KUR’AN’DA NESLİN KORUNMASININ İNSANIN TEKÂMÜLÜNE KATKISI -MÜ‘MİNÛN SÛRESİ 1-11. ÂYETLER BAĞLAMINDA-

Yıl 2024, Cilt: 5 Sayı: 3, 684 - 708, 24.09.2024

Lokman Bedir , Ahmet Özbek Orhan Söğüt

Öz

İnsan, Allah’ın (c.c.) yarattığı en şerefli mahlûk olarak yeryüzündeki halifesidir. Her daim maddi ve manevi olarak gelişmeye, olgunlaşmaya, insan-ı kâmil olmaya ihtiyaç duyar. O’nun istediği şekilde örnek bir mü‘min olmak, çok yönlü tekâmüle sahip olmayı gerektirir. Bu yönlerden biri de; doğumundan itibaren mükemmele doğru olan bu yolculuğunda büyük bir öneme sahip olan; insanın neslinin korunmasıdır. Yüce Allah insandan yaratılış gayesine ve insanlığın getirmiş olduğu haysiyete uygun bir şekilde yaşamasını ister. Meşru evlilik yolu ile güzel bir yuva kurmasını emreder. Tekâmül sahibi bir insan da, bu minvalde kuracağı yuva ile hayırlı nesiller yetiştirmeli ve geleceğine sahip çıkmalıdır. Neslin muhafaza edilmesi, iffet ve haysiyet sahibi olunmasına ve insanın helal dairesinde yaşamasına vesile olur. Bu tamamlanma ve gelişme sürecinde, nesil ve aile korunursa, insanın haysiyeti, iffeti ve saygınlığı da korunmuş olur. Yüce dinimiz İslam’da, dinin, canın, neslin, aklın ve malın korunması zaruri beş temel ilke olarak ifade edilmiştir. Günümüze bakıldığında ise insanın tekâmülü için neslin korunmasının çok büyük önem arz etmesinden dolayı çalışmamızda bu husus üzerinde durulacak ve Mü‘minûn sûresi 23/1-11. âyetler bağlamında konu incelenecektir

Anahtar Kelimeler

Tefsir, Nesil, Tekâmül, Korunma

The Contribution Of Protection The Generations İn The Quran To Human Maturation In The Context Of Surah Al-Mu’minun Verses 23/1-11

Öz

Human, as the most honorable creature created by Allah, is his caliph on earth. Man is always in need of material and spiritual growth and maturation, to become the “insan-ı kâmil” (the perfect human being). To be a model believer as God wills requires possessing multifaceted perfection. One of these aspects is the protection of human lineage, which holds significant importance in the journey from birth towards perfection. Almighty Allah desires us to live in a way that befits the purpose of creation and the honor that humanity has given us. He commands us to establish a beautiful household through the means of lawful marriage. A person who possesses maturity should also raise virtuous generations with the home they establish on this basis and take responsibility for their future. The preservation of the lineage leads to maintaining chastity and dignity and living within the bounds of what is lawful for a human being. In this process of completion and development, if the generation and family are protected, then the dignity, chastity, and honour of the individual are also protected. In our noble religion of Islam, the protection of faith, life, lineage, intellect, and property has been established as the five essential principles. When we look at the present day, due to the great importance of protection the generation for reaching maturity of humanity, this study will focus on this matter and the topic will be examined in the context of verses 23/1-11 of Surah Al-Mu'minun.

