Geleneğin Ötesinde: Dinin Sosyal Sermayeye Veya Piyasa Ekonomisine Yönelik Radikal Evrimi Üzerine Bir Çalışma

Yıl 2024, Cilt: 5 Sayı: 1, 1 - 16, 17.03.2024

Mehmet Emin Kalgı

Öz

Bu çalışmada, din ile ekonomi arasındaki ilişki detaylı bir şekilde incelenmiş ve bu ilişkinin gelecekteki olası sonuçları tartışılmıştır. Günümüzde mevcut din anlayışının evrildiği süreci belirlemek amacıyla geniş bir literatür taraması yapılmış ve çalışmanın hedefine uygun farklı çalışmalardan ve verilerden faydalanılmıştır. Bu amaçla, çeşitli dini kurumlar ve kişilerle görüşmeler gerçekleştirilmiş ve elde edilen verilerle durum analizi yapılmıştır. Benzer şekilde, çalışmanın bilimsel ve kuramsal temellerinin oluşturulması hedeflenmiştir. Dinin, küresel ekonomik boyutta nasıl bir etkiye sahip olduğunu göstermek amacıyla muhtemel sonuçlara dayalı güncel veriler sunulmuştur. Bu bağlamda, çeşitli dinlerle ilgili örnekler verilmiş ve gelecekteki gelişmeler analiz edilmiştir. Özellikle son yıllarda sosyal sermaye bağlamında anlam taşıyan dinin, günümüzde gerek kitle iletişim araçları gerekse ekonomi ve siyasetle özdeşleşen yeni dini hareketler (YDH) gibi iki farklı olguyla birlikte nasıl pazar ekonomisine dönüştüğü ve gelecekte birey ve toplum üzerindeki etkisinin nasıl olabileceği ele alınmıştır. Çalışmanın sonunda, sorunun çözümüne yönelik önerilerde bulunulmuş ve bu öneriler arasında akıl, demokrasi ve özgür düşüncenin önemine vurgu yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Din Psikolojisi, Din, Sosyal Sermaye, Pazar Ekonomisi

Beyond Tradıtıon: A Study On The Radıcal Evolutıon Of Relıgıon Into Socıal Capıtal Or Market Economy

Öz

In the current study, the relationship between religion and economy has been thoroughly examined, and the possible consequences of this relationship in the future have been discussed. A comprehensive literature review has been conducted to determine the evolving process of the current understanding of religion, and various studies and data relevant to the objective of the study have been utilized. In order to achieve this, a number of interviews have been conducted with various religious institutions and individuals face to face, and a situational analysis has been carried out based on the obtained data. Similarly, it was aimed to establish the scientific and theoretical foundations of the study. Current data based on the potential outcomes have been presented to demonstrate the global economic impact of religion. In this context, examples related to various religions have been provided, and future developments have been analyzed. Particularly, the study has delved into how religion, having gained significance in the context of social capital in recent years, has transformed into a market economy alongside two different phenomena, namely, mass media and new religious movements (NRMs) that are currently synonymous with economy and politics. The study has also examined how this transformation might impact individuals and society in the future. And lastly, recommendations have been made for solving the problem, with a special emphasis on the importance of reason, democracy, and free thought among the diverse proposed solutions.

