Kur’ân-ı Kerim’de Haset-İnanç İlişkisi

Yıl 2023, Cilt: 4 Sayı: 1, 29 - 53, 20.06.2023

Reşit Özer

Öz

Kur’an-ı Kerim, tevhidi merkeze alan bir kitaptır. Tevhidi inşaa etmek için Hz. Peygamber’e (s.a.v.) 23 yıl gibi bir sürede tedricî olarak yüce Allah (c.c.) tarafından indirilmiş olup toplumun ve fertlerin ihtiyaçlarını karşılamış, sorun ve problemleri çözmeyi hedeflemiştir. Bunu yaparken birçok yöntem ve teknik kullanmış; kendisine muarız olanlara meydan okumuştur. Bu yöntem ve tekniklerden en önemlisi ise, önce duyguları sonra aklı eğitmesidir. Kur’an, cahiliye edebiyatının üst düzeyde olduğu bir dönemde îcazı ile bu eğitici özelliğini ortaya koymuştur.
İşte tüm bunlara binaen Kur’an-ı Kerim, toplumun sorunlarına çözümler üretmiş, insanlara helali ve haramı göstermiştir. Bu sorunlardan bir tanesi de haset duygusudur. Hasedin psikolojik sebepleri olduğu gibi sosyolojik boyutları da vardır. İslam’ın ilk dönemimde Müslümanlar, bu konuda birçok baskı ve zulümlere maruz kalmıştır. Doğuştan fıtri olarak gelen menfi duygulardan kurtulmak imkânsız olabilir ancak bunların mecraları değiştirildiğinde insanı hem dünyada hem de ahirette saadete ulaştırabilir.

Anahtar Kelimeler

Kur’ân, Haset, Örnek

The relation of faith in the Qur'an

Öz

Quran which centres on monotheism is a divine book. It was brought down gradually such as 23 years for prophet Muhammed to construct monotheism by Allah. Quran satisfied society and people’s need and it aimed to solve problems. While doing it, it used lots of methods and techniques, and challenged against itself. The one of the most important methods and techniques is to educate firstly sensations then brain. Quran put forward this education specialty when the ignorance literature period level so high.
Because of all these things Quran produced solutions for society’s problems and showed lawful and unlawful things. One of these problems is jealousy. Jealousy is has got both psychological and sociological dimensions. Early periods of Islam, Muslims were exposed to cruelty and constraint. To get rid of these negative sensations which comes from birth are impossible but when we exchange their locations, they transmit people to happiness both in the world and hereafter.