Anahtar Kelimeler

Tafsīr, Lineage, Maturation, Protection

Kaynakça

• Abdülbaki, Muhammed Fuat. El Mu’cemü’l Müfehres Li Elfazi’l Kur’ani’l Kerim, Kahire: Daru’l Hadis, 1944.
• Atar, Fahrettin. “Nikâh”, TDV İslâm Ansiklopedisi, İstanbul: 2007.
• Bayar, M. “Neslin Korunması İlkesinin Kapsamına Dair Bir İnceleme”, Düzce Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2020.
• Bayrakdar, M. “Tekâmül Nazariyesi”, TDV İslam Ansiklopedisi, İstanbul: 2011.
• Bebek, A. “Felah”, TDV İslâm Ansiklopedisi, İstanbul: 1995.
• Bedir, L. “Kur’an’da Yer Alan أعمى (A‘mâ) Kelimesi Çerçevesinde Manevi Körlük” Hikmet Yurdu, Yıl: 10, C: 10, Sayı: 20, Ocak – Haziran, 2017/2, ss. 197 – 212.
• Beşer, Faruk. “Şehvet”, TDV İslâm Ansiklopedisi, İstanbul: 2010.
• Boynukalın, E. ‘‘Makâsidü’ş-Şeria’’, DİA, TDV İslam Ansiklopedisi, Ankara: 2013.
• Buḫârî, Ebû ʿAbdullâh Muḥammed b. İsmâʿîl. el-Câmiʿu'l-Musnedu'ṡ-Ṡaḥîḥu'l-Muḫtaṡar. nşr. Muḥammed Fuʾâd ʿAbdulbâḳî. I. Cilt. Riyad: Dâru's-Selâm, 1419/1998.
• Cürcânî, Ş. S. Mu’cemu-t Ta’rifat, Kahire: Fazilet Yay. 1403/1982.
• Çağrıcı, M. “İffet”, TDV İslâm Ansiklopedisi, İstanbul: 2000.
• Çalış, H. “Zaruret”, TDV İslâm Ansiklopedisi, İstanbul: 2018.
• Demirci, M. Mevlâna'dan Düşünceler, Konya: 2006.
• Ebü’l-Fidâ’ İmâdüddîn İsmâîl b. Şihâbiddîn Ömer b. Kesîr b. Dav’ b. Kesîr el-Kaysî. Tefsîrü’l-Ḳurʾâni’l-ʿaẓîm, Kâhire: Mektebetü evlâdu’ş-şeyh li’t-türâs, 2000.
• Ebüssuûd Efendi. İrşâdü’l-ʿaḳli’s-selîm, Beyrut: Dâru ihyâi’t-türâsi’l-Arabî, tsz.
• el-Bikāî, Ebü’l-Hasen Burhânüddîn İbrâhîm b. Ömer b. Hasen er-Rubât el-Hırbâvî. Naẓmü’d-dürer min fî tenâsübi’l-ây ve’s-süver, Kâhire: Dâru’l-kütübi’l-İslâmî, tsz.
• el-Ferâhidi, H. Ahmed. Kitâbu’l- A’yn Muretteben A’le Hurûfil Mu‘cem, Beyrut: Dâru’l- Kütübil- ʿİlmiyye, 2003.
• el-İsfahânî, M. R. El-Müfredat fi Garibi'l-Kur'an, Mektebet’ü Nizâr Mustafa el-Bâz, Mekke: 1997.
• el-Mâverdî, Ebü’l-Hasen Alî b. Muhammed b. Habîb el-Basrî. en-Nüket ve’l-ʿuyûn, Beyrut: Dâru’l- Kütübi’l- ʿİlmiyye,: tsz.
• el-Mekkî, M. el-Hidâye ilâ Bulûği'n-Nihâye, nşr. eş-Şâhid el-Bûşîḫî, Mecmuʿatu Buḥûŝi’l-Kitâb ve’s-Sunne, 2008.
• en-Nesefî, Ebü’l-Berekât Hâfızüddîn Abdullah b. Ahmed b. Mahmûd. Medârikü’t-Tenzîl Ve Hakāiku’t-Te’vîl, Riyâd: Mektebetü Nizar Mustafa el-Bâz, tsz.
• en-Nîsâbûrî M. K. el-Musnedu's-Ṡaḥîhu'l-Muḫtaṡar bi Naḳli'l-ʿAdl ʿani'l-ʿAdl ilâ Resûlillâh, Kahire: Dâru’t-Teʾṡîl, 2014. Erkal, M. “Zekât”, TDV İslâm Ansiklopedisi, İstanbul: 2013.