Anahtar Kelimeler

Psychology of Religion, Religion, Social Capital, Market Economy

Kaynakça

• Argyle, M. (2006). İbadet ve Dua (M. Koç, Çev.). Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21, 317-338.
• Argyle, M. (2022). Din ve Psikoloji (H. B. Gök, Çev.). İz Yayıncılık.
• Armstrong, K. (2017). Tanrı Adına Savaş: Yahudilik, Hıristiyanlık ve İslam da Köktendincilik (M. Erdem, Çev.). Alfa Yayınları.
• Arslan, M. (2011). Paranormalizm ve Din. Bilsam Yayınları.
• Arslan, M. (2016). Kitle İletişim Araçları, Medya ve Din İlişkisi Üzerine. Birey ve Toplum, 6(11), 5-26.
• Aydemir, M. A., & Tecim, E. (2012). Türk Toplumunda Aile ve Dinin Sosyal Sermaye Potansiyeli. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 28, Article 28.
• Aydın, M., Çelikpala, M., Yeldan, E., Güvenç, M., Zaim, O. Z., Hawks, B. B., Sokullu, E. C., Şenyuva, Ö., Yılmaz, O., & Tığlı, S. D. (2021). Kantitatif Araştırma Raporu: Türkiye Siyasal Sosyal Eğilimler Araştırması 2020. Kadir Has Üniversitesi Türkiye Çalışma Grubu, Akademetre ve Global Akademi.
• Barker, E. (1999). New Religious Movements: Their Incidence and Significance. Içinde J. Cresswell & B. Wilson (Ed.), New Religious Movements (ss. 33-50). Routledge. https://doi.org/10.4324/9780203129166-9
• Baudrillard, J. (2020). Tüketim toplumu (H. Deliceçaylı & F. Keskin, Çev.). Ayrıntı Yayınları.
• Boz, H. (2023). Kur’an’a Göre İslâm Toplumunda Gayr-I Müslimlerin Hakları. Türk & İslam Dünyası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(37), 145-162.
• CMS, E. (t.y.). How Saudi Arabia’s Revenues From Hajj and Umrah May Reach $350 Billion After a Decade? Al-Estiklal Newspaper. Geliş tarihi 18 Nisan 2023, gönderen https://www.alestiklal.net/en/view/14702/how-saudi-arabias-revenues-from-hajj-and-umrah-may-reach-350-billion-dollars-after-a-decade
• Corm, G. (2008). 21. Yüzyılda Din Sorunu (Ş. Sönmez, Çev.). İletişim Yayınları.
• Çarkoğlu, A., & Kalaycıoğlu, E. (2009). Türkiye’de Dindarlık: Uluslararası Bir Karşılaştırma [Monograph]. IPM (İstanbul Politikalar Merkezi). https://research.sabanciuniv.edu/id/eprint/13119/
• Davison, A. (2002). Türkiye’de Sekülarizm ve Modernlik (T. Birkan, Çev.). İletişim Yayınları.
• Demirci, A. S. (2019). Yeni Dini Hareketler ve Opus Dei. Eftelya Yayınları.
• Eco, U. (2013). Yorum ve Aşırı Yorum (K. Atakay, Çev.). Can Yayınları.
• Esmer, Y. (1999). Devrim, Evrim, Statüko: Türkiye’de Sosyal, Siyasal, Ekonomik Değerler. TESEV Yayınları.
• Ete, H., & Yargı, A. (2023). Türkiye’de Dindarlık Algısı (Toplumsal Eğilimler-3, s. 122). İstanbul Politikalar Merkezi.
• Günay, Ü., & Ecer, A. V. (1999). Toplumsal değişme, tasavvuf, tarikatlar ve Türkiye. Erciyes Üniversitesi.
• Hervieu-LÉGER, D. (2004). Sekülerleşme, Gelenek ve Dindarlığın Yeni Şekilleri: Bazı Teorik Öneriler (H. Aydınalp, Çev.). M.Ü. İlâhiyat Fakültesi Dergisi, 26, 45-58.
• How Much Does Saudi Arabia Earn from Hajj? (2023, Ocak 28). https://gostart.biz/en/how-much-money-does-saudi-arabia-earn-from-hajj-business/
• James, W. (2000). Pragmatizm ve Din (C. Türer, Çev.). Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9, 589-597.
• Jr, R. W. H., Spilka, B., Hunsberger, B., & Gorsuch, R. (1996). The Psychology of Religion: An Empirical Approach (2nd edition). The Guilford Press.
