2015). Türkçede bilimsel metinlerde olumsuzluk. (Yüksek lisans tezi). Sosyal Bilimler Enstitüsü, Anadolu Üniversitesi.
• Çekici, Y. E. (2022). Akademik yazma ve tartışma kültürü bağlamında editöre mektup. Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (9), 105-115. https://doi.org/10.51531/korkutataturkiyat.1187446
• Çiftler, F., ve Aytan, T. (2019). Yabancılar için akademik Türkçe kitapları üzerine bir inceleme. International Journal of Languages' Education and Teaching, 7(4), 75-91. https://doi.org/10.29228/ijlet.39947
• Dang, T. N. Y., Coxhead, A., ve Webb, S. (2017). The academic spoken word list. Language Learning, 67(4), 959-997. https://doi.org/10.1111/lang.12253
• Demir, D. (2023). Syntactic structures of Turkish research article titles in medicine and engineering. African Educational Research Journal 11(3), 403-412. https://doi.org/10.30918/AERJ.113.23.068
• Demirel Aydemir, G. D. (2023). İkinci / yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde akademik dinlemeye yönelik üstsöylem belirleyicilerinin tespiti. (Doktora tezi). Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Hacettepe Üniversitesi.
• Demirtaş Tolaman, T., ve Karakaş, N. (2021). Akademik yazma becerisiyle ilgili makaleler üzerine bir inceleme. RumeliDE Dil Ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi(Ö10), 447-460. https://doi.org/10.29000/rumelide.1012461
• Fidan, M. (2023). İşaretleyerek okuma ve not alarak okuma stratejilerinin akademik metinlerin anlaşılırlığına etkisi. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 12(2), 488-496. https://doi.org/10.30703/cije.1233743
• Guardado, M., ve Light, J. (2020). Curriculum development in English for academic purposes: a guide to practice. Palgrave Macmillan.
• Gülay, E. (2019). Akademisyenlerin akademik yazma tutukluğunun incelenmesi. (Doktora tezi). Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Trabzon Üniversitesi.
• Huber, E. ve Uzun L. S. (2000). Dilbilim alanında Türkçe yazılan bilimsel metinler üzerine gözlemler. S.A. Özsoy ve E. E. Taylan (Eds.). XIII. Dilbilim kurultay bildirileri, 201-215. Boğaziçi Üniversitesi yayınları.
• Hyland, K. (2016). Methods and methodologies in second language writing research. System, 59, 116-125. https://doi.org/10.1016/j.system.2016.05.002
• Hyland, K. (2018). Sympathy for the devil? A defence of EAP. Language Teaching, 51(3), 383e399. https://doi.org/10.1017/S0261444818000101
• Hyland, K., ve Jiang, F. K. (2021). A bibliometric study of EAP research: Who is doing what, where and when?. Journal of English for Academic Purposes, 49, 1-12. https://doi.org/10.1016/j.jeap.2020.100929
• Hyland, K., ve Shaw, P. (2016). The Routledge handbook of English for academic purposes. Routledge.
• Işık, Kirişçi, D. (2020). Türk ve İngiliz araştırmacılar tarafından yazılan makalelerin özetlerindeki üstsöylem belirleyicileri. (Yüksek lisans tezi). Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Bahçeşehir Üniversitesi.
• Kan, M. O. (2014). Sözbilimsel yapı temelli bir metindilbilim çözümlemesi: Türkçe eğitimi alanındaki yüksek lisans tezlerinin sözbilimsel yapı özellikleri. (Doktora tezi). Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara Üniversitesi.
• Karagöl, E., ve Korkmaz, C. B. (2021). Ders kitabı ve bilimsel metin yazarlarının görüşlerine göre uluslararası öğrencilere akademik Türkçe öğretimi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (25), 208-230. https://doi.org/10.29000/rumelide.1032431
• Kaya, M., Avşar, A. ve Demirel, O. (2023). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde akademik Türkçe ve alt başlıkları ile ilgili yapılan çalışmaların eğilimleri. Anadolu Dil ve Eğitim Dergisi, 1(2), 123-133. https://doi.org/10.5281/zenodo.10445763
• Kaya, M., Avşar, A., ve Demirel, O. (2023). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde akademik Türkçe ve alt başlıkları ile ilgili yapılan çalışmaların eğilimleri. Anadolu Dil Ve Eğitim Dergisi, 1(2), 123-133. https://doi.org/10.5281/zenodo.10445763
• Kıryak. Z. (2022). Ortaokul öğrencilerinin fen konularında bilim dilini anlama ve kullanma düzeylerinin geliştirilmesi. (Doktora tezi). Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Trabzon Üniversitesi.
