İlk İslam Döneminde Sözlü Cihat (Şiir Bağlamında)

Yıl 2025, Cilt: 6 Sayı: 3, 882 - 902, 24.09.2025

Yaşar Acat , Abdulğafur Seyidoğlu

Öz

Cihat yoldur. İman zaafı ise, Müslümanları zillet, parçalanma ve Allah düşmanlarının kontrolüne girme konusunda geldikleri noktaya getirmiş ve hatta bazılarının dinden ayrılmasına neden olmuştur.
Kalplerdeki imanın dirilişi ise, İslam ümmetinin ilerlemesi ve hayatlarının yeniden canlanmasının temel başlangıç noktasıdır. Ümmetin gücünü yeniden kazanmak, özgürleşmek ve Allah'ın kendisi için seçtiği makamı, insanlık için yaratılmış en iyi ümmet ve insanlığı karanlıklardan aydınlığa çıkarmak için bu hak dinin öğretmenlerinin yerlerini almasıyla gerçekleşir.
İman ve itikat kuvvetinin yanı sıra, Müslümanlar arasında birlik ve beraberlik gücünün de olması gerekir ki çabalar birleşsin. Sonra başka hiçbir şey etkili olmadığında silâhların kuvveti gelir ki, cihadın asıl tanımı budur.
Dolayısıyla; cihat önce söz ve ilimle başlar, bu iki yöntem işe yaramaz ise silah ve kaba kuvvet devreye girerek fiili (yani fiziksel ve silah aracılığıyla yapılan) cihat başlamaktadır.
İşte bu yoldan çıkarak Peygamber efendimizin kuran ve hadislerden sonra en etkili davet yöntemi olarak "kelime cihadı" kavramını geliştirerek, şiirlerle cihat edilmesini emretmiştir.

Anahtar Kelimeler

islam edebiyatı , Cihat Kavramı , İslam ve şiir , şiirde ibadet , Sözlü cihat

Verbal Jihad in the Early Islamic Period (In the Context of Poetry)

Öz

Jihad ıs the way. Weakness in faith has brougıht moslims to the point of humiliation, disintegration and falling under the control of the enemies of God, and even caused some of them to leave the religion. The resurrection of faith in the hearts is the basic starting point for the progress of the Islamic Ummah and the revival of their lives. It is to regain the power of the Ummah, to become free and to take the position that God has chosen for itself, as the best ummah created for humanity and as teachers of this true religion to bring humanity from darkness to light. In addition to the strength of faith and belief, there must also be the strength of unity and solidarity among Muslims so that efforts can be united. Then comes the power of the weapons when nothing else is effective, which is the true definition of jihad.
Therefore, Jihad first begins with words and knowledge; if these two methods do not work, weapons and brute force come into play and actual jihad begins.
Starting from this path, our Prophet developed the concept of "word jihad" as the most effective method of invitation after the Quran and hadiths and ordered jihad with poems.

Anahtar Kelimeler

Islamic literature , The concebt of jihad , Islam end pohetry , verbal jihad , Worshib in poetry

Kaynakça

• Ahmed b. Hanbel, Ebû Abdillâh Ahmed b. Muhammed b. Hanbel eş-Şeybânî. el-Müsned. Thk: Şuayb Arnaûd, Âdil Mürşid. Beyrut: Muessesetu’r-Risâle, 1997.
• Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmail. el-Câmiʿu’ṣ-ṣaḥîḥ. nşr. Muhammed Züheyr b. Nasr. 8 Cilt. b.y.: Dâru Tavki’n Necât, 2. Basım, 1422/2001.
• Hassân b. Sâbit, Divân, Abdâ Muhennâ. Beyrut: Daru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 1994.
• Lebîd b. Rebîa el-Âmirî, Dîvân, (Beyrut; Dâru Sâdır, ts.).
• Fehmî, Hâbî. Zâde, Min Hüsni’s-Sahâbeti Fî Şerhi Eş’âri’s-Sahâbeti. b.y.: Roşen Matbaası, 1906.
• İbnü’l-Esîr, İzzüddîn Ebû’l-Hasan Ali b. Muhammed b. Abdulkareem el-Cezrî, Usdü’l-Gâbe fî Ma‘rifeti’s-Sahâbe. Kahire: Cem‘iyeti’l-Ma‘ârif el-Mısriyye, ts.
• İbnü’l-Kayyim, Ebû Abdillâh Muhammed b. Ebî Bekr, Celâü’l-Efhâm fî Fadli’s-Salâti ve’s-Selâmi ‘alâ Hayri’l-Enâm, tahkik: Zâid b. Ahmed en-Neşrî, Dâru Âlemi’l-Fevâid, ts.
• İsfahânî, Ebû Nuaym.Ḥilyetü’l-evliyâʾ ve ṭabaḳātü’l-aṣfiyâ. Beyrut: Daru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 1988,
• Muberred, Ebî’l-Abbâs Muhammed b. Yezîd. Kitâbu’l-Muktedeb, thk. Muhammed Abdulhâlik Adîme. Kahire, y.y., 1994.
• Samed, Vâdih, Dîvânu’n-Nâbiğatu’l-Ca’dî. Beyrut: Dâru Sâdir, 1998.
• Zerzûr, Na’îm. Dîvânu’l-İmâmu Ali Beyrut: Daru’l-Kutubi’l-İlmiyye, ts.