• Kalgı, M. E. (2021). Dijitalleşme Bağlamında Din ve Dindarlık. İçinde F. Rençber, Y. Arı, & M. E. Kalgı (Ed.), İlahiyat Alanında Araştırma ve Değerlendirmeler (ss. 17-36). Gece Kitaplığı.
• Kalgı, M. E. (2023). Din Değiştirme Olgusu: Müslümanlıktan Hristiyanlığa Geçen Kişiler Üzerine Psiko-Sosyal Bir Araştırma. Sonçağ Akademi Yayınları.
• Kalgı, M. E., & Şi̇mşek, N. (2020). Paranormal İnançlara Sahip Olmanın Yaşam Doyumuna Etkisi. Turkish Studies- Comparative Religious Studies, 15(3), Article 3.
• Karaaslan, F. (2015). Post Seküler Din Halleri ve Dinin Dijitalleşmesi. İçinde M. Çamdereli, B. Önay Doğan, & N. Kocabay Şener (Ed.), Dijitalleşen Din (Medya ve Din 2) (ss. 13-45). Köprü Kitapları.
• Kirkpatrick, L. A. (2004). Attachment, Evolution, and the Psychology of Religion (1st edition). The Guilford Press. Kirman, M. A. (2005). Din ve Sekülerleşme. Karaha n Kitapevi. Kulat, M. A. (2017). Türkiye’de Toplumun Dine ve Dini Değerlere Bakışı (ss. 1-30). MAK Danışmanlık.
• L. Berger, P. (2017). Din ve Küreselleşme (H. Gül, Çev.). Bilimname, 34, 603-613.
• Loewenthal, K. M. (2017). Din Psikolojisi: Kısa Bir Giriş (M. Ulu, Çev.). Kimlik Yayınları.
• McKay, R., & Whitehouse, H. (2015). Religion and Morality. Psychological Bulletin, 141(2), 447-473. https://doi.org/10.1037/a0038455
• Olgun, H. (2016). İbadet, Ritüel ve Kurban. Milel ve Nihal, 13(2), 82-99.
• Onat, H. (2022b). Emevîler Devri Şiî Hareketleri ve Günümüz Şiîliği (1). Endülüs yayınları.
• Onat, H. (2022a). İslâm Ortak Paydası ve Mezhep Gerçeği. Endülüs yayınları.
• Özkan, A. R. (2006). Kıyamet Tarikatları / Yeni Dini Hareketler (2. Baskı). Iq Kültür Sanat Yayıncılık.
• Pehlivan, M. (2016). Din—Ekonomi İlişkisi ile Bu İlişkinin Toplumların ve Bireylerin Davranışlarındaki Yansımaları. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3(6), 13-35.
• Pettersson, T. (1991). Religion and Criminality: Structural Relationships between Church Involvement and Crime Rates in Contemporary Sweden. Journal for the Scientific Study of Religion, 30(3), 279-291.
• https://doi.org/10.2307/1386973
• Platon. (2023). Euthypron: Dindarlık Üzerine (Ö. Orhan, Çev.). Fol Yayınları.
• Sezer, B. (2015). Sosyolojinin Ana Başlıkları. Doğu Kitapevi.
• Stark, R., & Bainbridge, W. S. (1986). The Future of Religion: Secularization, Revival and Cult Formation (First edition). University of California Press.
• Şan, M. K. (2008). Türkiye’de Sosyal Sermaye Kaybının Dini Görünümleri. Bilgi Sosyal Bilimler Dergisi, 1, Article 1.
• Şeriati, A. (2011). Hac (E. Okumuş, Çev.). Fecr Yayınevi.
• Thomas, D. L., & Cornwall, M. (1990). Religion and Family in the 1980s: Discovery and Development. Journal of Marriage and Family, 52(4), 983-992. https://doi.org/10.2307/353314
• Vatansever, A., & Gezici Yalçın, M. (2022). “Ne Ders Olsa Veririz”: Akademisyenin Vasıfsız İşçiye Dönüşümü. İletişim Yayınları.
• Yapıcı, A. (2013). Ruh Sağlığı ve Din: Psiko-Sosyal Uyum ve Dindarlık. Karahan Kitapevi.
• Yapıcı, A., & Kalgı, M. E. (2018). Cihatçılık ve Modernlik Kıskacında Aidiyet ve Zihniyet: Şanlıurfa Selefileri Örneği. İçinde A. Özbolat & A. Yapıcı (Ed.), Zihniyet ve Din: Disiplinlerarası Zihniyet Çözümlemesi (ss. 133-165). Karahan Kitapevi.
• Yarcı, S. (2014). Pierre Bourdieu’da Sosyal Sermaye Kavramı. Akademik İncelemeler Dergisi, 6(1), 125-135.