• Kocaman Gürata, E., Koyuncu, İ., ve Durmuş, M. (2023). Yabancılara Türkçe öğretiminde akademik Türkçe üzerine yapılan bilimsel çalışmaların bibliyometrik analizi. XV. Dünya Dili Türkçe Sempozyumu Bildiri Kitabı, 1434-1448.
• Konukman, B. (2012). Almanca ve Türkçe bilimsel metinlerde biçem. (Doktora tezi). Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul Üniversitesi.
• Konyar, M. (2019). Uluslararası öğrencilerin akademik Türkçe ihtiyaç analizi ve örnek ders içeriği. (Yüksek lisans tezi). Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi.
• Liazos, N. (2019). Akademik amaçlı Türk dili öğretiminde teknoloji kullanımı. İ. Güleç, E. Sella, A. Okur ve B. İnce (Eds.). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde yeni yönelimler. Sakarya Üniversitesi TÖMER.
• Lillis, T., ve Tuck, J. (2016). Academic literacies. K. Hyland, ve P. Shaw (Eds.), The Routledge handbook of English for academic purposes, 30-43. London, UK: Routledge.
• Oflaz Köleci, E., ve Uzun, G. (2020). Temel bilimler alanında yazılmış Türkçe araştırma yazılarında bilgisellik ve kaçınma. Dokuz Eylül Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 8(1), 1-15.
• Özdemir, E. (2021). Erciyes Üniversitesi ve İstanbul Üniversitesi akademik Türkçe kitap setlerinin dinleme ve yazma etkinlikleri açısından incelenmesi. (Yüksek lisans tezi). Sosyal Bilimler Enstitüsü, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi.
• Paltridge, B. (2004). Academic writing. Language Teaching, 37(2), 87-105. https://doi.org/10.1017/S0261444804002216
• Riazi, A. M., Ghanbar, H., ve Fazel, I. (2020). The contexts, theoretical and methodological orientation of EAP research- Evidence from empirical articles published in the Journal of English for Academic Purposes. Journal of English for Academic Purposes, 48, 1-17. https://doi.org/10.1016/j.jeap.2020.100925
• Riazi, Mehdi, Shi, L., ve Haggerty, J. (2018). Analysis of the empirical research in the journal of second language writing at its 25th year (1992e2016). Journal of Second Language Writing, 41, 41-54. https://doi.org/10.1016/j.jslw.2018.07.002
• Şen, E. (2019). Bilimsel makale özetlerinde üstsöylem belirleyicilerinin incelenmesi. (Doktora tezi). Sosyal Bilimler Enstitüsü, Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Türkben, T. (2023). Öğretmen adaylarının dijital ortamlardaki akademik okuma alışkanlık ve eğilimlerinin belirlenmesi. Çukurova Üniversitesi Türkoloji Araştırmaları Dergisi, 8(1), 88-116. https://doi.org/10.32321/cutad.1137024
• Vergili, Y. E. ve Haykır, T. (2023). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde akademik Türkçe-iş Türkçesi bibliyografyası ve üzerine bir inceleme. Aydın TÖMER Dil Dergisi, 8(2), 359-392. https://doi.org/10.17932/IAU.TOMER.2016.019/tomer_v08i2007
• Yang, R., Xu, L., ve Swales, J. M. (2023). Tracing the development of English for Specific Purposes over four decades (1980–2019): A bibliometric analysis. English for Specific Purposes, 71, 149-160. https://doi.org/10.1016/j.esp.2023.04.004
• Yarar, E. (2001). Bilimsel araştırma makalelerinin giriş bölümlerindeki söylem yapısı. F. Özden Ekmekçi, S. Z. Akıncı, N. Aslan, T. Bulut (Eds.). 14. Dilbilim Kurultayı Bildirileri, 110-122. Çukurova Üniversitesi yayınevi.
• Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin.
• Yıldız, S. (2018). Akademik dinleme becerisi yeterliliği ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 1210-1230. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2018..-400747
• Yurdakul Güde, C. (2019). Yabancı dil olarak Türkçenin öğretiminde akademik yazmaya yönelik bir içerik önerisi. (Yüksek lisans tezi). Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Gazi Üniversitesi.