Anahtar Kelimeler

Kur’ân, Haset, Örnek

Kaynakça

• Abdülbaki, Muhammed Fuad, Mü’cemü’l-Müfehres Li- Elfâzi’l Kur’âni’Kerim, Dâru’l Hadis, Kahire, 1945.
• Beyhaki, Ebu Bekir Ahmet b. el- Hüseyin, Şuâbu’l İman, Beyrut, 1990.
• el- Cürcâni, Ali b. Muhammed eş-Şerif, Kitabu’l- Ta’rifât, Beyrut, 1990.
• Cevheri, İsmail b. Hammâd, es- Sıhha, Tâcü’l- Lüğa ve Sıhâhu’l- Arabiyye, nşr, Ahmet Abdulgafür Attâr Beyrut, Dâru’l İlm, 1979.
• Çağrıcı, “Haset”, Türkiye Diyanet Vakfı Ansiklopedisi, İstanbul, 1997, 378-380.
• Çelik, Muhammed, Kur’an Kur’an’ı Tanımlıyor, İstanbul, Şule Yayınları, 1998.
• el- Ferra, Ebu Zekeriyya Yahya b. Ziyad, Meâni’l Kur’an, thk, Ahmed Yusuf Necati ve Muhammed Ali en-Neccar, Mısır, ysz, trs.
• Firüzabadi, Mecduddin Muhammed ibn Ya’kub, el-Kamusu’l Muhid, Müessesütü’r Risale, Beyrut, 1993.
• Foulguite, Paul, Pedagoji Sözlüğü, trc. Cenap Karakaya, İstanbul, 1994.
• Ebû Dâvûd, Süleymân b. el-Eş‘as b. İshâk es-Sicistânî el-Ezdî, es- Sünen, (thk., Ebi Turab Adil ibn Muhammed, Ebi Amr İmameddin İbn Abbas), Daru’t-Tasil, 2015.
• Elmalılı, Muhammed Hamdi Yazır, Hak Dini Kuran Dili, Huzur yayınları, İstanbul, 2008.
• İbni Esir, Mecduddin, en-Nihaye fi Ğaribi’l- Hadis ve’l-Eser, Beyrut, trs.
• Gazzali, İhya-u Ulum’id- Din, Merve yayınları, Haz. Ali Arslan, İstanbul, 2010.
• El- İsfehani, er- Rağıp, El- Müfredat, (thk. Safvan Adnan Davudi), Daru’l Kalem, Mısır, 1992. İbnü’l- Cevzi, Ebu-Ferec Cemaleddin, Zadü’l- Mesir Fi İlmi Tefsir, Daru’l Fikr, Beyrut, 1997.
• İbni Manzur, Ebu’l Fadl, Cemalü’d- Din, Muhammed b. Mükerrem, Lisanu-Arab, Daru’s-Sadr, Beyrut, 1998.
• Kurtubi, Muhammed b. Ahmet, el- Câmiu li Ahkâmi’l- Kur’an, Kahire, 1966.
• Kasaboğlu, Abdurrahim, Kuran’ın Psikolojik Atlası, Kendini Bilmek Yayınları, Malatya, 2010.
• Mevdudi, Ebu’l A’la, Tefhimul Kur’an, İnsan Yayınaları, İstanbul, trs.
• el- Meraği, Ahmed Mustafa, Tefsirü’l Meraği, Daru ihyait- Turasi’l Arabi, Beyrut, tsz.
• Karaman Hayrettin vd., Kur’ân Yolu Türkçe Meal ve Tefsir, DİB Yayınları, Ankara, 2012.
• Kutup, Seyit, Fi Zilâli’l Kura’an, Daruş- Şuruk, Beyrut, 1988.
• Kurtubi, el- Câmi’ Li Ahkâmi’l -Kur’an, Beyrut, 1988.
• İbni Kesir, Ebu’l- Fida İsmail, Tefsiu’l Kur’ani’l Azim, trs.
• -Kuranı Kerimin Hadislerle Tefsiri, Sağlam Yayınları, İstanbul, 2009.
• Nevevi, Riyazü’s Salihin Peygamberimizden Hayat Ölçütleri, haz. Yaşar Kandemir&İsmail Lütfi Çakan&Raşit Küçük Erkam Yayınları, İstanbul, 2013.
• En- Nevevi, Ebu Zekeriyya Mühiddin b. Şeref, Sahihu Müslim Bi Şerhi’n-Nevevi, Daru’l Kutubi’l İlmiyye, Beyrut, trs.
• Navaro, Leyla, Haset ve Rekabet Kendi Kuyruğunu Yiyen Yılan, Remzi Kitapevi, İstanbul, 2011.
• en- Nesefi, Ebul- Berekat Abdullah İbn Ahmet, Medârikul Tenzil ve Hekâiku’l Tevil, Kahraman Yayınları, İstanbul, 1984.
• Osho, Duygular Öfke, Kıskançlık, Korkuyu Aşma, (çev. Sangeet), Ovvo Basım, Yayım, İstanbul, 2006.
• Sami, Şemseddin, Kamus-i Türkî,Yy. Beyrut, 1989.
• Tan, Zeki, Kurana Göre Toplumun Yapılanmasında İlim ve Âlimin Rolü, Özgü Yayınları, 2010.
• Et- Tahanevi, Muhammed Ala b. Ali b.Muhammed Hamid b. Muhammed Sabir el- Ömeri el faruki, Keşşâfu Istılahati’l funun ve’l Ulum, Kalkuta, 1862.
• Turgay, Nurettin, “İslamda Haset Kavramı”, İlmi ve Akademik Araştırma Dergisi, 75, Ankara 2004.
• er- Râzî, Ebu Abdillah Ebu’l Fadl Fahreddin Muhammed b. Ömer, Mefâtihul Ğayb, Daru’l Kutubil’l-İlmiyye, Beyrut, 1990.
• Vural, Faruk, “Yusuf Süresi Bağlamında Kıskançlık ve Haset Duygularına Psikolojik Bir Yaklaşım,” Dicle Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, XIII, 2, 2011, 140.
• Yazçiçek, Ramazan, Haset, Ekin Yayınları, İstanbul, 2014.
• Ez- Zemahşeri, Ebu’l- Kasım Carullah Mahmud b. Ömer, Esasu’l-Belağa, Daru’l Kutubu’l İlmiyye, Beyrut, tsz.
• Zuhayli, Vehbe, et- Tefsirü’l- Münir, Daru’l-Fikr, Beyrut, 1991.