• er-Râzî, H. F. Tefsir-i Kebir ve Mefâtihu’l –Gayb, Beyrut: Dâru’l Fakir, 1981.
• Esen, H. “Zina”, TDV İslâm Ansiklopedisi, İstanbul: 2013.
• ez-Zemahşerî, Ebü’l-Kāsım Mahmûd b. Ömer b. Muhammed el-Hârizmî. el-Keşşâf ʿan ḥaḳāʾiḳı ġavâmiżi’t-tenzîl ve ʿuyûni’l-eḳāvîl fî vücûhi’t-teʾvîl, Riyâd: Mektebetü’l-abîkân, 1998.
• ez-Zühaylî, Vehbe. et-Tefsîru’l-münîr, Dımaşk: Dâru’l-fikr, 2009.
• Gazzâlî, M. M. İḥyâʾu ʿUlûmi'd-Dîn, Beyrut: Dâru'l-Maʿrife, 1324/1906.
• İbn Atıyye, Ebû Muhammed Abdülhak b. Gālib b. Abdirrahmân b. Gālib el-Muhâribî el-Gırnâtî el-Endelüsî. el-Muḥarrerü’l-vecîz fî tefsîri’l-kitâbi’l-ʿazîz, Beyrut: Dâru’l- Kütübil- ʿİlmiyye, 2001.
• İbn Ebî Şeybe, Abdullâh, el-Musned, nşr. ʿÂdil b. Yûsuf el-ʿAzzâzî, Aḥmed b. Ferîd el-Mezîdî, Riyad: Dâru’l-Vaṭan, 1971.
• İbn Mâce, Ebû ʿAbdullâh Muḥammed b. Yezîd el-Ḳazvînî. es-Sünen. nşr. Heyet. II Cilt. Kahire: Dâru't-Teʾṡîl, 2015. İbni Ebû Hâtim, Ebû Muhammed Abdurrahmân b. Muhammed b. İdrîs er-Râzî. Tefsîrü’l-Ḳurʾâni’l-ʿaẓîm, Riyâd: Mektebetü Nizar Mustafa el-Bâz, 1997.
• Karaman vd., H., Kur’an Yolu Türkçe Meal ve Tefsir, Ankara: DİB Yayınları, 2020.
• Komisyon, el-Mu‘cemü’l-vasît, Kahire: Mektebetuʾş-Şurûki’d-Devliyye, 2004.
• Ḳurṭubî, M. A. el-Câmiʿ li-Âḥkâmi'l-Ḳur'ân, nşr. Hişâm Semîr el-Buḫârî, Riyad: Dâru ʿÂlemi'l-Kütüb, 2003.
• Mâturîdî, M. M. Teʾvîlâtu Ehli's-Sunne, nşr. Mecdî Bâsellûm, Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-ʿİlmiyye, 1426/2005.
• Mukātil b. Süleyman, Tefsîru Muḳātil b. Süleymân. nşr. ʿAbdullâh Maḥmûd Şeḥâte. Beyrut: 1423/2002.
• Muslim, Ebû'l-Ḥuseyn Muslim b. el-Ḥaccâc el-Ḳuşeyrî en-Nîsâbûrî. el-Musnedu's-Saḥîhu'l-Muḫtaṡar bi Naḳli'l-ʿAdl ʿani'l-ʿAdl ilâ Resûlillâh. nşr. Heyet. Kahire: Dâru't-Teʾṡîl, 2014.
• Padak, M. https://www.muratpadak.com/kuranda-muminlerin-ozellikleri-2. Erişim: 09.05.2024
• eş-Şâfiʿî, M. İ. Tefsîru'l-ʾİmâm eş-Şâfiʿî. nşr. Ahmed b. Mustafa el-Ferrân), Suudi Arabistan: Dâru't-Tedmuriyye, 1427/2006.
• Şener, M. “Huşû”, TDV İslâm Ansiklopedisi, İstanbul: 1998.
• Ṭaberî, A. Y. Câmiʿu'l-Beyân ʿan Teʾvîli ʾÂyi'l-Ḳurʾân, nşr. ʿAbdullâh b. Abdilmuḥsin et-Turkî, Kahire: Dâru Hicr, 2001.
• TDK, https://sozluk.gov.tr/?ara=tek%C3%A2m%C3%BCl, Erişim: 09.05.2024
• TDK, Nesil, https://sozluk.gov.tr/, Erişim: 09.05.2024
• TDK, https://sozluk.gov.tr/?ara=tek%C3%A2m%C3%BCl, Erişim: 09.05.2024
• Tirmizî, Muhammed b. İsâ b. Sevre. Sünenü’t-Tirmizî. nşr. Dr. Beşşâr Avvâd Ma'rûf. Beyrut: Dâru- Garbi'l-İslam, 1996.
• Topaloğlu, B. “Mü‘min”, TDV İslam Ansiklopedisi, Ankara: 2020.